Milli':
1 'Hiit
( I "I Bata-
ria Sacra,
o f Kerkly-
k e Oud-
bed. van
mcecht.
fol. n 6 .
( i)C h r ift.
Gonl.Hal-
taulii Ca-,
Icndar.
Medii iEvi
Germ pag.
24. 2rd.
V O O R B E R I G T .
toepaffelyke zinnebeeiden , no ch diep zinnige ipreuken op gevonden
wierden , zoude h e t e chter niet b ek o o r lyk z yn , datmen de waare
afb e e ld fe ls van zo o v e e le V o r f t e n , K ry g sh e ld en en geleerde Mann
en , van welken alle raonden no g vol z y n , zu lk e reeks van jaaren naa
hunnen d o o d , in hunnen natuurlyken ftand, m ö g t befchonwen? ’r ts
met d it in z ig t dat ik alles met de nitterfte v ly t zo o naauwkeurig g e -
volgd heb.
W a t de fch ik k in g en b ehandeling der zaaken b e la n g t , ik bekenne
ro n d b o r ftig , mids m y de v erfchillende gedachten van die zullen le e -
zen raoeijelyk te treffen wa ren , en m oo g e lyk op eenen do olweg van
verwarringen zouden g eb ra g t h e b b e n , dat ik de regels welken my be-
kend z y n , en v erder de orde des ty d s , zo o ve r re m y m oo g e lyk w a s ,
g e v o lg d h e b b e ; en d ew y l 't my thans o v e r to llig fch yn t te m e ld en ,
welke in z ig ten my , behalven de ongemeene luft to t de oudheden
myns Vader lands en ’t ontvonwen der zuivere w a a rh e id , hiertoe ge -
dreeven h eb b en , z o o z a l h e t e chte r niet t’eenemaal ondienftig z y n ,
van fommige f te llin g en , die in d it werk zu llen v o o rk o om en , v o o ra f ee-
tiig b e r ig t te geeven. Vo orna am en lyk omtrent fte verfchillenfte w y zen
van Ja arte llin g en , fte w e lken b y de N efterlanftets , hunne gebuuren eti
bondgenooten in zw an g g ew eeft z y n , die ik to t myn tyd beftek diena
ft ig k o r t ly k z a l aantöonen.
H e t jaar wierdt van foramigen begonnen 6p den G eb o ö r ten d ag vaii
onzen Z a iigm a a k e r , den v y fen twin tigften van Winterma and: b y anderen
op den dag zyn e r B e fn y d in g e , den eerften van L o uwm a an d ; o o k
ter gedachtenilfe zyn e r Men fchwo rdin ge , den v y fentwintigften van
L en tema an d ; en ter oorzaake zyn e r V e r r y z e n iffe op b e t feeft v a n ’t
Pafcha. B y fte re verwarringen koomen ons in de befch re e veö e g e -
fchiedenilfen b ie ru it v o o r t , welken zonder kennilfe van de g ew oon te
der V o lk e r e n onmo o g e lyk zyn te, on tkn o o p en : wandt niet alleen dae
by die h e t Pafcha v o lgd en h e t eene jaar we l rnira eene maand langer
konde vallen dan h e t an d e re , w y l dees fe e ftd a g tuffchen den tw e e .
entw intig ften van Lentema and en den v y fen tw in tig ften van Grasmaand
b ew e e g e lyk i s ; maar inzonderheid omdat in eene cn de ze lve L an d -
ftre eke h et begin van ’r ja at niet naar den ze lv en re g e l genoomen
wie rd t. Dus vindtmen dat de Panzen ( i ) nu den eerften van L o nw -
raaand, dan den v y fen tw in tig ften van Lentemaand voo r den aanvang
des jaars gehouden hebben. Sommige Duitfen ( i j hielden den dag
der Geb o o r te , ändere dien der Befnydenilfe v o o r den eerften. D e
Fränfen , naa datze een geruiraen tyd den eerften van L en tem a an d ,
li-
V O O R B E R I G T .
