■ habiturum fidem ilium intelligo , cm
non alia opuselfe probatione videatur,
quam ut audafter valeat affirmare. Si
tarnen impotentiflimi hominis, atque
adeo infenfi confeffio public* unquam
meritura eft indulgenti* favorem , il-
lud confeftima gravitate publica poftu-
lo, ut ante tormenta credatis; necpon-
deris quidquamcauf* utriusque meritis
addi pofle proteftor, quoties nihil aliud
adverfario dicendum in qu*ftione lit,
quam quidquidanteanunciaverit. Tor-
quete jam quantumlibet, urite Paupe-
rem , ipfe jam reum Divitem confef-
fus eft ; neque illud non mediocris nobis
accedere decet invidi*, ut fi juve-
nem occidi , accufari me non patiar ,
nifi miferi patris laceratione . Ne mi-
remini tarnen, fanftilfimi Judices, tarn
immodici, furentisque animi virum af-
ferre vobis confcientiam ejus, qui ve-
ra didlurus fit i & novitate innocenti*
quadam in fe tarn horrenda, tam into-
ierabilia depofcere, ne mentiatur. A-
Jiud eft torqueri, ut fatearis, aliud ul-
tro velle torqueri; & nihil jam facilius
judico, quam in tormentis vera non di-
cere , quoties fperes inde credendum ,
te non mentiri. Si tarnen cognitum mihi
latis infenfi pauperis ingenium eft,
non ideo tormenta poftulat ut torquea-
tur, fed ut quam ipfe fibi maxime pol-
licetur apud vos fidem inveniat , dum
dicit fe velle torqueri . Videte quibus
artibus, qua interpretatione exigatad-
verfarius torment3, Licet non objiciam,
licet indulgeam , lex facra tarnen , &
providaliberum hominem torqueri non
patitur. Debebaturquidamconfcienti*
me*, ingenuitatisque pudori , ut ne-
ganti crederetur, nec valeret minus ac-
cufati Divitis caufa, aut fidei minus indepofcam
, patior invidiam hominis Dfcu.
exigentis aliéna tormenta . Non pof- M*T
fum tarnen , vel in nobis approbare
quid'patiar , quod mihi non eft reli-
fta miferi patris infirmitas . Percuf-
forem filii mei vidi, & miferior fum,
quam 13 nefcirem , quis occidifset .
Fateor igitur , Judices , ipfe miror ,
unde ad hoc probationis genus repente
confugerim . Veneram tamquam
nunciaturus indubia , manifefta : nec
alium expeftaveram publicarum fuf-
picionum de filii mei morte confen-
fum , quam fi percufsorem videretis
omnes. Hie, hie ut torquerer, 1 in-
veni . Poftquam fatis non videbantur
explicare verba, quod videram, 1 con-
fugi ad fidem doloris. Quid faciam ,
fi 3 temeritates quoque noftras con-
feientia reorum non poteft pati ? In-
tellexi miferatione faftum , qui ut
torquerer exegeram , ex quo me dives
non putat 4 aliud in quæftione
difturum. Neque ego, Judices,quen-
quam veftrum dubitare crediderim ,
ex qua confcientia , qua trepidatione
defeendat, ut quis torqueri nolit inimicum
. Quos nunc putatis cruciatus
divitem pati , quem dolorem , quod
hoc mihi negat ? quam vellet ideo
tantum filium meum non occidifse
ut mihi pofset indulgere tormenta ?
An hoc creditis , Judices , divitem
facere s legum , libertatisque refpe-
£Iu , & reum pro 6 exemplo efse fo-
I Veni, ita di&um ut incaenare.
venilicitum
? file vero nunc laceratur, &
fit magis noftro dolore fruitur . Ope-
ræ pretium eft inimico negare tormenta
, cum feceris , ut 7 velit ipfe
torqueri ^Illud igitur a vobis, Judices,
infelicilfimus omnium mortaliutn
peto , ne cum inaudita , incredibilia
paffus
. , , - ----- _ 2 Volui piteflari fidem dolori tormentorum meorum , qu® non
nabebatur verbis. 3 Intelligo conßantiam, quamoftendo petens tormenta. 4 Quam veritatem fa-
« confcientia nimis tenetur. 5 Ut falvetut Legis außoritas qu« vetat liberum hominem torquert.
