i ill
.i Mi
III
van Spanje , en V o r f t der Nederlanden , befpeurende dat de ver-
e ifch te uitzonder ingen d ikw ylen agtergelaaten w a r e n , d e e d t , om
verder alle tweedrag t en zw a a r igh ed en , die hier dagelyks uitfpro o -
t e n , v oo r te koomen en u it den weg te ru im e n , op den zeftien-
(ovrt- den van Weidemaand ( i ) met openbaare brieven a fk o n d ig e a , dat
dii Sigilia \ / 1 t> . .
p™/' men voortaan in alle zyn e Nederlanden de jaaren met den eerften
van Louwmaand zou d e beginnen; en dewy l dit met h et naafte jaar
van z e sen ze v en tig is ingevoerd g ew o rd en , zo o v o I g t , dat h e t voo rgaande
b y de Vla am in gen , Brabanders en anderen naauwlyks ne-
gen maanden g ro o t was. D e e zen herftelden f ty l , mids die in de
jaarboeken der Hollanderen g eb ru ik t w .is , h e b i k , zo o verre myn v e r .
moogen f t r e k te , in dit werk zo ek en te volgen ; en dierhalven de
B ru ilo ft en de in fte llin g der G nldevlies O rdere van Philips den
G o eden op ’t jaar veertienhonderdnegenentwintig , h e t omkoomen
van K a re l den Stouten op ’t jaar v e e r tien h on d e rd ze sen ze v entig , en .
andere g e v a lle n , die b y de V la am fch e Schryvers naar hunne jaarre-
kening te boek g e fte ld z y n , een jaar laater g e f c h ik t , en dus niec
zon der moeite de verfchillende tyd reken in g op eenen trant g e -
b ra gt.
Behalven d ecze aanmerking a ch t ik o o k d ien ftig te m e ld en , dad
de Franfche en D u itfch e K e iz e r s eertyds , z o o ’t my to e fc h y u t ,
z ek e r re ch t op h et gro o tfte deel der Nederlanden bezeten h e b b e n ,
en d ew y l zulks b y eenigen on ze r Vad e r lan d fche H ifto rifchry v ers tw y -
fe la ch t ig aangero erd, en b y anderen g eh e e l gemyd i s , dus in den
eerften opflag vreemd m og t voorkoomen , fcho on de onluften u it
dien eifch gefp ro oten d ikw ylen aangetekend z yn , z o o h eb i k , om
d it kluwen te o n tw a r ren , ter b evattinge der anders on b eg ryp e lyk e
zaaken den oorfprong war v roeg er o p g eh a a ld , en b y alle aanmerke-
ly k e g evallen g e t ra g t te doen z ie n , to t hoeverre d it ftuk gedreeven
w ie rd t. W a t e ig en ly k h et w eezendlyke de e l van h e t z e lv e g ew eeft
is , za l ik hier in weinige woorden nederftellen. D at de K e iz e r s
n o d i de H e r to g en o f G ra a v en , die van hen aangetleld o f b e v e ftigd
wierden , n o oit eene onbepaalde h e e rfchapp y o ver de Nederlanden
gevoerd hebben b l y k t , rayns o o rd e e ls , zo o z e k e r u it oneindige bewy
zen , als dat h e t Op pergeb ied naar maate der K e iz e r ly k e kra ch ten
meerder o f minder is gewaardeerd gew o rd en ; dierhalven is h et
z e lv e in de v roeg e tyden niet z o o bepaald geweeft , als naa h et
jaar der tien hon d e rd en d e r tig , in h e t welke K e iz e r L o d ew y k van
Beije-ii
leffa Vc-
tetis
Ant. Ma-
thvei.Tora,
V. pag.
591.
B e ije r e , met toeftemminge en go edvindinge van ’s R y k s V o r f te n , tel-
gunfte van den Broede r zyn e r V r o u w e , W illem den V ie rd en G ra a f
piAiu van ( i ) H o lla n d , Ich r iftlyk en afftand deedt van alles dat zyn e
‘ V o o r z a a te n op Holland en V r ie s lan d hadden können eiffchen , be-
I- i
'• houdende nogtans de manfchap , die de Graaven hem o f h e t R y k
fch u ld ig w.iren ; van hoe we in ig belangs de e ze verbintenis m o g t
fchyn en , z y was e chter een klaat bewys van a fh an g e ly k h e id , en
b eftondt in zek e re bepaalde b e lo ften van geh o or zaamh e id en trou-
we , die de Graaven b y hunne verheffing den K e iz e r p le ch te ly k
moeftcn afleggen ; en in den oiiderftand , welken z y den ze lv en ,
als de andere V o r ften , Stenden en Steden des R y k s z ie h wapen-
den , v e rp lich t waren op te brengen ; welke fchu ld ig e hulpe , op
den R y k sd a g te N o r im b e rg in ’t jaar v e ertien lion derdeen en dertig,
do or K e iz e r Sigismund to t den O o r lo g der Hulllten omtrent eenige
Ned e r lan d fch e G ewe ften das b e g ro o t en g e reg e ld [ z ] w ierdt. Bra-
(i)I.rti; bant op tweehonderd G le fen ( 3 ) o f Speerruiters; Holland en Z e e -
K'Lem; land faamen op g e ly k e tw e eh on d e rd ; Gelderland op honderd ; U -
ce Impetii
puU. fol.
170.! 13)G1 ieder.
' tr e ch t en de drie Steden (naamenlyk D eV en te r , Kämp en e n Z w o l )
ijiGUvie, op v y f t ig G le fen . U i t deeze in z ig ten h eb i k , om my klaarer uit
»ienit op te drukken , fommige K e iz e r s L e en h e e ren , even als de Pauzen O p -
op”v'i? p erkerkvo ogden genoemd , niet omdat ik de z e lv en in zo odaanige
I» “eDuiifJo waardigheid erkenne ; maar omda tze van veelen voo r zulken g eh o u -
fphilpp. den w ie rd en . Hierin h e t voe tfpo o r volgende , dat my do or de
Gmn.foi. Ged en kfchr iften van B r a b a n t, G e ld e r lan d , U t r e c h t en inzonderheid
do or die van V r ie s lan d gebaand was , welken allen o pen lyk g e tu igen
, dat hunne Lan dftreek en onder h e t K e iz e r ly k e g eb ied g ew eeft
z y n : is h e t dan we l te denken , fcho on alle andere bew y zen ont-
braken ; dat H o l la n d , een deel van V r ie s lan d z y n d e , alleen , in
't midden dier onde rworpene Lan d en g e le g e n , ongefchonde het overtreffende
vermo o gen der K e iz e r ly k e wapenen zoude verduurd hebben
i o f kan een gezon d o ordeel we l b e g ry p en , dat de v ryheid der
G e ld e r fen , U tre ch tfen en V r ie z e n do or deeze bekentenisfen v e r k o r t ,
en met minder re ch t dan b y de Hollanders en Ze euw en be fch e rmd
wo rdt ! hierenboven , a l ware ’t dat onze V o o rv a de r s d o o r onver-
moo gen den nek onder de dienftbaarheid van uithe e tafch e V o r fte n
g eb o o g en h a d d e n , zouden hunne Naaneeven d a a rd o o r , ho e m a g tig
g ew o rd en , e chte r voor altyd verftooken zyn van een re ch t dat G o d
en de natuur hen geg e e v en heeft ? Zeker geenszins. Om welke reden
zouraen dan eene za ak v e rd ra a ijen , die zo o klaar v o o rk o om t , en
* * * * 1 de