t)Du in ’ t v e rv o lg den vy fen twin tigften van W in te rma an d , ( 1 ) en onddf
jo | t . den derdenScam hunner K ön in g en den v y fentwintigften van L entemaand
’’'ifTom. hie rtoe g eb ru ik t h ad d en , ftelden ein d e lyk h et Pafcha to t een begin
foi.101- y y f|.ie„ijonjgi.j^,jgfgj,2eftigfte jaar duur-
(,)MC -------------- - J - ---------
mlyHia.de. wanneer h e t z e lv e op ’t K o n in g ly k e g eb o d ( z ) v o o r den eerften
Tom.’iii! van L ouwma an d verwiffeld wierdt.
D e Hollanders , Brab an ders ,
V^ aS'ai L u ik en a a rs , Savoyers en meer andere v o lk e n , g e tu ig t een ( 3 ) onzer
J i 'V l voornaamfte o iidheidkundigen, begonnen h et jaar met den dag van
’t Pafcha. D a t zulks omtrent de Brabanders en Vla am in gen plaats
h a d t , ftemme ik gaarne to e , niet alleen in de rekeninge hunner H o v
e n , maar z e l f in B n rg e r lyk e z a a k en , g e ly k uit hunne oude gedenk-
fchr iften b ly k t ; maar hier h o o r t eene naauwere b ep a a lin g , alzo o de
Holländers en' de andere N ed e r lan d e rs , welken hieronder können be-
greepen w o rd e n , de e ze fte llin g niet altyd v o lg d en ; wandt ik vinde
ujvoot- d u id e ly k , dat die van G e ld e r lan d en U tr e c h t ( 4 ) h et jaar op Ke rfmis
S o e k begonnen. D e V r ie z c n , z o o ik me en e , op den eerften van L o uw -
. ™ht“ foi. m a an d , welke Wyze o o k in den Burge rlyk en f ty l der Hollanderen
fJ in l gehouden w ie rd t; maar in ’t H o f van Holland o f in de openbaare o f
geheime fch r iften , die do or de Beampten van ’t H o f getekend wa-
beik“ “ te n , h e e ft men van ’t P a fc h a , o f , zo o anderen (5} meenen, met die van
D o rd re ch t van goeden V r y d a g begonnen te te i le n ,om d it v e r fch il aan
te w y z en voegden ze dikw y len aan ’t (lot hunner brieven naar denflyl
van omen Hove o f voor Pafcha'. alwaar zoodaanige onde rtekening g e vonden
w o rd t , daar geeftmen g en o e g te k en n en , dat h e t ftuk een
jaar jon ger is dan h e t b y g e fte ld e jaartal u itw y ft ; wandt ik heb znlks
n o oit g e z ien dan in de b r ie v e n , welken in de d a g e n , die tuffchen den
eerften van Louwmaand en h et Pafcha v a lle n , g eteken d waren. Een
klaar voo rb e e ld van d it v e r fch il d o e t z ie h o p in de nieuwe b e fch ry -
v in g ( 6 ) van D e l f t , daarmen d eeze woorden v in dt: by den Pr'ms bin,
nen Delft den negenent'wintigßen van Louwmaand in 't jaar vyftienhon,
derdzesenzestig naar denßyl van den Hove-, en weinige dagen laater van
h e t Stadhuis a fg e k o n d ig d , den tweeden van Sprokkelmaand in 't jaar
vyftienhonderdzevenenzestig naar den ßyl van Delft. D it was ten h o o g -
fte n o odig om geene v e rw a r r in g , en zekere uitzond e r in g te maaken
van den B u rg e r lyk en f t y l , die ik ook in de jaarboeken en Hiftorien
der H o llan d e r en , voo r de h e r fte llin g der jaartellinge gefchreeven o f
ged ru k t , g eb ru ik t v in d e ; h e t w e lk e ftand h ie ld t to t in h e t jaar
v y ftien h on d e rd v y fen ze v en tig , wanneer Philips de T w c e d e , K o n in g
ti Dor*
drecht
pag. 62,9.
( ö ) fo l . 433*
!li1
/. Deel.