6 Ne inexemplum, in quod facilhme malaproficiant, abeat hac abulio, ut liberi homines
terqueantur. 7 Cum lpfenolit torqueri, nifiprobaturus facinu« a te patratum; ideo prallas utipfum
forqueri non linas. * r
DECLX- pafsus fim , mifereri velitis corporis veniret,^quam quantum confeflioni fu*
||> mei < crudelius , & indignius eft , de tornfentis exigit Pauper. Sed quo-
quam torqueri , non impetrare tor- niam, Judices, ita caufarum difficul-
menta . Eft adverforum meorum & tatibus provifum eft, ut rebus jurafir-
ifta novitas , quod necefst habetis 8 mentur , volo ilia afferat adverfarius
ea mihi ratione fuccurrere, qua odif- quibus credi polfit, etiameum nonde-
fetis alium : nec quicquam eft homi- buerit torqueri. Quanta enim contra
ne infelicius , pro quo tormenta funt. me , quamque incredibilia finguntur !
Percufsorem a me filii mei vifumef- Dicitur nempe Dives irruifte folus in
fe contendo . Facinus eft hoc vos non duos pariter procedentes, & ftrifto in
deprehendere, fi mendacium eft. Fa- utrosquemucrone, unum non infenfum
cinus hoc me non probare, fi verum fibi juvenem fuftulifle. Proclamojam
eft. * Quod ad me quidem, Judices, teftor ; non me ultra inimicum fuurn
9 pertiner, orbitatis me* repeto pr*-
fentiam , & noiSem jllam rurfus ante
oculps meos cogitationes reponunt.
Jam mihi videor & in tormentis ef-
fe confefsus . Filium, Judices, habui
ficut ere&i , ac fublimis animi , ita
qui nondum fuos haberet inimicos ,
& quem nemo adhuc nifi caufa tantum
mei doloris occideret . O paren-
tum mifera conditio , quam novis ,
inulitatisque patemus infidiis ! Nos
exafperamus, nos offendimus, inimi-
ci tarnen liberos....noftros oderunt .
Quis hoc unquam , Judices , fimula-
tum timuifset ingenium , ut eodem
aliquis excogitaret animo , & quod
10 parcit, & quod occidit ! Reliqua ,
Judices , non debeo nifi in qu*ftio-
ne narrare . Felices illos in meicom-
paratione patres , 11 qui periifse liberos
fuos nunciis credunt . Ego fum
inaudita malorum novitate perculfus,
cujus unicus ideo tantum occifus eft,
ut videremT. Revertebamur nofte pariter
, ficut omnia nos vit* minifte-
ria jungebant , & homines , quibus
non
prædicet Pauper, quia cumfortiorem,
cum ilium occiderim, qui tueripoterat
patrem, non inimicum inde interfece-
rim, qui non poterat ultra defendi. Gra-
tujor, Judices, Pauperi, 13 tales omnes
inimicos habet . Non ignora ramen ,
quantum animorum hinc, atque auda-
ci* iniquitati adverf* partis accelferit,
quod nihil facilius in cæde pauperise!},
quam divitem accufare , quem dixeris
inimicum _. Quid faciam igitur, Judices
? Scio quid difturus homo lit in tormentis;
fcio quiddi&ur* lint invidio-
f* ill* multorum voces, fi torqueri vo-
lentem non patior . Me infelieem, &
utroque hoc tam inaudit* diverfitatis
ambiguo pariter preftum ! Non minus
fortirer defendendus profeélo fum, quam
fi juvenem occidilfem. Quæcunque ta-
men illafint, qu* adverfum nos avid*
fufpiciones effingunt, magni fane agi-
tur res exempli, ut adquodcunquevo-
luerit genus probationis confugere, ha-
beat accufator optionem. Scire vultis
quam fallax, quam indigna fit fides tormentorum?
Si non poteft Pauper fufti-
8 Ita inteljigo, fuceurrere mihi in hac ratione pr*bendi facultatem ut torquear , in qua odifletis
alium , qui mihi vellet inferre tormenta. ' ^
* In narratione Pater primo exponit fibi fuiffe filium Juvenem quidem & probum; unde conqueri-
tur de hac forte utinimicus non occidat inimicum, fed Filium inimici; 2. deferibit facinus a Divite
patratum; 5. quatrit quid fibi faciendum fit cum tothabeat argum. & ipfe adeo fitconfcius veritatis
namque Hutic quem &c. In oculis &c. ultimo ftupet, quod fibi qui viderit noncredatur, quod nre-
eatur ut dicere poflit & in tormentis, aut fifingat polfit uri, &c. ' -
B h I H 1“ ° C!Epit mea? rbitas cum occifus eftFilius. 10 Inimico quem deberet occidere , &
occidit Filium inimici, cm deberet parcere . it Qui non viderunt , fed audierunt liberos fuos
perufle.