1
r
Anri-
J.OGIA
300 M.F. Qu i n t i l i a n i D e c l a m . X.
ofcula ruere._
' quisquedubitaret. Vis fcire Mater, an
faltem inquiéta fis, an numquam fe-
cura ? Totis diebus in noftis votum
effufa omnibus raperis , folo gaudens
impatient!* , anxietatis , dolorisque
confortio ; noftibus inter expe&atio-
nem proximi vifus , & venientis ,
quem dicis , officia detineris» Sed ti-
bi jam, uxor, tota indulgentia blandior,
& nihil haftenus metuendam Filium
umbram fuifse confirmo . Purasne ,
Temper pulchra facie, atque aduianti-
bus oculis, ut nihil poffint lachrym*,
videre libentius reverfurum ? Satis fi
igitur, quodhaftenus pulcberrimo af-
peftu vidifti, & nobis parce qui feci-
mus, ne aliquando funerea imagine ,
& infernis ignibus, umbrisque rediret.
Si placet, me voca crudelem : Fateor,
clufifsem talem Filium etiamfi ad me
venifset. Sed haftenus, Judices', mimic*
indulfimus opiniont ; quid fi
minime Fiiio apparere licusrit, quod
poft funera fpiritus non fuperfit ? Ip-
far» jam fcerpinam argumento fui do-
loris aggredior. Quid inaniffimo qtie-
flu perftrepitis , quid peftus genasque
tunditis, &in veftri doloris ultionem
in vos ipfas faevitis ? Quid Fata invi-
da, faeva, crudelia vocatis, quod non
tamdiu vobis , vitaeque illos permife-
rint, quos exoptatis, quos expefratis ?
An opus eft totum. fcemine* indigna-
tionis ingenium egerere, & meditatis
mortem laceffere conviens , fi ad lae-
tiorem de funere vitam revertitur ,.
qui imprecationibus vindicatur , &
tanto doloris plangitur ululatu ! Non
viitaque
quam feiatis, Judices, qulsdo- Dens
lor, quisve mceror, quae tanta impa-MATI°
tientia eruperit , ut niulier aliquando
4 9dulcium oblita tenebrarum, darum
nitorem publicae lucis, & diemetiam
domi S° invifum , in foro , interque
leges notabilis, & S‘ fepulcbris abftra-
da pateretur , certum profedo habe-
tis, neque audaciam, neque impuden-
tiam , nec vanitatem unquam querelas
habuiffe miferorum. Quam verutn
eft quiequid exclamat calamitas, nec
ab infelicibus fidi temere exeunt ge-
mitus! Mulier , quae fanguinantes ad
Judices porriglt lacertos , quae feiffb,
laniatoque vultu , quae lividisprofertut
uberibus ,■ magno dolore ebgitur, ut hoc
potius agat, quam cineres ofculetur ,
quam eompledatiir urnam. Gravis te-
flis querelae fuae orbitas eft ■ * Et an-
tequam ad genus illatar iniqu* injurias
venio, cur, marite, quae ex teft-
lium perdidit., qui'equam poteft queri ?
Crudelis orbitatem feris adhus alio 5*
dolore j tanquam pavum defideria confidant
± quae de unied gerit: non pa-
teris animam vacare lacrymis fuis tu,.
S3 qui ßnum debes , qui colloquia &
amplexus. Quam mifera eft qu* que-
ritur, & de S4 folatio fuö non ss con-
jugis defideriis'large indülget , nihil
afpere, nihil contra vtfluntatcm ! Habet
privilegium fuunr mater infelix
molles manus, & mitia fomenta ma-
gnis vulneribus admoveas . Qu* fe
adhuc fecari p.iaga permittit, in fum-i
rao eil; . Viri forßtan quo modo- for-
tior fexus fit, & contra dolorem quam
imbecillis animus magis pugnat. Ita-
que
49 Quæ recufabat officia no£tis, ut dulci frueretur præfentia F ilii. 50 Pofiquam Pater ipfi ab-
flulit Filium incantato. fepulchro. 51 Filii fepulçhris, quæ præfixa claufaque nudis cedebat ube«
*ibus, & fletu perfundebat fupra in narrat.
* Probat fibi Heere modo conqueri, 1. ex hoc tarn faevo fa£lo mariti ; 2. quia valde mifera eft y
quæ Here nequit y 3. quia veluti Mater privilegium : primo, quia magnus fit dolor ; fecundo, quia.
debilior e il, & virorum conôantiæ impar fceminarum affe£lus. Rogat ergo maritum, ut fibi fiere li-
ceat &c.
I S* Præilans, ut rurfutn patiar orbitatem. 53 Tu qui debes finum, colloquia, amplexus Filii tut
muri, non pateris me conqueri, fi gpminam unici vidi mortem.. 54 Quod fentit. illachrymandp
55 Quantum Conjux defideraret.
L a u r e n t i i P a t a r o l i A n t i l . X. 301
: totum iftud lugerefeemineum eft: video quis qutri poffit de Filii mor- ^ nt:-
* * ’’ te» qui etiam poft obitum lingulisno- CLA- q u e ____ _ H
no. ge 5<5 ftmul ac orbitas • imbelJe pectus
invadit , animus , ille , qui 57 lu6lus
fuos fequitur, incipit 5* indulgentiam
fentire lacrymarum ; Fidem tuam ,
marite, conjugiflereliceat, fatiarige-
mitu , orbitati permitte quandiu ve-
lit flere . Odi ipatrem , qui cum filium
.& ipfe perdiderit , putat nimis
lugeré matrem. ’ Quid ergo queritur,
inquis ? Hoc primum , 59 filium non
quomodo debesfeelerate defideras. Ma-
gnoanimo orbus es., loqueris fuilfe mor-
talem, & interpretaris 60 nihil fuperef-
fe poft flammas t F.let juxta. latus , &
pbngijt uxor;^ tu ficcos oculps'habes.
