Pendentique onerat felix vindemia bacca,
Aufonii dixere marem: Circumflua luxu
Quæcunque eftfterili, atque udæ multo aptior umbr* ,
Nomine foemineo gaudet. Tu refpue primum
Hanc, Dis fiplaceat, quondam potiora dacuram
Fercula, fupremis merico fepofta diebus.
Difce etiam, moneo, ( multum hæc dignofcere præftat,
Nec te decipiam ) varii nam fronde coloris
Induitur Thysbæa arbor; feu ftirpis origo,
Seu (38 ) terras ingenium valeat, cultusque frequenter
Additus, ac ftirpes caftig:
cos, ex quibusdam minoribus notis, alia
rurfus habetur albarum ipfarum dillin&io,
in mares videlicet & fceminas. Plinius qui-
dem/ 15.1.24. mas fit, inquit, anfcemina
fterilis inter Aublores non conflat: At noftri
mares illasappellare folent, qua frudtibus
fcecundiores funt , fceminas autem , qua*
fru&u fere fteriles , & ftamineis tantum
floribus inftru&iflimx, quiGattoie vulgo
nuncupantur, cujus fpeciei plurimg quidem
ad foliorum folummodo ufum padim Colun-
tur. Dignofei autem has ferme folentexip-
fa foliorum figura , ex colore, aiiisque notis
; nam& ipfarum rami multum luxurian-
tur, & latiores plerunque & cordiformes
praeferunt frondes Mares autem e contrario,
ad maximam licet proceritatemexcre-
fcant, in minus tamen latum gyrum ramos
eflfundere plerunque folent ; quin furfuin
potius ac re£ta tendunt, foliisque donari
folent incifis fere, & , ut Botanici appel-
lare confueverunt, digitatis, feupalmatis;
quarum genere frondiumquasdam enigris
in Belgio potiri teftiseft Levin. Lernn. loco
alias relato , efTe nempe folds in exp an fa
manus mod um ^dißeSiis, ficui non abfimi-
libus. Rurfus apud Tournef col.19. fe6l. 4.
mentio fit Mori fruBu nigro, minori , folds
eleganter laciniatis. Hac quidem Mori fpe-
cie caremusomnino, nigrarumquenoftra-
rum > quas maxima alioquin copia noftra
in hac Venetiarum urbe proveniunt, folia
nunquam nifi cordatamihi contigitintue-
ri. Mori fcemi'na? folia pra:terea pinguioris
cujusdam, ac hebetioris laxiorisque fucci
funt, & adquendam veluti fubflavum co-
Jorem tendere nonnunquam folent ; maris
coloni.
Eft
vero atro-virenti quinimmo fuperficie gau*
dent, &quamvisambitu minorafint, fucci
tamen funt prajftantioris. Solent igitur
Bombycum curatores moris foeminis non
uti, nifi temporibus fupremis; "ies
optiodetur ,mori maris folia exhibere fern-
per ftudent ; ipfis (iquidem meliorem ani-
malibus hifee nutritionem conferri expe-
rientia fatis eft exploratum. Et hxc fane
Mororum in mares feeminasque divifio no-
ftrates tantum apud agricolas & geoponi-
cos, ut fuperius dnftum, in valuit. Ceterum
quaelibet de fexuum in plantis diferimine
lententia, quamvisapud veterum plurimos
prjecipuum locum obtinuerit, & nonnul-
lis etiam inter recentioresarrideat, rejici-
enda tamen videtur, & ad fabellarumclaf-
fern ableganda- Optimis nainque Natura-
lisHiftori* ftudiofis adevidcntiam jam pce-
ne conftar, fceminas vulgo putatasplantas
mafculorum femine, quo florum earundem
apices turgere bona fide creduntur, mini-
me foecundari; fedquidquid variis in plantis,
unius ad alteram appofitione, contin-
gere obfervatur, uti in Palmis, in Ficu-
bus, & fiqua; extant alias hujusmodi not*
inJBgyptoprsefertim & Gracia provenien-
tia, id nonnifi minimorum Infectorum fru-
&us terebrantium opera praeftari, ex quo
fit utfrudfuum ipforum, perturbato nutri-v
tii fucci curfu, corruptio, indeque matu-
ritas citiusfequatur.
