Lue.i9 10. enim, ut legimus ,chrifius falvum facete , quod
s. Aug9d* f er*erat• & ut non folum vivorum }fed etiam rnor-
fece. erìg. tuorum dominetur. Lapiùs fum in Adam, de pa-
c«p.41. radifo ejedus in Adam,morcuus in Adam 5 quo,
modo revocet, nifi me in Adam invenerit, ut
in ilio culpa: obnoxium, morti debitum, ita in
Chrifto juitificanpn ? Si ergo debitum eft mor-
tis, iòlutio debet efle tolerabilis. Sed lue locus
pofterioribus partibus reièrvandus.
7. Nunc propofitum eft adferere mortem
graviori non debere effe moerori , quod eum
* natura ipfii reipuat. Denique * Lyciorum fe-
runtur effe pr«cepca , qua: viros jubeant mu-
lierum veftem induere, fi meerori indulgeant j
eo quod mollem Se effeminatum judicaverint
in viro ludum. Deforme eft enim eos qui prò
fide, prò religione , prò patria , prò «quitate
judicii, atque incentione virtutis obvium morti
debenc pedus offerre, meerere in alio gra-
vius, quod in fe , fi caulà exegerit, fic expeten-
dum. Nam quemadmodum potes in te noni
refugere, quod impatientius alii doleas acci-
diffe? Depone moerorem , fi potes : include, fi
non* potes.
8. Aut abforbendus omnis,aut premendus eft
* dolor ? Cur enim * mceftitiam tuam non ratio
potius, quam dies leniat ? Non quod oblitera-
tura eft temporis feries , melius prudentia mi-
tigabit. Quin etiam hoc ipfum irreligiofum pu-
to erga ipforum memoriam , quos dolemus
amiffbs j ut oblivifci eorum malimus, quam con- !
folatione mulceri : aut cum horrore reminifei,
quam meminiffe cum gratia : recordationem
timere, quorum imago debeat effe voluptati:
diffidere potius , quam fperare de meritis de-
fundorum : Se pnen« addidos, quàm immorta,
litati debitos, quos dilexeris, «{limare.
9. Sed dicis : Quos diligebamus , amifimus.
Nonne h«c nobis cum ipfo mundo elementif-
que communia funt ■) quia ad tempus eredita
in perpetuum tenere non poflumus ? Gemit
terra fub aratris, imbribus c«ditur, tempeliate
concutitur, ftringitur frigore, fole torretur • ut
frudus annuos foeta parturiat : Se cùm fe vario
flore veftierit, proprio exuitur& fpoliatur
ornatu.Quantos h«craptores habet?Necfruc.
tum fuum queritur amiffum, quem ideo gene-
ravit , ut amitteret : nec impofterum negat,
quem libi meminit auferendum.
10. C«Ium ipfum non femper ftellarum mi-
cantium globis fulget,quibus quali quibufdam
infignitur coronis. Non lemper ortu lucis al-
befeit, radiis folis irrutilat : fed aflìduis vicìbus
ille quidam mundi vultus gradlfimus, burnenti
nodium caligar horrore. ^Quid gratius luce»
quid fole jucundius ? qu« quotidie occidunt •
*■ Hujufce Icg i< ,qu xm Lyc:a minoris A fix provincia circa lu-
gendi modum oblcrvabatur , mencio repcrirurapud Val. Maximum
l i b . i . cap.É. atque Plutarchum lib de ConfoLt. ad Apollon-
* . Hanc icntentiam Nanuius autumac dcfoimacam effe ex illis
Terentianis in Heauton. A ut egoprofecto ingenio egregie ad mife-
ri«m nana fum-, auttllud f J f u m eft , quod vulgo audio d ic i, dum
adimere sgtiiudinem hominilus. lccm ex iftis cTceron.anis ];b. i z.
a d Atti cum epifl. ¡ . Confolationum autem multa v ia , fe d d ia rcc-
tijp.ma : impetret ratio, quod dits impetratura eft.
* . N on inepre cum hoc lo co/oncinit, quod Marcialis volun-
carism fannii mortem vituperare , cpigrammati hunc finca)
fonie.
