'! mil
i'fotí,
' l / i
' lili
; i"ip
‘Mi!
ré'L,
'¡'ft
— ' í I t i M ) M í
134
1491 ten trabetaalen. Dit was ’t allcen met
dat hen prangde ; Heer Jan van Naald-
■ w y k , die, naa den laatften ftryd van Jonker
Frans van Brederode, weder naar
Sluis gekeerd was, hadt in deezen
tyd te Sneek, van eenige Schieringen
o f Hoeksgezinde Vriezen , driehon-
(OHia.™ derd knegten ( i ) tot zynen dienft gc-
Ä - ' kreegen, en trok ’er meé naar Sta-
S S -g ’ voren , om van daar in NoordhoUand
Bmdt,' • te vallen ; doch alvoorens dit ftuk te
beftaan , zondt hy , om Hoorn en
nu en dan
Chron.
van
Hoorn
pag.84
Enkhuize te befpieden .
eenen zyner knegten uit, die , ten bly-
k e dat men ’er goede, wagt hieldt ,
nooit wederkeerden, Zulks hy dien
aanflag liet ruflen , en onlangs daarnaa
, door middel .van eenige oorlog-
fchepen met Vlamingen en Hoekfen
bemand , Wyko pze e geplonderd en
verbrand, en al de doorvaart in het
Marsdiep geftopt hebbende, w ill die
WVdius van Teffel ( x ) en W ie r in g en , onder
X YOOTgeeven van alle fchattingen te
vernietigen , zoo verre aan zyn fnoer
te krygen , dat zy zieh naar zynen
wil boogen , en alle noodige verver-
fching , die hy begeerde , verfchaften,
Naardien hy den zelven ftroom den
ganfchen Zomer bezet hielt , vielen
’e r verfcheidene fchepen zoo Ooftvaar-
ders als Haiingbuizen in zyne laagen ,
en bragt dus een algemeenen fchrik in
’t vaarwater , die de dierte der fpy-
ze niet alleen grootlyks bezwaarde ,
maar de arme Noordhollanders zelfs
tot het gebruik van d r a f , raapzaat-
koeken en ander beefllyk voeder nood-
zaakte.
Deeze ongemeene fchaarsheid van
geld en eetwaaren wierdt ook niet weinig
medgezellen om hals raakten, de der- 1491
de gevangen en vervoerd wierdt, van
alle zyden byeen rotteden , cn ganfch
vertwyfeld beflooten, zieh tegen dien,
welke hen den ondraaglyken laft op-
drong , liever te willen doodvegten,
dan van den nypenden honger te ver-
gaan. Van zoodaanig een ontfteld ge.
moed beheerfcht , viel men te Alk-
maar dryvens in ’t huis van Klaas Korf,
anders Bofchuize , (3 ) R®"»“ ®®*!®»
van NoordhoUand ; hier floeg men ch'fi
eenen zyner dienaaren dood, en alles
wat breekbaar was, in ftukken : ook
zoude ’t hem , zoo hy ’er geweeft
waar , buiten twyfel dier geftaan , en
de verbittering nog hooger geloopen
hebben, byaldien de Haarlemers de zelve
in de Hollandfche Steden gevoeld ,
inzonderheid te Leyde , wyl ’er dit
jaar tienduizend menfchen , aan welken
men weeklyks brood decide, op-
gefchreeven waren. Onaangezien alle
deeze zwaarigheden , voer de Stadhouder
even driftig voort met het kny-
pen en knevelen der onvermoogene Ken-
nemeren en Waterlanderen, Zulks de
Landlieden , toen ’cr twee, hunner
met met zagtheid tydig bedaard ,
en den gevangen Landman uit het
geweld des Stadhouders verloft had-
den.
Dus was het begin van ’t Kaas- en
Broodfpel, ’t gene zynen naam ontleende
van de banieren der faamgefchoolde
Volkeren, die , om aan te
wyzen waarom zy vogteii, zoodaanige
verbeeldingcn in hunne Vaandelen, ook
fomwylen weezenlyke ftukken van Kaas
en Brood op de boril droegen, Om
de verdere uitfpoorigheden van den
woeften hoop te myden , riep men
alle de Steden en Dorpen van NoordhoUand,
uitgezonderd Enkhuize, dat
zieh ftil liieldt, te Hoorn byeen ; aldaar
verbondt (4 ) men zieh met be-M
zenelde brieven , tot den laatften adem vanLcy
& „ . . , 1 aenDaü.
Hoorn.
pjg,8ó.
geene Ruiter- o f maandgelden meer te
zullen betaalen. Sedert verhief zieh
allengs meer misnoegen over het Blokhuis,
dat voor negen jaaren te Hoorn,
ten teugelder uitfpattende Landzaaten,
geftigt was , en men hieldt by den
Raad van Holland, wyl men het door
geweld niet doen konde , zoo fterk
aan, tot dees, om erger te vermyden,
thans het floopen toeftondt.