Ilia totis noftibus.funèbres exercet ulu-
latus q tià gr^vdSi fotnnos ac.,placidam
quietém. Pàfer crudelis,.pater.imme-
mor, quid vis tiblampüus objiciamus?
Ex quo .perdidifti .filium, nunquamfic
dçfiderafti ut videres . ’ ’ Quid quodxri-
puifti matrifoktium., puta vanum,:&
fupervacuum? Nolo, Judices, nolo cor-
ripias : .fcixestÿ quantum effet hoc, fi
tantundem doleresv. Res indignior non
eft, quam quod .tib'i de eo poftulas cre-
di, quod non vidifti. Indulge fane va-
DX rei, ignofee: libenter fe orbitas de-
cipit . Magnas calamitates vana ratio
fuftentat, quod indulgent malaperfua-
fionibus fuis, Quicquid ad miferosper-
tinet
ftibus, amplexus, verba, confortium
ad Parentes deferre poffit . Si vobis
credimus, quantum mors homini confer!
, quæ de terren* hujus , ignavæ-
que carceris fordibus , triftitiaque fe-
jugens, ad puriora ipfum , lætioraque
revocat immortalis vit* folatia? Præ-
bent fcilicet Elyfiorum beatificæ domus
emigrantibus hinc perStygia va-
da, infernosque ignés , & latratu ter-r
ribilia oftia fpiritibusquodeumque pla-
çuit folamen viventibus, fedimmacu-
latius, fedhilarius. AdHeroumfedes,
fublimisque felicitatis domicilia per-
tranfeunt, quibus de jaftura fodaiium,
Parentum, horum quæmortaJitatisal-
liciunt, foventquevota, levia, &cito
peritura bona conquerimur . Quis la-
chrymarum probet invidiam , neque
malit de nov* felicitatis , & potioris
vit*cogitatione, certitudine , modum
hominis defideriojftatuere ? Hæccine,
Mater, funtquæplorabas, propterquæ
. Filium decefliffe conquerebaris, ? Àut
igitur non remanet poft mortem fpiritus,
aut doloris impietas eft, dum ad
beatiorem vitam Filii tranfitum doles.
Quid jam, Judices, vanis hifeeterro-
ribus, autinaniffima fpe agiteturfem-
per inquiéta, numquam non triftishu-
mani-
Stf In his codicibus ita legitur : & fimul ac, orbitas imbelle peHus snvadit, animus ille , Scc. ego
exemplaris mei interpunftionem prse ilia non improbo; & fiet fe'nfus : force peflus leviter ac lente
dolet at imbelle toto fimul doloris impetu circnmpremitur. 57 Codices modocitati habentIttflus
fBOj/unica litera dieerfiffimas fentencias efficit; quisque aflenciaiur cui libuerit, nifiquod le&ione
raea facilius inteliigitur fequens.concifum ; altera vero melius videtur fuperiores fententias fequi.
' 58 Hoc eft quisqud illis indufeet lachrymis , qui fequitilr fuos lu£tu j vel pro vulgari leHione ,
qui ex imbecimtate fexus neceflario fequitur luSius fuos.
* Prfmum ar«um. :pro caufa fua, quia Maritus nimia poene frevitia patitur orbitatemftccis oculis,
diim Mater plorat See, . . . . . . . .
S9 Vulgatr codices1 habent, Filium non quomodo debes federate deftderas, fenfusidem; fed lectio,
nis noftra: farcasmus quemque impellet, utprseferat. dp Puto in fententia Epicureotum probantium
Animam quoque efle mortalem ; vide Lucret. enixius propugnantem ; vide quoque Lucanum lib. 1.
Pharf. Sen. in Troade A£t. a. Cho. Sed de Animat teternitate, qu^ non tancum fapientum , fed ine-
ptorum fententia eft, prttter Catholicte Fidei Dogmata , Pint 'in Rom. Sc alios .
- ** Secundum argum. quia eripuit uxori folatium videndiFilium etiam poll ipfius more em ; fed quo-
niam objicere Maritus poterat vanum fuiffe iliud Sc fupervacuum, refpondet 1. quod fi Maritus tantundem
dolerct, feiret an fit verum; 2. quod non poteft de ipfo judicare, cum non viderit; 3. licet
fit vanum, indulgent tamen perfuafioni uxoris , quae ut mifera facilius decipitur , 4. quod fi tanta
eft prteferis jaSIuraFilii, debuit efie magnum foiatium tunc vidiffe; 5. exprimit, & exaggerat fuum
iilud foiatium, qualiter Filium videret &c. deinde quoioodo Magi devotionibus claufus fuetit .