H I S T O R I D E R
:|
14x0
(i)Disfert.
Hift. de J.
HusfiMar-
tyr .S e g .
fried pag.
99.
(a) JEn.
SylviiHift.
Bühem.
Cap. 36, &
Pogg'ius
Epift. ad
Aretinum.
d ) J. Du.
bravüHiß.
Bohem.
fol.is>8.&
fcq.
U ) Nau-
cleri
Chron.
fol. 1052.
i8
( fi) ZOO hebt gy Keizer het aan my
gegeeve vrygeieide niet gehouden ?
Waardoor dat Opperhoofd geweldig
rood wierdt, zyn aamigt afwendde en
zweeg. Straks hierop is Hus naar den
houtllapel gefleept en zong eenige
lofzangen , zelf onder het blaakeren
der vlamme, die h y , met geen de
minfte tekens van verfchrikkinge ver-
droeg , tot aan zyn einde: ’t gene om
zyn vroom leeven en flandvaftig gemoed
met den lof zyner partyen ( z )
zelf gefierd wierdt.
Naa het voltooijen van dit treurfpel,
is het ftof en overfchot, op dat-’er iiiets
naa bleeve, in den Ryn geworpen; maar
de verftrooide afch van Hus verkeerde
welhaaft in het vuur zyner LeerUngen,
welken federt zoodaanig in Boheeme
vermenigvuldigden, (3 ) dat die, uit
eenen yver van beleedigden Godsdienft,
aan de ftrenglle voorftanderen der voo-
rige Kerklyke beiluiten, het aan Jan
Hus gedaane misdryf met den dood
weer betaald zetteden ; en Keizer Sigismund,
die in ’t voorgaande jaar zynen
Broeder Wenceslaus in ’t Koningryk
van Boheeme opvolgde, dus gedwongen
was om het leger , ’t gene
hy tegen den Turk vergaaderd
hadt, tegen deeze hem aldus weer-
fpannig gewordene onderdaanen, te
gebrüllten. Maar het zelve was niet
beftendig tegen de meenigte en overmagt
der faamgefchoolde Geloofsge-
nooten, welken onder het beleid van
Jan Z isk a, ( 4 ) hunnen eenoogden
Veldheer, met fchriklyke wraakzugt alles
verdelgden , wat vyand of Geeftlyken
betrof, gewyd noch ongewyd fpaa-
lende. Invoege deeze uitfpattende
wreetheden, gepaard met het geluk
hunner wapenen, den Keizer noodzaak-
ten, om, met de meeftbeleedigde Vorften
, eene algemeene heirvaart tegen
hen te onderneemen. T o t dat einde
wierden de Geeftlyken, aan welken deeze
zaak voornaamenlyk raakte, te hulp geroepen,
en in de afhanglyke Landen
van het Keizerryk her - en derwaart
en dus ook in de Nederlanden verzon-
den, alwaar zy alom groote vergelding
voor die genen verkondigden, elken
zieh wilden wapenen en tegen. de Hus-
fiten in Duitsland optrekken.
Deeze prediking fcheen in Brabant,
( S ) Vlaandre en Holland van zoo (sminei
fchoon een gevolg voor die des Room- 13,,«. *
fchen Godsdienft, dat de voornaamfte J y y f
Steden , in het twintigfte jaar deezer
eeuwe veele benden Bürgeren met elkanderen
uitleverden: zulks uit de Stad
Dordrecht alleen zesenvyftig Burgers (6) f«) Baien
derwaart trokken, welken, uit Gods-
dienftigen yver, de Husfiten als Ketters
meenden te verdelgen; ’t gene echter te- ’
gen hunne verwagting en die der Kerklyken
uitviel: wandt de eenvoudigheid van
het Kriftelyke geloof, die het eertyds
achtbaar maakte, was by de Nederlanders
te zoeken in de zwagtels van
beuzelingen en ydele plechtigheden, en
de onnozele gemeente bleef geklui-
fterd aan de verdichtfeien der Monni-
ken. Maar federt dien togt leerdenze
uit andere oogen zien, die het onbepaalde
gezag vau den Paus, en der
Kerklyke vergaaringen , over menfchen
en goederen, voor loutere Staatzngt
der Geeftlyken befchouden. Stellingen,
die de geduurige ohdervinding reeds
bezegeld hadt door de gebreken der
Kloollerlingen , wier leeven wulps en
vol bedrog , dikwylen van de voorgaande
Graaven van Holland, als naadeelig
aan de rufte der Landzaaten,
beteugeld was. Desniettegenftaande
voer hunne onverzaadlyke gierigheid
echter voort met alles in te ilokken, en
nog greetiger te gaapen. Zulks deeze
heirvaart der Nederlanderen nergens
voordeeliger toe ftrekte, dau om de verketterde
leerftukken van Jan H u s , op
hunne te rüg koomfte in deeze Geweften
, ( 7 ) als een begin der aanflaande „) q.
Geloofshervorminge, te verbreiden. En
dewyl zyne Leerlingen zieh alom ver- Reform,
fpreidden, en zyn gevoelen in de ge-
moederen der Naakoomelingen leevendig
bewaarden. zoo heeft dit oorzaak
gegeeven, om in byzondere gevallen
en tyden , het geheugen van zyn volftandig
omkoomen, als eene verzeke-
ring zyns geloofs, door deeze onderfcheidene
penningen te bekrachtigen en
te vernieuwen.
I, Des
NEDE R L ANDS CHE VORS T EN. I .B o e i .
1 4 X 0 - | - A -U t / c A 'k '
L Des eerften pcnnings voorzyde draagt het borftbceld van dien Gcloofthervormcr,
we e op zynen gcboorten dag ( i ) het twceenveertigfte jaar zyns ouderdoms gcdood wierdt, ( 0 Hin.
hebbende tot verklaaring in het vlak van den grond deezen naam, »c I«
I . Deel. H JOI
»
Guerrc
des Huffi.
tes & du