500 Keizer geenen byftand krygende, had-
denze door kracht van geld agtduizend
Zwitfers en vyfhonderd mannen van
wapenen , die omtrent drieduizend
hoofden gefchat wierden , uit het
Graafschap Borgonje verzaameld ; met
deeze meenigte al vroeg in ’t jaar over
het gebergte gekoomen dachtenze
de Stad Come, die zonder bezettinge
was, te verraiTen ; maar de Graaf
van Ligne wierp ’er zich met zyn
volk in, en verdreef de aaiikoomen-
den met verlies van de Veften. Niettegenftaande
Trance
T o m . lV .
p a g .ó iz .
deeze wederftreeving was
binnen Milanen (i ) de over-
■koomft van Hertog Lodewyk naauwlyks
kundig geworden , of de Gibellinen
, welken hem derwaart geroepen
hadden, namen de wapens op, en,
van het grootfte deel der Burgeren
gevolgd zynde, befprongen het Stadhuis,
daar Trivulce gezeten was, die,
met de Legerbyl in de vuift, zich eene
wyl wanhoopende verweerde , en toen
gekleefd zoude hebben, zoo hy door
eenen Edelman, van zeftig gewapende
gevolgd , niet tydig ontzet, en door
al dien drang zyner verbitterde vyanden
naar ’t Kafteel gevoerd ware. Onmiddelyk
riep hy den Graaf van Ligne,
met bedryginge van ’s Konings ongenade,
uit Come derwaart; zich met
deezen beraaden hebbende rendenze
naar Novare, daarze fterke bezetting
lieten, en met de reft des Volks naar
Mortare weeken. Hertog Lodewyk,
(x) La federt meefter van Come (x) gewor-
H ift.d ’Iden,
hadt de' Kardinaal zynen Broe- ijoo
der naar Milanen gezonden, werwaart
hy eerlang volgde , alwaar zy van de
Stedelingen met meerder blydfchap ont-
fangen wierden, dan men voor vyf
maanden over hun vertrek betoond
hadt,
De maare van deeze veranderinge
deedt die van Pavia en Parma insgelyks
wenden , en byaldien het Leger
der Venetiaanen niet verfcheidene Steden
in toom gehouden hadt, de ganfche
Staat ware aan zyne zyde gevallen.
Straks deedt hy dcn Keizer zyne
gelukkigen aanflag bekend maaken,
dien om volk en gefchut verzoekende
; ook was hy de Venetiaanen,
Florentynen en Genueezen aan boord,
om hen in zyne belangen te wikkelen
; als dit niet vlotten wilde , fpan-
de hy met andere kleiner Staaten aan,
en bragt ondertulTchen een geweldigen
hoop Italiaanen op de been, die by
de vreemde manfchap gevoegd hebbende
beftondt hy zyne vyanden te
vervolgen en te verdryven. Dewyl de
Kardinaal zyn Broeder hier dapper onder
roeide , die geen gering dcel in
’s Hertogen lot, en in de ongevallen
van Italie gehad heeft , en dat my
zyn afbeeldfel op eenen penning ter
hand gekoomen is, die ik meene, dat
zyne betrekking op ’t verjaagen der
Franfen, en op de verbintenis met
fommige Italiaanfche Staaten heeft,
zo dunkt my dezelve hier niet kwaalyk
geplaatft te zyn.
Dees, eertyds het Hoofd zynde dier Kardinaalen, welken Alexander den Zesden, voor
gefchenken en beloften , op den Pauslyken zetel geholpen hadden , was toen door dien
(Sip.’’’« ' t u t Kancelier ( 3 ) der Kerke verheven ; des men rondom zyn borililnk , dat
taA kx an-' gefchoore kniin en in Monniks gewaad op de voorzyde gefteld is , onder andedriVI.
ren ook deezen eernaam gemeld v in d t ;
A S C A -
lyoo A S C A N I V S M A e i a C A R d i n a l i s S F O R t i a V I C E C O m e s ,
S a c r t e R o m a n c e E c c l e s I sE - V I C E C A N C E l l a r i u s .
