Icr
welken hier ten tooneele zullen koomen,
te verllerken en op te fieren.
Doch aleer men tot de voorgenome-
ne gefchiedeniiTen zelfs toetreet , acht
ik volflaagen dienftig de zaaken wat
vroeger op te haalen, en des kortlyk
hier aan te tekenen , hoe deeze Landen
eertyds onder’t Ooftvrankifche Ryk
behoorden , ’t gene naar des zelfs bezit-
ter Koning Lottaris federt Lotteringe
genaamd wierdt, naa dat het zyn Over-
grootvader Karel de Groote , nevens
meer andere Staaten en Vorftendommen
als een gedeelte van het wederop-
geregte Wefterfche Keizerryk, met veel
lofs beliierd hadt. Karels Naakoomelingen
nogtans hebben , door de toen-
maals in zwang zynde ryksdeelingen ,
onderlinge vyandfchappen , geduurige
Oorlogen en daar uit ontftaane ver-
zwakking , niet alleen nevens Duits-
land, de erfvolging der Keizerlyke kroo-
n e , maar eerlang ook geheel Lotteringe
, en by gevolg het grootfte gedeelte
van Nederland verlooren. Wandt
de Duitfche Vorften, ziende den ftam
van Karel den Grooten, door het Kin-
derloos overlyden van Keizer Lodewyk
den Vierden, in hun Land uitgeftorven ,
A^SaUd '’y verkiezing ( i) Koenraad Her-
Ad.pbf tog van Frankenland op den Keizerly-
ken troon: welke, vermids zyn Voor-
zaat Lotteringe , gedaald uit het huis
zyner Voorvaderen, bezeten hadt, des
ook beweerde , onaangezien het recht
der natuurlyke erfvolginge Karel den
Eenvoudigen Koning van Vrankryk in
bezitting ftelde, het zelve Land aan het
Keizerryk te behooren. Volgens dien
eifch is het aan Hendrik van Sakfen
gelu k t, die naa Koenraad den Duitfchen
troon beklom, geheel Lotteringe , en
dus ook het grootfte deel der Nederlanden
, van Vrankryk te fcheuren, en
(ijchton. met het Duitfche Keizerryk ( x ) voor
altyd te vereenigen.
Sedert dien tyd wierdt dat Koning-
r y k , onder den Hertoglyken tytel, en
als van het Duitfche Ryk afhangelyk be-
ftierd : vervolgens in twee heerfchap-
pyen van gelyke waardigheid , te weeten
; in Opper- en Nederlotteringe,
gefchelden. Het eerftgemelde behieldt
Rcginonis
zynen naam , maar het tweede is in me-
nigte Staaten in en rondom de Nederlanden
verdeeld geworden; doch die echter
allen, ’t zy geeftlyke’t zy waereld-
ly k e , volgens den aangeroerden gronii-
fla g , als onderhoorig aan het Keizerrylc
geacht , dus door het recht des Oot-
lo gs , by mangel van gehoorzaamheid,
flaande gehouden, en ook te ligter op
dien voet gebleeven zyn, naar maate de
zelve Landen in kleinere en afgezon-
derde heerfchappyen verdeeld waren.
Dus vindt men hoe Vriesland (3) of
Nederfakfen , ’t gene , eer men het te-
genwoordige Graaffchap van Holland
kende, zyn gebied längs de Noordzee,
van de Elve tot aan de (4) Schelde, uit-
ftrekte, door verfcheidene Opperhoof-
den berecht wierdt, die den naam van
Graaven,dat is Koninglyke (y j Rechters,
voerden , welken in Maasland, Vlaar-
dinge , Bodcgraave , Kinheim , Betuwe
, Strye, Teflel en andere oorden
van het thans genaamde Holland, het
rechtsgebied handhaafden , en , volgens
het voorfchrift hunner aanftellingen, den
Keizer verplicht waren hulp te ver-
fcbaffen, en zynen handel te verfterken
; even gelyk zy weer zyne kragt-
daadige befcherming, als van den «»aa-
ren Eigenäar , by alle tydsgelegenhe-
den ontfingen. Buiten welke verplich-
ting niemand tot de gerufte bezitting
gewettigd fcheen , zelf naa dat de bo-
vengemelde onderfcheidene Graaffchap-
pen tot een gefmolten zynde, nu een
grooter lighaam uitleverdcn, en dit vervolgens
in de manlyke linie erflyk geworden
was ; vermids de Keizers door
de kracht hunner wapenen, den aan
hen voorheen toebehoord hebbenden
eigendom, by alle voorvallen leevendig
hielden.
Op dien voet was h e t , dat Keizer
Hendrik de Vierde, naa het omkoomen
van Graaf Floris den Eerften, die
zyne Landen, ten koften zyner Gebuuren
, geweldig vergroot hadt, en ,
als des zelfs weduwe hertrouwd zynde
aan Robert Zoon van Boudewyn Graaf
van Viaandre, door dat huuwelyk de
Voogdy haarer Kinderen en te gelyk
die des Lands aan eenen Vreemden,
Cj) Ryra-
Chron.
van M.
Stokc
fol. 3.
C4)Chron.
Reginoii.
ad An.
841.
(U Box.
horn aan-
lek. op de
Chroii.
vanJ.Vd.
cenaar
pag. 138.
