'1 '1
ï f ; : f
t b-'"
lüi
M
I 111
' Iî
i
vervolgens voor eeiivoudiger ftreepen en linien verwisfeld , welken
alengs to t een volmaakt g e ta l van letteren a an gro e iden , en op bladen
en Ichbrfen van bo omen , v eilen van dieren , wasfche en loode
ta fe ls , franfyn en eindelyk papier g e fchreeven w ie rd en , cn de onbe-
ftendigheid der oude vertellingen op zoovaften voet b ra g ten , dat uit
deezen de aantekeningen Ip ro o ten , op welken on ze V o o rou d e rs de Jaar-
b oeken en Hiftorien g e b o uw d , midsgaders de zeldzaame daaden hun-
ner V ad e ren ten fpiegel v o o r anderen agtergelaateii hebben.
T e rw y l de konft in arbeid g in g om d it meefterftuk te v o l to o i je n ,
en heilzaame w e t ten , go ede inftellingen , leerzaame d a a d e n , ja de
W e tg e e v e r s , merkwaärdige Mannen, voorbeelden van deugd en trou-
yve en alles ’t gene te onthouden dien ftig fcheen , door de faamen-
v o e g in g der wo o rden in beftendige gedachtenisfe poogde te bewaaren
, bragten anderen, belüft op eenen gro o ten n aam , zo o ve e le won-
deren der waereld als V o r f t ly k e P a le iz e n , Grafnaalden , Pronkbeel-
d e n , roemrugtige Op fch r iften , oneindige Penningen en andere G c -
d en kteken s , d i e , u it harden Steen g e k lo n k en . o f op duurzaame Metaalen
g e ftem p e ld , de jaaren b eloo fden te v erduuren , te v o o r fch y n . Maar
de alverflindende tyd en de meenigvuldige o o r lo g en heb b en h e t
g ro o tfte deel dier uitmuntende Werk ftukk en te gronde gew .o rpen ,
v e rb ry z e ld en in duiftere v ergeetenheid begraaven; ja z e l f de g ed a ch tenis
der G r iek fch e en Romeinfche G ro o tmoedigheden to t zoo verre
u i t g ew i f t , dar ons van al dien arbeid der Ouden hitte l zek erheid zo u -
de o ve r ig zyn , ’t en ware de G e fch ig tfch r iften en eenige Gedenkpenn
in g en , uit hunne fch u ilh o ek en , daarze voor h e t wo eden der eeuwen
en de o verftroomingen der alverdervende N o o rdfch e V o lk e r e n befchermd
la g e n , te v o o r fchyn g e b r a g t , en h e t v e r lo o re geh eugen weder
vernienwd hadden.
D e fchrandere v e rn uften , befpeurende u it de o v e rb ly ffe lcn van de
algemeene fchipbreuk e der g e leerdheid en konften , w e lk e ftukken
de landen des tyds her v e ilig fte konden verduuren , leiden , niet
zonder reden , al hunne v ly t te ko fte , o m , op h e t voetfpo o r der
Ouden , de aanmerkelyke za aken niet alleen do or S c h r ifte n , maar
z e l f do or Penningen in ’ t geheugen te p ren ten ; en h et is to t d it o o g -
merk d a t , in ’ t begin der v y ftien de e euw e , h et Penningmaaken to t
verfterking der Gefchiedeniifen h erfteld o f aan h e t z e lv e eene nieu-
we gebo o rte g egeev en is . V e rm id s nu de voornaamfte_ opbouwers
der H ifto rien door hunne eigene Sch r iften en die van andere alom behend
f■OOlM oliiiet
ij
fnism.
Pontilicum.
kend z y n , Z O O h e e ft my g e lu f t , ’t gene ik voorheen in anderen gW
z o g t h e b , in ’ t voorbyg aan die konftenaars aan te w y z e n , aan welk
en w y den g ron d lla g van h e t maaken der oudfte hedendaagfche g e -
denkp enningen, die in Italie te voo r fchyn trad en , verfchuldigd z y n j
v oo r zo o verre als ik de naamen der meeften met de daarnevenS g e fte l-
de jaargetallen u it de penning fchat van den H e e r François F a g e l, G r if-
fier van H aar H o o g M o g en d h ed en , w elke in ve rzaam e lin g van d it foorü
myns weetens in Nederland en ra oo g e lyk in Europa ge en e weêrga h e e f t ,
h eb können opfpeuren.
D e eerfte w a s , ZOO men meeiit ,e e n S childer van V e r o n a , die wy mec
z y n e K o n ftg en o o ten h ie r ter hunner eere zu llen n o em en , V id lo r Pifa-
n e llo o f P ilan n s , omtrent h e t jaar 1440. M a th x u s de P a ftis , 144 7.
Andreas C rem o n en fis , 1450. Joh. F r .E n z o la van Pa rm a , 1450. Jo an nes
B o ld n c , Schilder van U r i in Z w it fe r la n d , 1457. T o rn n is So ldius ,
Sch ild e r van V e n e t ie , H j S . Clem en s U rb ln a s , 1408. Beha lv en de e zen
v in d ik zon d e r ja a rm e rk , nogtans tyd g eno o ten van de v o o rn o em d en ,
M a te seo lti van F e rra ra; Am a d e van M ila n e n , Goiidfmid ; C o r ra d i-
n i ; Paulus van R a g u fio ; A n . 6 . Buten fis ; en N ic o la i van F lo r e n z e :
w e lk en meeft allen hun w e r k , naar de g ed a ch ten vari zek e ren p en-
n in ku n d ig en , ( i ) eerft in w a fch g e b o o tfe e rd , dan in ’t metaal g e g o o te n ,
en v erder b ew e rk t h e b b en ; maar V i i l o t C am e lio V en e tia än zo u d e de-
eerfte z yn e gedenkpenningen geftemp e ld heb b en . H o e h e t z y , ik
h eb to t n o gto e g e en e g te hedendaagfche penningen können opfp eu -
r e n , die v oo r de v y ftien d e eeuwe ontworpen z y n ; no ch g e en ö ude re
d ew e lk en h e t jaartal hunner g eb o o r te o f den naam des maakers dro e-
g e r i,d a n de konftftnkken van d e e z e M e e fte r s : e ch te r wil ik niet o n t-
k cn n en , dat ’er v oo r dien ty d munten in de waereld g ew e e ft z y n ,
w e lk en ter verfterk inge der H ifto r ie können ftrekken ; maar de z e lv en
z y n d o o f de p latte v e rh e v en h e id hunner a fb e e ld fe le ii lig t ly k van d e
n itw en d ig e rondhe id der anderen te on de rken n en , en beZitten hoedaa-
n ig h ed en , die eigener z y n aan ’ t g e ld dan aan de pronkpenningen.
In fg e lyks v in d t me.n verfcheidene p en n in g en , die in deeze o f g en é
R y k e n , V o r ften d om m en o f Staaten ter gedach ten ilfe van b c ro em d a
mannen en uitfteekende daaden van v roeg ere jaaren , even als e e a
g ro o t deel Van de Biirge rm ce fte rlyk e penningen der R om e in en , in la a-
teren ty d g cma ak t zyn ; d o ch zu lk e h erftelde penningen v erdienen
zo o v e e l minder g e lo o f alfze meerder jaaren naa de daarop verbeelde
zaaken ter waereld geko omen z y n ; w y lz e a lle en lyk naavolgers en geen
I. Deel. ** * ge-'
I