1 I it
302 * H I S T O
1498 zich om ’s Keizers begeerte te volgen;
' ’ te meer , wyl de zelve de naafte Landzaaten
Jan Hertog van Kleef, en Willem
Hertog van Gulik en Bergen, onder
zekere voorwaarde, in deezen Oorlog
wikkelde : naamenlyk , dat zy den
(>) Corps Gelderfen (i) op geenerleije wyze on-
“ f'r”’ derftand verfchaffen , en met hunne
Mont.
Tom, III.
Prat. II. .
fol. 391.
verzaamelde manfchap tegens den beftem-
den dag gereed zyn , midsgaders nevens
de benden van den Keizer en van
R I D E R
Gulik de be-iitfmg van Waffenburg, _
Bora , en Hertzogenrade voor des zelfs "
leeven ; aan den Kleevenaar voor hem
en des zelfs Zoons leeven Wachtendonk
zynen Zoon Philips , ’t zy onder het
geleiden dier Vorilen, of onder dat van
Albert Hertog van Sakfen, te gelyk op
den vyand aanvallen zouden : zy verbonden
zich ook onderling de wapenen
niet te zullen afleggen, dan naadat
Gelderland onderdaanig gemaakt was.;
deswege zoude de Keizer aan iederen
Vorft duizend voetknegten befchikken,
mids zy de zelven uit eige beurze betaalden
, de man op vier Utrechtfche
guldens ter maand , insgelyks vyfhon-
■ derd Ruiters, ieder op agt gelyke guldens.
Waarvoor de Hertogen van Kleef
en Gulik de Steden en Veftingen,
die zy den Geldersman mogten ontwringen
, zoolang in bezittinge konden
houden, tot de Aardshertog Philips
de befolding betaald foude hebben ;
• doch 'byaldien zy geene Sterktens in
kreegen , zoo zoude hen echter binnen
een jaar, naa dat de Oorlog geein-
digd was , de betaaling voldaan worden.
Hierenboven wierdt aan den Hertog
van Gulik de Stad Erkele en het
Slot Montfoort by Roermonde, en aan
dien van Kleef de Veiling Dotechem,
t’evens het uitzigt op Zutfeen, en aan
beiden verzekering voor de fchaade
hunner Landen beloofd ; mids de Keie
zer of zyn Zoon de gemelde Sterktens
weder zoude mögen loflen voor vyfentwintigduizend
guldens. Wyders vermögt
de Keizer geen verdrag met Karel
van Egmond , die Gelderland in
hadt, buiten kennis der andere Bondgenooten
aan te gaan. Maar Maximi-
• liaan, zich eeniger maate in dien han-
(x) Slich-odel bezwaard (z) vindende, maakte
cid^Ge- hiernaa eenige verandering in
fchied. die verbond , laatende den Vorft van fo i.31 1.
, Goch en Lobeth , zoo verre de
Aardshertog hierin bewilligde.
Deeze naauwe verbintenis verwekte
den Gelderfen geen geringe omzigtigheid
in ’t bezetten der Steden en Ves-
tingen , zulks zy die alom tegen de
naakende aanvallen verfterkten. Middelerwylen
dat zich ieder even yverig in
Nederland bereidde , was ’er een Leger
van Keizer Maximiliaan , dat meeft
uit Zwitferen beftondt, onder het ge-
leiden van Willem van Vergy, in het
Hertogdom Borgonje (3 ) getreeden,
om het Moederlyke erfdeel van den Sjf”
Nederlandfchen Vorft weder magtig te
Worden ; maar toen de Franfen bin- tol-»,-.'
nen Dion beneepen raakten , wittenze ^
zich, eerft door’t omkoopen der Zwitferen
, en vervolgens door eenige hulpbenden
, van deezen aanftoot te redden
. Aan den anderen kant was de Hertog
van Sakfen, het roer des Legers,
door eige belang met de zaaken van
Vriesland magtig verhinderd ; vermids
hy, flaande de Nederlandfche Oorlog ,
voor MaximiEaan cn dcs zelfs Zoon
Philips gevoerd , eene geweldige fomme
van vierhondcrdduizend (4) Schilden M sj-
uitgefchooten of verdiend hadt, omäiiiWi-
welke te betaalen de Vorften geen an-J«'“*'
der middel wiften , dan dcn Saks zoolang
eenige Sterktens en Sloten te pande
te ftellen, gelyk hem tot dit einde
het Kafteel (?) VUvoorde , dath[_a
van Sluis, van Woerde , Loeveftein, M i en
Medenblik, het Blokhuis te Haar-J“gj.,
lem (6) en dat van Zirkzee, met meet«*,
anderen in geruimd waren; maar deh«»
Staaten dier Landen zich grootlyks hier-
over beltlaagende , zoo wierdt hem, *
mids het weder overleveren dier bezittingen
, het erflyke Stadhouderfchap
van Vriefland beloofd : en ’t fcheen,
dat de verdeeldheid dier Landzaaten,
fchoon zy hier geweldig tegen worftel-
den , hem gelegenheid ftondt te ver-
fchaffen om ’er thans aan te raaken.