* . Cicero lib. 3 . Tu jìu l. ¡¡¿usft. iliam muJiccum in luitibus in-
^.deceflìflè tamen h«c nobis non molefte feri-
mus,quia eum redire praefumimus. Docerisin
his quam in tuis debeas exhibere patientiam.
Si fuperiora tibi occidunt,nec dolori fune : cur
fi occiderint humana, doleantur ?
11. Sit tamen patiens dolor, fit in triftibus
modus, qui exigitur in lècundis. An fi immoderate
gaudere non convenir, lugere convenir?
Non enim mediocre malum eft immode-
ratio doloris, aut metus mortis. Quantos ad
j laqueum impulit, armavit ad gladium 5 ut in eo
ipfo amentiamfuam proderent,* mortem non
ferentes, Se mortem appetentes : Sc quod pro
malo fugerenr,pro remedio adfeifeerent ? Qui
quoniam confentaneum natura: fu« ferre ac
perpeti nequiverunt,contrarium votoincidunt-
ut ab his in perpetuum feparentur, quos fequi
defideraverint. Sed h«c rara} quoniam natura
ipfa revocar, etfi pr«cipitet amentia.
iz. Illud vero frequens in mulieribus, * ut
1 clamores publicos lèrant, quali metuant ne
earum ignoretur «rumna : ut illuviem yeftis
affeclent, quali in ea fit fenfus dolendi: utim-
pexum fordibus immadident caput : ut polire.
mo ,quod plerifquein locis vulgo fieri folet,
difeiffo ami ¿hi, diloricata velie , lècreti pudo-
ris nuda proftituant, quali ipfum lenocinentur
pudorem, quia pudoris fui pr«mia perdiderunt.
Sic procaces oculi provocantur, ut concupiil
cant , ut amare incipiant membra nudata : qu«
)fi non adfpicerent,non amarent. Atque uti-
namfordidata illa tegumenta corporis nonlpe.
ciem, fed mentem obnuberent. L a t e t p le -
r u m qu e fub trilli amidu mentis lafcivia : Se
deformis horror veftis obtexitur} ut fecreta pe-
tulandum tegantur animorurn.
13. Satis pie virum luget,qua: lèrvat pudorem
, non deferir fidem. Ha:c bene defundlis
officia impenduntur, ut vivant in men,ribus
in affeélibus perlèverent. Non amifit virum
quie exhibet caftitarem : non eft viduata con-
jugio , qua: non mutavit nomen mariti. Nec tu
perdidilli heredem , qux adjuvas coheredem ;
fed pro fucceflòre'corruptibilium , » mutafti
confortem immortalium. Habes qui tibi repne.
lèntet heredem : folve pauperi, quod debetur
heredi j ut non folum materna: aut paterna: lè-
nedutis,.fed etiam vitx propria fit fuperftes.
P l u s s u c c e s s o r i tuo relincjuis, fi por.
tio ejus non ad luxum prsfentium proficiat ,
fèd ad pretium futurorum.
14. Sed defideramus amiffbs. Duo funt enim
qua: maxime angunt, aut defiderium eorum ,
quos amilèrimus, ficut meo exemplo metior-:
* aut quod eos vita: fuavitate privatos, erep-
tos laboris lui fru<ftibus arbitremur. Tenera
temperar,tiam vocac v a r ia deteftabilia genera lag, n d i, padores,
muli ibi es lacerationei .genuorum , pedorit, feminum, capitis percuf.
f o n t s , & his iimilia dci'cnbcns & condemnans. Ac vix quifquam
iti curpitudinem illam gravius auc vchcmcncius invcilus eft, quàm
Chryfoftomus Horn.&i. in cap. 1 1 . fohannis, Horn. 4 . in cap a .
a d Hebrtos, Si Horn. j . in cap .i. a d fhilippenfes. Acqui nihildum
tale videranc auc audicranc, quale in. regionum haud pridem de-
te&arum Rclacionibus memoracur, nimiru/n barbaras Narfìngani
regni feminas cum mariti cadavere curmatiin auc vivas h um a ri,
aut cremati pro dignitate conjugis.
a. Pleriquc mff. mutafti confonium immortalium.