(38 ) Terra ingenium • Nullum dubium
quin plant* omnes ex terrarum , quibus
credits fuerint, varietate variant auoque
indolem, & quafi naturam aliam Ionian*
tur. QuocircaoptimeMacrob.Saturn, /•$*
ait:
Eft quæ fplendenci yiridantes cortice frondes,
Cara gregi dulcisque , refert: Aft germine pallens
Flaventi jgnavoque comas circumdata limbo
Altera defpicitur, trifti namque imbuit efca,
E t pecus emollit fallax, nimfiimque madentes
Indigno infraftas enervat flumine vires.
Laudo etiam (3 9 ) fi qua eft pungentibus horrida ramis
Sylveftrique animo, nec palmite denfa fluenti,
Sed tenuis folioque minor , cui feinditur aequo
Ora finu, geminoque cava inftat margine rima.
Hanc certus prasfer le&iffima pabula dantem.
Non ego fat referam potiora ut ftamina genti
Ingenerat, quantaque illam virtute tuetur.
Ergo edico ftatim terris educere moros
Ne cefles patriis, potioresque addere ftirpes,
Qua feptis propius fecurior imminet arvis
Circumquaque domus, tibi prompt® ut copia frondis
Sint fubito, facilesque dapes . Quam laeta recenti
Accumbet menfæ pubes, atque improba mander!
Ignavum fuccide nemus, plantasque finiftras
Devehe, nec vano fuccrefcant vertice fylvas.
Non acer aut fagus, nigrisque (40) invifa chelydris
Fraxinus, aut fterilis placeant tibi germinis orni.
Populus hinc alta, hinc ulmi, lentisque recédant
Vimiait
: in arboribus etiam & frugibus , ad
indolem vel detreOandam vel augendam ,
major plerunque vis & poteflas efi aquarum
& terrarum, qute alunt, quam ipjtus quod
jacitur feminis . Ac frepc videas latam ni~
tentemque arborem , f i in locum alterum
transferatur , fucco terra deterioris elan-
guiffe.
( 39) Si qua eft , &c. Species quasdam
mori alb® maris inter cameras reperitur ,
qua; foliis njinoribus eft, & utrinque ad-
modum emarginaris & cavis, five, utfu*
pra n. 37. diiftum, ad palm® human® mo-
dumincifis, & laciniatis; pratereaque ra-
mulis quibusdam ecu mucronibus durius-
culis & quafi pungentibus refertis inftru-
fla . Hanc optim® Bombycibus efc® loco
femper habitam novi, csterisquerpeciebus
a noftratibus prslatam; perfeclius enimfe-
l'icum exinde prodirecommunis opinioeft.
(4 0 ) Invifa chelydris Fraxinus. Inter
Tom. II.
ilia , qu® ferpentibus nocentFraxinium-
bra recenfetur a Plin. I.16. c.tg. Refert liquidera
ip le , ejus arboris frondes adeo in-
vifas iisdemeffe, ut in ignem potius feipfi
projicere, quam per easdem tranfire vclint.
Non tantum vero contra Serpentes h®c arbor
præftare creditur , fed & ex pluribus
aliis muneribus ac prærogativis admodum
commendatur, fifideshabendaiis videtur,
qüæ leguntur præfertim apud Schott, loco-
fir. Nat.&Art.Cent.%. referente Vallemon-
tio , Cutiofit. fuper Vegetat. elegantilfimo
quidem, at cui cautius credatur, opere Gal-
lico fermoneconfcripto. Ceterum ferpentibus
inimicum Galbanum etiam e(Te ,
fuccum nempe in gummi tnodum e planta
Ferula, qu® & Galbanifera idcirco Bota-
nicisdici folet, in Syria expreffum teftatur
Plin- idem /.12.C.2J. QuocircaVirg.Georg.
1.4. cliciinii :
Galbaneoque Hgitare graves nidore chelydros.
Ç