W a n d t
NEDE R L ANDS CHE VORS T EN. V . Boek. 303
af te ftaan , en t’evens tot het betaalen
van tweeendertigduizcnd Rynfche
Goudguldens. Vervolgens zich alom met
geweld meefter maakende , deedt men
Schomburg in de meefte Steden met
het zwaard in de vuift manfchap en gehoorzaamheid
belooven, voor zvncn
Heer Albert van Sakfen, die eindelyk
dc overdragt van Wiesland fchriftlyk
verkreeg : wandt Keizer Maximiliaan
betuigde by zynen brief, ' den twintigften
van Hooimaand deezes jaars te
Fryburg ( 3 ) getekend , dat hy, de ge-
wmonte van het jaarlyks aanftellen eens
Poteftaats om het Gemeenebeft te beflie-
ren, gclyk Keizer Karel de Groote bevoolen
¡mmii
Rcr. Fiil.
Hift. fol. 5Öi.&
Jeq. &
Egb. Bc-
ninga
Chron.
van Ooft.
vriesl.
pag 4S«.
hadt, vcrwaarloosd , door oproeren
en inlandfche oorlogen den Vreede
verjaagd , de gerechtsbanken vervallen,
en Vriesland met het uiiterfte bederf
gedreigd ziende, ampt- halven verplicht
geweeft w'as hierin te voorzien ;
met .dit inzigt hadt hy, len overftaan
der Ryksvorften, Albert, Heitog van
Sakfen, om de trouwe dienften aan zynen
Vader den Keizer, aan hem, en
aan zynen Zoon Philips, zoo in den
Oorlog als in den Vreede beweezen ,
tot Landvoogd van Vriefland , onder
den tytel van Poteftaat aangefteld. ’r Was
dierhalven dat hy alle Staaten van Vriesland
naamenlyk die van Ooftergoo ,
Weftergoo, Sevenwoldcn, Groeningcr
gebied, Ditmers, Strandvriezen, Worft-
vriezen , en die van Stellingwerf, den
Hertog Albert en des zelfs Naakoomelingen
beval te erkennen als Landvoog-
den van Vriesland, voor den Keizer en
het heilige Roomfche Ryk. In deeze
w'aardigheid zoude hy het Land innee-
men en regeeren, midsgaders van de
Landzaaten den eed van gehoorzaamheid
ontfangen ; by het afleggen van
den zelven zoudenze zw'eeren den Keizer
en zyne wettige Naavolgeren, en uit
der zelver naam Albert en zyne Krfge-
naamen, getrouw te zullen zyn, fchattin-
gcn te betaalen , en zich te gedraagen
als andere Onderdaanen van het heilige
Ryk, gelyk zy van oudsher gewoon waren
te doen. Heitog Albert zoude op
deezen voet het aangevaarde Land ftraf-
Gg gg % fen
Wandt de Verkoopers, bevreeft voor de
magt der Schieringen ,' iiadden ai
voor eenige jaaren zich met die van
Groeninge verbonden , en dermaate
te weer gefteld, dac Vriesland door
moorden cn rooven , fchatten en fchce-
ren , afgemat cn uitgeput was. Albert
, zynen kans fchoon ziende, hadt
er by den winter (i ) behcndiglyk
gezonden , die de Land-
...iVriesi. zaaten byfter benarde , en kreeg ecr-
itiUiS' jg Schieringen zooverre aan zyne
zyde , dat zy naar Medenblik ,• daar
hy zich dat pas bevondt , trokken,
IW en hem op zeker beding voor Befchermer
cn Landvoogd van Weftergoo aannamen.
Waarop Hertog Albert onmiddelyk
den Heer Willebrord van
Schomburg , Niterd Fox en anderen
naar Vriesland afvaardigde, welken naa
eenige tegenftribbelingen den Saks als
erflyke Stadhouder van Weftergoa deeden
erkennen , mids de Keizer hem
met eenen brief in het zelve ampt ftelde
en beveftigde; alsdan zouden de Vriezen
hunne Steden en Sterktens ten alien
' tyde voor hem openen, en ter zyner
verkiezinge over laatcn Sloten of Veftingen
te ftigtcn daar’t hem goed mogt
dunken. Insgelyks wierdt hem en zy-
ne Opvolgeren (2.) van nu voortaan
;a ingewilligd op ieder huis drie zwaare
fonooft. ftuivers, wier twintig een Goudgulden
Sq. ; ook jaarlyks van ieder
beeft, ’t gene boven twee jaaren oud
was, zoo Kpeijen , Often , als Paar-
den een Vlaamfche, van wclke de dertig
eenen Goudgulden bedraagen; voorts
van alle reuten dier Ingezetenen den
honderdftcn penning jaarlyks, van iedere
tonne Biers drie ftuivers , van de
Wynen het twintigfte deel , en van
een Lcidfch wolle Laken twee zwaare
ftuivers , en van die ilegter zyn
cen. Dit verdrag getekend zynde, poog-
den zy de overige Landftreeke den
Saks onderdaanig te maaken , des de
Krygsoverftc Fox met vierduizend kneg- ;
ten. naar Groeninge rukte , en die Ste- '
delingen en de Ommelanders dwong
van alle recht op Oofter- en Weftergoo ,
Ub.
Emm
^4- .
I::.:
■‘1
fet" 1 -
■ J
' i l - 1
■¡1
i:1
iV' : \ i#- . . i i
j • r hH; HMl
iifo '' - h i
If!' ■I,
f k l 11?!'
W- '.i
I f o
« 11«''r«f lIl
i /C . . / U '
I m