Maar deeze zwaarigheid was naauwlyks
uit den weg geruimd, o f die van
Hoorn bevonden zieh van dag tot dag
dieper in den laft der Kennemeren ver-
zon-
149t zonken ; wandt dit volk , op een lui en
®----- - ledig leeven verilingerd geworden ,
toonde, zoo lang ’er fpys en drank
by den burger te vinden was , geene
genegenheid om te vertrekken: des de
Overigheid, om de Gemeente van deeze
gaftcn te ontheffen, zoo door ver-
maaningen als anders , de zelven zoo-
(1) veliu! uerre bewoog, ( i ) dat zy de Stad riiim-
den en naar Alkraaar, daar zy grooter
aanhang en meer gunft hadden, vertrokken.
In deezen aftogt overmee-
ftcrden zy de huizen van Nieuburg en
Middelburg , cn vernieldenze tot in
den grond.
Terwyl dit aan deezen kant gebem'-
de , waren de Vlaamingen en der zelver
Bondgenooten , met geen mindere
ontftuimigheid, elkanderen weer op het
lyf gevallen ; wandt het verbond tuffchen
den Graaf van Naffou en die van
Brugge , ’t gene met het bloed der
by hen uitgeflootene Stedelingen bezegeld
w a s , hadt federt den haat der
Gentenaaren en die van hunnen aanhang
te meer gefcherpt. Zulks Philips
van Kleef, die vier gelaadene fche-
KOtfpi'pen (x ) met graanen , volk en geld,
' van -den Franfchen Koning te fchenk
kreeg , wyl de Bruggenaaren zieh Zyns
verbonds onttrokken hadden, hen en
hunne verbondenen uit vergeldinge alle
nadeel toebragt ; deswege ook de
middelen, welken om hem te dwingen,
op de vergaderinge van ’s Lands Staaten
, beraamd waren , zoowel als
de aanflagen des Graaven van Naflbu ,
door ongemeene wakkerheid deedt
verftuiven , en den Graaf daardoor zoo
verftoorde , dat dees de Stad Sluis aan
de landzyde geweldig aantaftede , en
den Waterkant door Joris, Heer van
Yffelftein , nevens Cornells van Bergen,
met een, goed getal fchepen deedt
bezetten; ook floegenze i n ’t Land van
Kasfand een fterk bolwerk op, en leiden
’er veele foldaaten, die alles wat
er omtrent ftondt, bedierven. Wanneer
de Graaf befpeurde, dat dit alles
Viaand.
^ 3 5
niet baaten mogt, beftondt hy onvoor- 1491
ziens de Stad met yflyk gedruis te be-
ftooken , ’t geen hem insgelyks mis-
liikte , wyl hy ’er zoo riiuw onthaald
wierdt , dat hy werk vondt om zieh
met de zynen te bergen.
Die van Gend hierentuffchen roof-'
den alom, zelf tot voor de poorten van
Brugge , en wat voor deezen Vryliep
viel den Duitfer o f ’s Roomfchkonings-
gezinden ten deel, , waardoor de bitterheid
der partyfchappen , met welke
de eene gebuur den anderen, de Broeder
zynen Broeder , ja het Kind zyne
Ouders plaagdc en verdrukte, on-
overwinnelyk fcheen. Die van Biervliet
, t’einde raad zynde hoe zieh
van de Duitfche knegten te verloflen,
floegen uit wanhoope den (3 ) Krygs-(jlDctpa-'
overften,
ge lagen, dood , en bctuigden nog- ^55-
tans vrienden van den Roomfchkoning
te willen blyven, zoowel als van zynen
en alien die ’er in bezettln-f i fo '““' '
_viaand.
Zoon Philips, welke , mids het
rypeii zyns ouderdoms, en dc afweezenheid
van Maximiliaan , het heftier
, der zaaken allengs in de hand greep ;
en befeffende, dat ’er federt tien jaaren '
tyds , dat de laatfte hoofdvergaiiring
der Guldevlies Ridderen , in welke
hy zelf verkoozen was , verfcheidene
Leden geftorven waren , beriep thans
al de overigen o f hunne Gemagtigden
naar Mechele te faamen , alwaar hy
als Hoofd dier ordere , met ongemeenen
luifter in S'. Romboudsker-
ke op den vierentwintigften (4 ) van ri) Le
Bloeimaand , veertien nieuwe Leden
Grand
. Theatre
en onder deezen den Keizer ,
den Tom. I.
Koning van Engeiand en andere door- ¿1.35
lugtige Mannen , met die eere en
het gewoone halsfieraad beichonk ; dus
te gelyk zyne Onderdaanen gelegenheid
verfchafte om het aandagen van ’s Landsheeren
gebied , en ’t voltrekken van
deeze plechtigheid op de nevensftaande
penningen, die ik meene, dat op het gemelde
bedryf in verfcheidene landen gemaakt
zyn , uit te drukken.
N n n z I. De
wm
;;iin i
l i l t '
li
111