t iiïi
líii ï
14J9 gairing van Bazel , cn vandaar by
' ' den Kcizer Frederik gevorderd wierdt.
Wclke hem , ten teken van ’t zonderlinge
vernuft, met den Laurierkrans,
het hoofdfieraad der Dichteren , befchonk,
en om zyne welfpreekenheid
in de gewigtigfte Gczandfchappen ge-
bruikte. Invoege Paus Calixtus de
Derde , in opzigt van die zonderlinge
hoedaanigheden , hem tot Kardinaal
verhief. Welke waardigheid hem
echter van de geduurige oeffeninge
der geleerdheid niet geheel aftrok,
vermids hy i n ’t befchryven der Bo-
heemfche hiftorien bezig was toen
men hem het eindigen van ’s Paufen
leeven boodfchapte. Dierhalven begaf
hy zieh naar Rome, en wierdt hem
aldaar , naa de gedaane verkiezing,
op den derde van Herfftmaand in ’t
agtenvyftigfte jaar deezer eeuwe , de
drievoudige Kroon op het hoofd gezet
.A
ls hy zynen naam van AEneas Sylvius
voor dien van Pius verwiffeld,
en de heerfchappy beveftigd hadt ,
zoo ftelde hy dit jaar , het tweede
zyner regeeringe, af zyn vermoogen te
w e rk , om de Kriften Vorften , met
eene algemeene heirvaart , tegen den
Turk te doen optrekken ; dewyl zyn
Voorzaat hem honderdenvyftigduizend
(ijPiitiM. goude Kroonen f i ) tot dat oogmerk
m V i l i
agterliet. Deswege wierdt ’er thans 1479
eene byeenkoomft te Mantua beraamd , CaiiitP
en eenen ieder der Kriften Opperhoofden
derwaart verzogt. Zulks de Hertog
van Borgonje uit goeden yver een
deftig Gezandfchap ( x ) van Hertog blMdjca
Jan van K le e f, Willem Biffchop van £ 4 ^
Dpornik en den Abt van S'. Berlin , 3‘«.rMo,
met hun gevolg, op ’s Pauzen verzoek,
afvaardigden. Het welke echter zonder
groote gevolgen eindigde , om
dat de Franfen en Engelfen nieuwe
oorlogs beweegingen , op de Landen
van den Herto g, maakten. Onaangezien
de Paus als eenen ieders Vader
niets onverzogt liet , om de harten
der Kriftenen , het zy uit inzigt van
.befcherminge', ’t zy uit die van ver-
weeringe , met eene rechtvaardige drift
te ontfteeken.
Door welke zonderlinge Godsvrugt,
onderfchraagd van zeldzaame wysheid,
dees Paus zoo veel meerder lo f verworf
, als deeze deugden minder in
diergelyke Kerkhoofden gevonden worden.
Dus, door zyne goede eigenfchappen
, zoowel als door zyne
fchriften, h et. goed geheugen waardig
zynde, heeft my geluft ’s Mans uitter-
lyke gedaante, die op deezen naageblee-
ven penning , nevens ’t geheugen zyner
vlugge penne, bewaard is , alhier
in te laffen.
. ; >4 ?9^
- tird iu s in
, 'Vita Nu-
. mæPoifl*
Zyn borflbceld, ’ t gene op dc voorzyde van den penning ganfch ftaadig gevonden
wordt, is door dit'randfchrift omvangen;
P I V S I I . P O N T i f e x M A X im u s .
P IU S ' D E T W E E D E O P P E R S T E P R I E S T E R .
Dees
Dees tytel van Pontifex Maximus is het eerfte van Numa Pompilius, den tweeden K o -
ninv van R om e , ( i ) ingefteld cn gevoerd geworden, 't Gene ook op dc penningen van
c J i r Augnllus cn andere Keizers hunne opvolgers in gebruik geraakt i s , om aan te
wvzen’ dat het Gccmyke zoowel als het Waereldlyke gebied van hem beftierd wierdt.