*. Tullius lib. 1 Tu fo. Gjuaft. Q uit eft > qui fuorumtnortem p ri-
mum non eo lug eat, quod eos orkatos v ita commedie arbitrane ì
| Tolìo hanc op'mionem , luéium Juftuleris, &cerfim
am oris eft titillatio, qua: improvifum af- A firs hitman« 5 quid tamen cbrnmodi con'fequi
fedum excitat, uc fedandi magis,quam exclu- ----- « -• ^ "• . - .
dendi doloris facultas relinquatur: fimul quia
pium videtur defiderare quod amiferis, Sc lpe-
cie virtutis adolefcit infirmitas.
Ij. Sed cur tu putes patientiorem illam efle
debere,qu« diledum ad peregrina dimiferit^
6c militia: gratia, vel fufcept« adminiftrationis
officio, vel negotiandi ufu transfretaffe compe-
reritjquam te qui non fortuito arbitrio dere-
linqueris, aut ftudio pecuni«, fed lege nacura: ?
poteft anima in illiufmòdi corporis inclufa com:
pagibus, 6c quibuidam membrorum anguftiis
coartata? Si caro noftra carcerem ftigit, fi de-
teftatur omne quidquid evagandi facultatem
negat 5 qn* utique parvis ultra le audiendi vi-
dendique eixcurrere videtur fenfibus : quanto
tnagis. ànima noftra corpoireum iitud evadere
gellit * ergaftulum, qu« motu aereo libera ,
nefcimus quo vadat, aut unde Veniat?
21. Scimus tamen quod corpori liipervivat ^
m
At recuperándi tibi interclufa fpes : quafi cui- B 6c e a , jam de.pofitis proprii fenfus repagulis ex-1
quam certa fit redeundi. Et plerumque dubia
plus fatigant, ubi periculi metus integer, gra-
viufque eft timere , ne acciderit, » quam tole-
rare quod jam noveris accidifle. Aliud enim
fum mam formidinis coacer vat, aliud finem ex-
Ipe&at doloris.
16. An dominis jus eft, b quo decreverint,
transferre niancipia, Deo non eft ? Sed non fup-
petit exfpedare remeancem ; fuppecic tamen
pr«cedentem fequi. Et certe brevis vir« ufusC
nec illi multum videtur eripuifle, qui ante pr«.
ceflìt : nec te differre diutius, qui rèmanièris.
17. Quod fi defiderium tuum micigare non
poflis j nonne tamen videtur indignum pro de-
fiderii cui ftudio rerum ordinem velie converti ?
Amantium ardenciora utique defideria funt,6c
tamen necelfitatis contuitu temperantur ■: c &
lì dolent deièri, lugere tamen non folent : defti-
tuti amare impatientius erubefeunt. Ita patien.
tia defiderii pfus probatur.
18. Quid autem de his loquar, qui defun&os
putant vie« fuavitate privari ? N ulla poteft effe
jucunditas inter has vit« noltr« amaricudines
aut dolores, qu« vel ex corporisipfius infirmi-
tate, vel extrinlècus accidentium incommodi-
tate generantur, Anxii enim femper , Se ad
ipla lxtiorum vota fufpenfi, quodam fluiftua-
mus incerto, iperantes dubia pro certis, incorna
moda pro fecundis, caduca pro folidis : nihil
pedirá , libero cernat obtutu , qu« ante fita in
corpore non videbat. ¿ Quod exemplo dor-
mientium poffumus «ftimare ( quorum animi
velutfepuko quieti corpore , ad altiera fe fub-
rigunt , 6c re:nuntiant corpori ) rerum abfen-
tium, vel etiam c«leftium vifiones. Ergo fi mors
carnis ex fieciili nos abfolvit «rumnis -, utique
malum non eli , qu« libertatem rellituit , ex-
cludit dolorem-.