J S C A N I U S M A R I A K A R D I N A A L S F O R T I A B U R G G R A A F ,
O N D E R K A N C E L I E R D E R H E I L I G E R O OM S C H E K E R K E .
Ascanins bewuft zynde hoe fchoon een aanzien de onderneemingen krygen, die met deri
glimp van Godsdienft befti-eeken zyn , voeit dierhalven de Godsvrugt op de tegenzyde
zyns pennings ; boven haar ziet men den regenboog het teken des Verbonds , en in den
rand deeze woorden 3
S A C E R E S T L O C V S I T E P R O P H A N I .
D E P L A A T S I S H E I L I G V E R T R E K T O N H E I L I G E U .
i5’oo
(il La M.mliadi
Fr.
Guicciard.
te)5 aniel
HiiUe
France
’Ton, [V.
iiül,a (t -I.
PC''lgic.cniai,td.
Hertog Lodewyk vaftgefteld hebbende
de Franfen verder te vervolgen,
liet eenige benden aan zynen Broeder
Ascanius, om het Kafteel van Milanen
(i) te dwingen, en vertrok met zyne
overige Krygsmagt naar Novare.
Naadat hy op den weg zich van Vigevano
verzekerd, en eenige dagen
in ’t beftormen van Novare te kofte
geleid hadt, is de bezetting gedwongen
geworden in gefprek te koomen,
en, onder beding van’t leeven en goederen
te behouden, de Stad over te
geeven ; des Lodewyk met al zyn
geweld het Kafteel ylings aantaftede.
Tot hiertoe hadt het geluk hem begunftigd
, dat hem ftraks wederom
den nek keerde ; wandt zooras de
Franfche Koning kennis van de ver-
wiflelinge de'r zaaken kreeg, verzuimde
hy geenen tyd om nieuwe manfchap
naar Italie te fchikken ; hy ftelde
, toen de Krysloiegten gereed waren,
over de zelven Lodewyk de la Tri-
mouille (x) tot Algemeen Legerhoofd
aan , met byzonderen laft om den
Kardinaal Georg van Amboife , die
tot Stedehouder van den Koning in Italie
verkoozen was , by alle voorvallen
raad te vraagen. Deeze nieuwe hulpbenden
, met de overgebleeve Krygs-
magt van Trivulce en Ligne vereenigd
zynde , bevonden zich ( 3 ) tienduizend
Zwitfers en zesduizend Franfen
fterk, welken opweg floegen naar
Novare , vertrouwendc niet minder
op hun bedrog,' daar zy de Zwitfers, ,
die zich in den dienft van LodeWyk
bevonden , mede omgezet hadden,
dan op hunne dapperheid. Dit van
den Milanees, uit eenen opftand, die-*
ze om hunne betaaling aanrigteden,
befpeurd zynde, heeft hy de Weder-
fpannelingen met goede woorden en
het uitdeelen van al zyn zilverwerk op
dien tyd aan ’t bedaaren geholpen;
voorts vierhonderd Ruiters en agtduizend
voetknegten , die in Milanen
geworven waren , derwaart geroepen
. Onder zulke bittere bekommeringen,
kwam het vyandlyk Leger opdagen,
des Lodewyk, zoodraa hy ’t in ’t oog
hadt, zyn Krygsraad vergaderde, en
dien voorftelde van tegen de Franfen
uit te trekken, en den veldflag aan
te bieden; doch de voornaamfte Le-
gerhoofden der Zwitferen voerden hem
te gemoet, dat ’er zich cen overgroot
getal hunner Landsgenooten, Bloed-
vcrwanten en Broederen, in ’t Franfche
heir bevondt, tegen welken zy
niet vermogten te ftryden, dan met
uitdrukkelyken laft hunner Overheden;
dierhalven haddenze beftooten naar
huis te keeren. Dit klonk den ongelukkigen
Hertog als een, donder-
flag in de ooren , welke, vrugtloos
zyne beloften, gebeden en traanen
befteed hebbende, hen eindelyk dan
alleenlyk om deeze gena.de fmeekte,
van hem, zooze by dit harde opzet
bleeven, niet aan het woeden zyner vyanden
over te leveren , maar ergens
Nn nn a • in
;'i,
! 8