Op dien voorgang zyn de Pauzen g evolgd, cn hebben dien ty te l, ' zoovroeg als men wettige
penningen van hen vindt, ook aangenoomen.
De tegenzyde van den penning draagt getuigenis zyner naarftigheid ; cn dewyl hy verfcheidene
werken gelchrecvcn h eeft, zoo is ’cr cenc tafcl met boeken vertoond, cn in den
letterkring , als mede in het ondetfte deel des pennings, dit om - cn opfchrift gefteld:
V E L O C I T E R S C R I B E N T I S S O B O L E S .
a f k o o m e l i n g e n v a n d e n v l u g g e n s c h r x v e r ,
N E T A N T I E C C L E S I A E P A C I S Q . u e A M A N T I S
D E L E A T V R M E M O R I A .
O P D A T D E g e d a c h t e n i s V AN D E N Z O O G R O O T E N K E R K E
N V R E D E L I E V E N D E N N I E T W O R D E U I T G EWI S T .
pBraiit
Onder het yveren voor het Geloof,
Uet de Borgonjer echter niet agter-
wegen , zyn oppergezag te handhaa-
ven. In welk opzigt hy befpeurde ,
dat de Geeftlyken het vermoogen van
den waereldlyken Rechter , inzonderheid
in Holland , magtig verminder-
den , vermids de Kloofters en Kerk-
hoveji den • booswigten en moorde-
naaren veilige fchuilplaatfen verilrek-
ten , welken de ruft der Bürgeren
verftoorden , en de faamenwooning
hinderden. Dierhalven beval de Hertog
, (volgende de inftellingen van
>• ( z ) Mofes , den moedwilligen Boos-
doender zelf van het Altaar te neemen)
zynen Gerechtsdienaaren , onaangezien
die gewaande vryplaatfen »
het recht te ( 3 ) vervolgen , en den
fchuldigen te ftraffen. Schoon de befcherming
der kwaaddoenderen noch
redenlyk noch Godsdienftig was , de
zugt der Kerklyken tot het heerfchen
leerde echter deezen handel zoo heilig
te z y n , als het ftraffen der onfchuldigen,
die zig flcgts van hunne
vergaaringen afzondcrden, welken des-
‘wege ftraks met den naam van Ketters
gebrandmerkt wierden.
Op deeze- wyze zag men dit jaar
in Artois verfcheidene Menfchen ,
d ie , om de veiligheid by den nagt,
i . Dee/.
naar ’t voorbeeld der eerfte Kriftenen
, hunne bycenkoomften aanregte-
den , betigten voor Waldenzen en
dienaars van den (4 ) Satan. Onder
zoodaanig een voorwendfel gevangen,
en van de onderzoekers des Geloofs
vreeslyk gepynigd zynde , beleeden zy
alles wat hen voorgedicht wierdt;
maar ten vuure veroordeeld, en in ’t
openbaar verfcheenen , betuigden zy
ontfchuldig , en door de fchoone beloften
der Rechteren , van lyf en
goed te zullen behouden, tot deeze
valfche bekentenis verlokt te zyn.
Dusdaanige handel viel den Ingezetenen
niet minder ondraaglyk dan de
Overigheid laftig om te ftuiten. Invoege
deeze buitenfpoorigheden met
geweld geweerd wierden by den Borgonfchen
Hertog , welke thans in
zyn voorneemen , ^^an den kruistogt
tegen den Turk in Perfoon aan te
neemen , we.derom verhinderd wierdt
door eene langduurige ziekte , die
met zoodaanige ongemakken in ’t hoofd
verzeld ging , dat de Geneesheeren,
onder andere hulpmiddelen tot ’s Vorften
herftelling aangewend, hem eindelyk
zyn hoofdhair deeden ( y ) af-
fnyden, cn tot ccn geleend hoofddek-
fel noodzaakten. Zulks de H e rto g,
fchroonicnde hierdoor bcfpottelyk
X te
(4) M on:
ftrelci
Chron.
V o l. III .
foi. 83.
verfo.
1460
(j) Mémoires
de
O. de Ja
Marche
pag. 464-