11. Hinc igitur nobis adoriendus dilputan-
di locus mortem nlalum non effe j quia «rum-
narum omnium , malorumqlie perfugium eli,
Se fida ftatio fecuritatis,acportus quietis. Nam
quid in hac vita non experimur adverfi? Quas
non procellas , tempeitacefque perpetimur ?
quibus hon exagitamur incommodis ? cujus
parcitur meritis ?
2.3. Sandus patriarcha Ifrael prófugùs patria,
fratre, parentibus, domum mutavit exfilio ftu-
D prum fili«,generi necem flevit, famern p^-rcu.
lit , fepulturam defundus amifit j transferri
enim offa fua, ne vel mortuus requiefeeret.
oblècravit»
24. Sandus jofeph odia fratrum, infidiasin-
vidorum , fervulorum obfequia , mercatorum
imperia, « domin« petulantiam, mariti infei-
tiam, carceris quoque eft expertus «rumnairu
ay. Sandus David filios amifit duos : unum
inceftum , alterum parricidanii Hos habuilfi
Gen. 1 $ . f .
Gen 1 i t .
Gén y ¡ . 4
& f e q .
habences poteftatis in arbitrio, nihil firmiratis E pudoris e li, doloris eli perdidiffe. Amifit 6c terin
voto. Át fi aliquid contra voluntatem acci-
derit, perditos nos putamus j plufque adverfo-
rum dolore frangimur, quam fecundorum fruc^
tu potimur. Qmbus igitur carent bonis, qui
magis eripiuntur incommodis?
19. Valetudo , credo , bona plus adjuvat,
quàm affligic mala : aut opulencia plus deledat,
quàm egeftas afficit : aut filiorum magis ama-
bilis gratia ,quám lugubris amiflio : aut adoleL
tium,quem amabat, parvulum. Hunc viven-
tem adhuc flevit, mortuum non defideraviti
Sic enim leginrus quod ægrotante puero, de- :
precabatur David Dominum pro eo, Se jejiu
navit, & in cilicio jacuic, Se adllantibus majo-'
ribus natu j ut excitarent eum de terra , nec
lurgendum fîbi j nec ccenandum pucavit. Ubi .
vero defundum puerum comperit, furrexit de
terra, lavit illico, undus eil* veftimenra mucentia
jucundior, quàm fenedus triftior. Quam F tavit, àdoravit Dominum , ci bum fum fi t. Cùm
plerumque fuorum t«det votorum, Se optati
pcenitet jut doleat impetratum, quod non impetrare
metuebat. Exfilia vero , Se ceterarum
pccnarum acerbitates ,qu« poteft compenfare
patria ? qu« voluptates ? Qu« etiam cùm adiiintj
debilitantur tamen, auc non ucendi affedu ,
aut amictendi mecu.
20. Elio tamerimaneat inoff^nfus, immunis
à doloribus, perpes in voluptatibus vit« cura.
M ff. pròpc ad unum, quam dolere quod jam Sce.
b. I ta omnes edit. mff. aucem magno numero, qua nonerea-
v erin t.
c . Complures m ff etfi dolent dìfeedere.
* . Ergaftulum e f t , inquit Nannius , ubi fervi vinAi rcncntur
«SOj m ìpya >id e f t ,a d opera facienda.
S. Ambr. Tom. 11.
h«c miranda pueris fuis viderentur^ reipahdit
eis rede le »infante vivente, jejunaffe Se pio«,
rafle j quia jure arbitrabatur Dominum poffè
mifereri, nec dubitandum quod vitam poflet
lèrvare viventi?, qui poflet vivificaredefunc-
tos : jam vero,obita morte, quid jèjunaret, qui
jam non poflet reducere mortuum, exanimems
que revocare. Ego, inquit, ibo ad eum ; i f f e au- ibidem if.
tem non revert etur ad me. .
d. Rom. edit, fola : Quod exemplum. In fra véro ubi eadem edit,
cimi vet. ac mff. aliquot , v elu l Jtpstlio quitte torpore , Amerb. &
mff. quieti corpore ; ibi major numcrus mff. rantum exhibet, v elnt
fepulti a d altiora.
c . Mff. non p au ci, regina petulantiam, regis tnfeitiam,
l i l i
U H