M. F . Q u i 1 4 6 n t i l i a n i D e c l a m .I I I .
parricidali violentia défendit, qui Ro-
manum Civem, qui Tribunum fic ex-
cipit, iîc repelljt, tamquamTibi cum
inçurrente Cimbro fipfte res fit agenda?
Ego vero conftanter exigam Temper
a pudico , ut fi ad ferrum deve-
niendum fit, in fe magis furat, feip-
fum potius occidat. Nunquam enim ,
nunquam alieno maluit defendj fan-
guine Romanus pudor ; neque fic va^
luere mérita caftitatis, ut non plusre-
verentiæ civium noftrorum vitæ præfti-
tum fuerit. Referam ego Lucretiam ,
quae a fe ipfa obfcoenæ pcenas necefli-
tatis exegit, & quæ fibi parcere no-
luit, vit* tamen contaminati jamcor-
ruptoris ignovit? Dicam Virginium ,
qui teptatæ ab Appio filiæ fuæ fic e-
git ultionèm, ut cuitrum de proxima
Janiena raptum , non impucfico , fed
innocentiflimæ puellae potius immerfe-
rit, &Romanum magis exiftimaverit
tenerrimos abjicere parentis affcft.us,
quam Civem violentum agere ? Quid
de M. Marcello loquar', qui C, §can-
tinio Capitolino diem dixit ad Popu-
lum , quod filium fuum interpellalset
de ftupro ; & qui pote rat private e-
tiam ulcifçi , maluit tamen univerfæ
fententia Reipublicæ vindicari? Hæc,
C.Mari, hate ejus efse puto caftitatis
exempla, cui vere credatur . Ad hæc
npn ipfa pæne yidentur excnticaftra ,
& principia ; & nobis pofterisque no-
ftris , dum ipfe refero , Romani au-
floramenta pudoris incutere ? Quid uIt
tra opus eft pratique, aut quid mino-
ribus verborum patrociniis te , Sacer
Imperator , & Caftra univerfa mora-
mur ? ,
quam quod pudicitiam auferre tenta- Decu.
verat Elite Militis . Hæc funt hone- “ ATIa
fta, hæc narranda feeminarum exempta
. Nam virorum quae pudicitia eft ,
nifi non corrumpere ? * Non fit mihi
foifitan querendum *4 adverfis auribus,
fteculi in tantum vitia regnare , utob-
fcoenis cupiditatibus natura ceflerit, ut
pollutis in foemineamufque patientiam
maribus, incurrat jam libido in fexum
fuum. Einem tamen aliquemfibi vitia
ipfa exceperunt , ultimumque ad hoc
hujus flagitii crimen fuit , corrupilfe
futurum Ä5 yirum. Hoc vero cujus de»
mentiæ eft ? in concubinatum juniore;
leguntur, & in muliebrem patientiam
vocatur fortafle jam maritus. Ega vero
gratulor militari difciplinae, gratu-
lor opinioni caftrorum, fi 66 hujus mentis
Tribunus in huneprimum incidit.
Itane tandem (juvat enimvelut præ-
fentis infequi furorem J fcorta tua fti-
pepdium merentur, & fub fignis exo-
letos trahis? 67 Ideo meretriçes ab e-
xercitu fubmoventur , jntrare caftra
foeminis non licet? Itaputo, non o-
pus eft. Militem, hoc eft, plusquam
yirum, jam jamque in acie flaturum,
çui 68 pro virili portione falutem fuam
patria commific , appellas . Fprtaffe
claffico fonante , ideo ftationes circuis ,
ideo vigibas ambia. Rn quern Tribu-
oum fqceres , cum praetextati milita-
bant ? Non is 69 profufus eft furor ?
non manifefta dementia eft ? Vides mu-
nitum gladio latus , loricam ferro af-
peram, claufam galea faciem , & ad
terrorem belli 70 criftas minantçs, in-
feriptum in fçuto C, Marii nomen, to-
tujn
* Tertium argum. defumjjtum exatrocitate rei, quam inferre tentabat Militi Tribunus, nam dato
etiam quod adeo in deterius abierint iseculi vitia, ut & Naturae Lex eve.rtatur , minus majum eft
puerutn corrumpere; quis autem furor velle corrumpere Virurn fortafle maritum , armatum Militem
ilarii? cur ergo yolebat Tribunus fic rationem haberi aMilite, ac ipfe rationem MÜitis non habue-
rit? 64 Auribus id renuentibus, ab hoc abhorrent!bus . 65 Eum qui nondum Vir fit, led Puer.
