Over het Provinciale gestoelte hebben wij een bericht uit het jaar 1657.
Bij Resol. van Gedeputeerde Staten van 30 Juni werd goedgekeurd de aan-
koop van ,,het gestoelte in de Akercke boven de Noortoosterdeure, voor
een somma van twee duysent Car. gulden . . . daarbij geresolveert, dat
niemant op deselve stoel sessie sal mögen nemen, als diegene, dewelcke
sulx op het Provinciale gestoelte in de groote kercke toecompt.” Het gestoelte
is later vernieuwd. Immers bij Resol. van Gedeputeerde Staten van 10
Februari 1677 werd het volgende bepaald: Gecommitteerden uit Ged. Staten
rapporteeren in de vergadering van dat college: „dat het gestoelte der
heeren Gedep. in Akercke seer veroudert, ende te vooren bij het afbranden
van gem. kercke veell bedorven was ende daaromme noodigh soude sijn,
dat aldaar in plaats van d'oude een nieuwe gestoelte wederom werde
gemaeckt, tot dien eynde een modell van een nieuwe gestoelte vertoonende,
waarover gedelibereert zijnde, hebben de heere Stadhr. en d’heeren
Gedeputeerden goedtgevonden ende geresolveert gem. heeren Emmen
ende Alberda (de gecommitteerden bovengenoemd) te versoecken ende
te authoriseeren, omme ingevolge het overgegeven model in plaats van
de oude een nieuw gestoelte in Akercke voor haar Ed. Mo. met de
meeste mesnage te laeten maken” ')• Evenals de Martini hadden 00k de
A en Nieuwe Kerk een Ommelander gestoelte. Over den oorsprong en
zijn oudste geschiedenis hebben wij geen bijzonderheden. In het jaar 1874
werd het geschil tusschen Kerkvoogden en de Commissie tot regeling
van de zaken der Ommelander kas in dezen zin opgelost, dat de Gemeente
voor een som van f 700.— eigenares der gestoelten werd2). Het Orgel
is afkomstig uit de Broederen-, later Akademiekerk en werd bij de viering
van het tweede eeuwfeest van de stichting der Hoogeschool in 1814
door Koning Willem I aan de A kerk geschonken „als een nieuw bewijs
van des Vorsten zugt om den openbaren eeredienst en daardoor gods-
vrugt en deugd te bevorderen” 3). In 1672 en 1673 onderging de
kerk een belangrijke vernieuwing4). Ongeveer twee eeuwen later, in
1863, had andermaal een vertimmering plaats, waarvan de begrooting
was f 7470.00 °). Dat het gebouw vroeger en later groote en kleine
b Beide Resol. zijn mij medegedeeld door den heer Mr. P. G. Bos. Over de latere bepalingen
betreffende het gestoelte zie men biz. 77.
2) Reg- » Aid. I l l , n°. 7 1 , 9 April 1863 v.; n°. 83, biz. 54, 102, 109, 121; n°. 84, biz. 54,
152, 180; n°. 85, biz. 21 v. — De „Borger-officierenbank” is blijkens het opschrift van het jaar
1754 (Vgl. Reg. , Afd. I l l , n°. 25, d , biz. 52).
3) Reg., Afd. I l l , ,n°. 8, biz. 73 v. Acta Consist., V I I I , 8 Oct. 1814.
4) Vgl. het bestek Reg., Aid. I l l , n®. 1 1 , biz. 49 v. Het „hekje” werd vernieuwd in 1670
(Acta Consist., I I I , biz. 57).
|| Reg., Afd. I l l , n°. 57, biz. n o v.