I C 6 4
zonder kennisfe van den Keizer , hadt
opgedraagen, zieh hierin niet «'einig
beleedigd oordeelde, des te ligter de
beede van Willem den Eenentwintjgften
BilFchop van Utrecht ten voordeele
(,) j.ds zyner Kerke (t) inwilligde , om de afge-
reetene Landen wederom aan die Kerk
uimj.M. te hegten , en de overige van ’s Graa-
iied* ' ven bezittinge aan Govaard den Vyfden
Ol- Hertog van Nederlotteringe ( daar
traj.foi. Vriesland onder bchoordc) tot de uit-
(o'iciSi voering van dien Oorlog (x) wegfchonk.
Imn'a’pud ddirk de Vyfde, de tiende Graaf
p™,i>ar^ naar de gemeene telling, die een Zoon
Tom. 1. ’ was van den voornoemde Floris, tot
pag.278. manlyke jaaren gefteegen, heeft de
Vaderlyke Landen wederom bemag-
tigd , en de geweldige overwinning
op den Utrechtfchen Kerkvoogd Koenraad
beliaald hebbende , de eerfte den
I3I V o o r - tytel van Graaf van (3) Holland aan-
S °Sa. genoomen , en dien zynen Naakoome-
cra fol. fingen agtergelaaten , welken den zel-
ven, nevens het beftier in regte afftam-
minge, geruftlyk gevoerd hebben , tot
dat Willem de Eerfte Graaf van Holland
, naa het overlyden van zynen ouderen
Broeder Diederik den Zevenden
en het verdryven van des zelfs Dochter
Ada , nevens haaren Egtgenoot Lodewyk
Graaf van L o on , uit haare Vaderlyke
Staaten Holland en Zeeland, zieh
gedrongen vondt, om de gemelde Ge-
rxo4
(ti j. j. weilen (4) en een deel (y) van Vries-
ciTrtn. Lnd , van Keizer Frederik den Twee-
Beig.iib. te leen te heffen.
Het zelve Leenrecht dreef Keizer
UI,3 .'°”’ Albert in het betwiften der aangefla;
erfniffe van Jan van Avennes Graaf van
(stEg.Be- •'
niiig» Henegouwe , en to en, wegens zyne
™°ooH- Moeder de Dochter van Graaf Flc
™i.pag. geji Vierden, natuurlyken opvolger in
* Holland en Zeeland, van dat naamenlyk
de voorfchreevene Landftreeken , naa
het verfterven van den ftam der Hol-
landfche Graaven, niet aan den voornoemde
Jan, als naaften in den bloe-
(«) Ttlthemii
Chron.
An. 1300. Op diergelyke wys wierdt ’er gehan-
d e , maar aan het Keizerryk (6 ) ver-
Hirfaugi- vallen waren.
de ld, toen het Huis van Henegouwe ,
Krön, ran in Willem den Vierden Graaf van Hol-
fousi.' l^nd , die van de Vriezen verlläagen
wierdt, een einde nam : dewyl hy gee- >34?
ne Kinderen agterliet zoo kwam zyne ^
oudfte Zufter Margarita in de opvolging
zyner Staaten, niet uit inzigte
haarer bioedverwanfchap, maar, om
dat haar Gemaal, Keizer Lodewyk van
Beijere , die Landfehappen tot zyn
Ryk gekeerd zynde, als een Leen, ten
overftaan der Ryksvorften, aan zyne
Vrouwe (7 ) uitzettede. Invoege M a r -6 0 -
garita dus door de gifte en den Bloede chron.
gewettigd, aldaar te ligter ontfangen en SoÌ.'rig.
gehuldigd wierdt , en längs dien weg
Holland , Zeeland , Henegouwe en
Vriesland overbragt in het Huis van
Beijere.
Doch die Vorftin, gcneege om by
haaren Gemaal naar Duitsland te kee-
ren , droeg dierhalven vooraf de regeering
van Holland , Zeeland en Vriesland,
op die wy ze, als zy de zelve Landen
van den Keizer ontfangen hadt >
volgens zekere fchriftlyke voorwaarde,
tend op den vyfden van Louwmaand
des jaars (8) dertienhonderdagt-
enveertig , aan haaren Zoon Willem boek dot
over. Welke zieh naauwlyks in de M.Hcel
heerfchappye geveftigd hadt, o f Keizer J“
Lodewyk ftierf, en Margarita herwaart Hoii. m .
gekeerd zynde, was begeerig het roer
der regeeringe , als haaren ouden eigendom,
zelve te aanvaarden. Dierhalven
ontfloeg zy haaren Zoon Willem
van het beftier, tot geen gering mis-
noegen veeler Grooten des Lands, die
zieh tegen de Moeder kantten, en den
Zoon in het Oppergebied wilden her-
fteilen, tot dat einde aan Margarita
haaren eifch ontzeggende, fplitften dus
de gemoederen der Landzaaten in twee
ftrydende partyen, die zieh met de naamen
van Hoeks en Kabeljauws betytel-
den. De eerftgemelden hadden met
veel rechts voor de Moeder, de anderen
met meer geluks voor den Zoon de
wapens opgeheven, en Holland in een
bloedbad en eenen poel aller gruuwelen
geftort. In deeze verwarringe is Willem 1394
de V y fd e , door het geluk des Oorlogs '
echter der zaaken meefter gebleeven, gl Oroot
en door den afftand zyner (9) Moeder, boek der
welke Henegouwe zoolang zy leef-
de heeft behouden , in Holland, Z e e - ;■ toi.
A X land
fol. 4.