66 Hujus mentis , ut ad muliebrem patientiam aflumatur Vir iam adultus , & maritus. 67 Ideo
meretricis, &foeminae ab exercitu fummoventur, qUodmuliebri patientix, & libidini Viriinferviunt,
quos in fcorta fubSignis trahis? 68 In quantum dare poteft unus homo t in quantum poflunt vires
^inius hominis. 65» Valde effufus, valde patens. 70 SuperCaftidem•
L a u r e n t i i P a t a
Decla. turn denique virum Martio habitu hor-
“wu3‘ rentem. Hie tibi cultus proftituti vi-
detur? Appellabis de ftttpfo ? vim af-
feres? Quid deinde expeftas, ut illete
Tribunum putet, cum tu ilium non
putes Militem? Vacat enim vitiis no-
ftris, &ad omtie vocum fluent« fortu-
na la-fcivit otium : aut in eo faltem
ftatu refpublica eft , ut ad reftituen-
dam earn fatis fit Milites impudicoï
non efte. * Non de prolätando tibiim-
perio res eft, nee transmarinas71 '('ut
ntiper) provincias petimusr de Italiæ*
74 poffeflione certatur, proari;, focis-
que conftitimus , an hæc omnia igni,-
ferroque vaftentuf, an nobis caput bar-
barus hoftis' excidat , an Cimbrice lo--
quendum fit. Vita omnium noftrum-?
& falus ( pati namque aliud ne fub hofte
quidem75 viri timemus) in ultimum
diferimen adducitur . Influx« Italiæ
inaudita multitudo , quam fie ea qui-
dem potuit fuftinere terra yquätgenuit ?
inufitata corporum magnitude, mores'
etiam 76 Germanis feri , Strage noftrorum
campilatent: jamfugatorumCar-
bonis atque Syllani fub comparatione
felix militia eft . Jacet poft amiftum
Scaurus exercitum , Servii, Manlii-
que bina cum tot legionibus Caftra per-
didimus . Gens 77 majorera terrarum
partem viftoriis pervagatà, tantum iff
Mario ffetit. Libenterte, Imperator,
interrogo, in hoc rerüm ftatu tales milites
habere malts, an tales Tribunos?
In tanto belli difeurfu, ne 78 conceffæ
quidem veneri dares veniam . Nam
quo
R O L I A n t I L . I i l . 1 4 7
mur ? Sentiat jam nefarius percufsor
quid agere debuerit Miles pudicus ,
Pad igitur iterum nequeo, quod per-
ditiflimus pudicitiæ confcientiam allege!
. Tu , inquit , fi Tribunus efses
hoc fecifses ; fi Miles efsCS hoc tulif-
fes ? Ego vero contâfflinatüm jam
ilium arbitror , qui fuftinere quo-
quotiiodo prætulit obfccenos occur-
fus^y & virtuds meritum perdidifse i
qui fibi præcipiti , vefanaqne defen-
fione confuluit 1 Profet fortitudinis ,
& conftantiæ tuæ teftes ; interroga-
tum te probes de ftupro necefse eft ^
Malo igitur fugias \ poftulo ut ten-
tatum peftus per Legiones , per Caftra
circumferas ; ut violentum pa-
Jam aecufes ; uc omnium oculis irnpu-
dicum objicias . Memento , fiulli minus
in tbâ caufa credi poteft , quam
tibi. Confuge ad' C. Marium ; facinus
Nepotisenuncia. Sic demum tuere te,
fic te vindica , ut innocentiam præ-
ftes, fit tentâtum te vere probes, ut,
fi fieri poffit, ab ipfius etiam obfcoeni
Voce accipiamus fceleris confeffionem.
Tu fcilicet interpellantem de ftupro
occidifse te diets,' tff Tribunum accu-
fas , poftquam ipfe omnia cum vita
caufæ fuæ perdidit patrOcinia . Quo-
modo vero ante Judicem rerum feriem ,
& ordinem Verhatisexhibeas? quomo-
do doceas , non excepifse te ample-
xns , non indulfifse blanditiis ? Unde
feimus , horï quæfivifse te ultra ftu-
prum , taon pafsurn ? Tribuni morte
diverfa rerum interpretatione diduci-
rnur ;
* Quartura’ ä^ura, ex tempore & loco in quo facipus libidims! cotmniiit Tritunus ; nimiratn dum
in rummö diferimine eft Roman. Imper. poA tot Vitlorias Barbarorum, poft tot Clades Romanorum
fiucufn, deinde in Exetiitu, ift quö"c*teri rtianeribus militaribus ac laborious funguntur, quare infer
» quod ft viveret Tribunus , &ad judicium votaretuV ,■ deberet ilium propter juftitiam Capite plette-
re . Namque Romanunf imperium femper cürje habuit juftitiam fequi , neque ullius rei alterius ra.
tionem ifti prseferre ; quoefrea nec Marius rationem debuiflet habere' propinquitatis cum Tribuno }
fed ut confervarer inviolatam Difciplinam milirarem, debuiflet ilium inrerimere.
Vi Africatri. 7 J Contra Juguttham, 74 Quam nobis eripefe Barlfari colta'ntur . Virifortes
otpote Romam , quibus innatum eft fortia & agere & pati .■ 76 Populis adttiodu'm Barbaris.
77 Totam Galliam, & totam pameitaliam devaftata, & torrentis ad inftar imprtuofi deveäa', in
Manp obreem furori fno- adinveuit. 78 Nec’ fi flupra permirterentur , nec nefaria eflent , ipfe in
tantis dxfcnminibus conyederes.
T t
Ant^
LOG1A /