2 1 4 M .F . Q u i n t i l i a n i D e c l a im . V I .
Iuere port morte®... Quid nunc ergo a
me, Pater, poftulas, quid contendis?
No-ndum Filins pu nit us eft. Equidem,
Judices, neminem non mortal,ium. de-
cet favere hominis fepulturæ ; fed qua*
tefiui pietate hac magni agitur res e-
xempli, qua» ad easterns omnes perti-
neat, remm natura; tarnen» & potio-
ribus human« conditionis officiis ma-
gis arbitror interefse, ut difeant Liberi
obedire Parentibu.s . Ideo intentata
fupplieia novimus,. & , quoniam cogi
volt humana malitia, ita facr« Legis
imperio pofterorum fecuritati provi-
fum, ut public« pateret plus interefse
juftitiar, Parentes in calamitate non de-
feri, quam Filiorum corpora fepeliri .
Quam ran enim, quam difficilis exempli
eft , ut Parentes Fitii etiam non
miferos pativelint, ut tam morofatn ,
tarn trillern moribus ipfi affedlibusque
diffitniles, non dedignentur caritatem.
Odete feveri aominis decus, atque ine-
hictabilem facr« neceffitudinis audtori-
tatem, & in vitia abeuntibus objedlum
quemdam patemæ reverentiæ metum.
Éxcedit inde vero patientiam omnem,
fureotesque annorum libidines, & ne-
feias mentes mitioris affeâus adftare
etiam maarentibus, & quibus, feu de
morborum cruciatibus, feu de calami-
tacum adverfis triftior, atqueærumno-
fior vita tranfigitur . Voluere idcirco
majores noftri, invitosnolentesque cogi
, & fepulturæ religione terrefi fic
filios, ut parentibus miferis, coafta licet,
auxilia tarnen, & folatia non ne-
garentur. Quod ft ita eft, jam non o-
periatur h«c feeditas, non fubtrahatur
hæc
contenta eft. S7 Sive omnis ia defun- d*cu
dtis fenfus perit, & ad operiendiam fee- MaT'°
ditatem, fubtrahendamque dolori ma-
teriam, mortui viventium caufa fepe-
liunttu?: fc.u cum ad infernas fedies ani-
ma migravit, urms hie luce viduisbo-
nos, Si st fuprema s8 face (' ®t vates
ferunt ) pe-titam ulterioris. rip« ftatio-
nem contingunt, qu« vera effe & credo
mifer , & opto, cito tturus ad ,fi-
lium. * Certq rerum name? ut in ge-
nerandis, alendisque hominibus, qu«
neceffaria erant , ex fe ipfa profpexit,
ita cum rurfusopus fuum refolvit, corpora
noftra quam ptimtrm reducere ad
principia feftinat, ut defertis etiam laris.
circa, cadaver trafta imbribus terra
cooerefeit, aggerant pulverem. venti,
& ltquefacta multa die membra paula-
tim humus bibit,. etiam G nullus ope-
rit. At ipfa fongo tempore in terrain
offa deftdunt . Nobis vero adverfus
exanimes genuit non folum miferacio-
nem, qu* cogitationi noftr« fubit, fed
etiam religionem: inde ignotts quoque
corporibus transeuntium viatorum col-
latitia fepultura, inde injs.dta ab alie-
nis humus . Faeinus. indignum , cum
h«e ita Gnt, fepultus elfet filius meus,
nifi incidiftet in Matrem. ** Et h«c,
Judices, non ideo ego dico, ut affeftu
jura corrumpam , neque vohis pr«ei-
pio, fed adverfaris exprobro. Legem
quidera iftam quidni horream, cum id
unum miferrimo juveni fit objedtum ,
quod in calamitate non deferuerit Pattern
? Sed quatenus ludlus noftri in jus
vocantur , & ftenti difputandum eft,
& orbitati fu« Mater irafeitur: fupe-
re-
5*7 Ita ü fas. eft; rau-tarem LeQionera, five dttm amms in defuncts fenfus perit ad operiendam & c.
58 Quae accenditur in funeribus,
* Quartum argumentum, ^uia ip la natura iotendit reducer© eompofita ad fua principia , unde vi-
demus cadav.era etiam. naturaliter fepeliri, per terram fcUicet, aut imbribus, &ut vends tra^amcoo-
periri . Qua» cum ita fint, hoc magia prseftare debet bumana religio , qua igttota etiam cadavera
folemus hum are,
** Expendit hie Legem Pater , qua fe Matter defendebat, probaturus ipfam contra fe nihil facere .
Quoniam vero dubitari poterat fitne ad verbum intelligenda Lex , an altius examinanda voluntas.,
ait Matrem fola verborum nuditate allegata fedefendere , male vero quseri fit ne fequenda voluntas
Legi&v .
D e c l a - I . MAT 1 0
L a u r e n t i i P a t a
re mus, quam exorare non poffumus .
Ecquando duorum hominum miferiora
vota vidiftis , ut :de his Pater fi vi-ce-
r it , filium fuum r fe r a t , Mater fi vi-
c erit, abjiciat ? Qu« tamen lex eft ?
Qui parentes in calamitate deferuerit,
infepultus abjiciatur. Omnis nobis in
hacpriuscaufa, Judices, deifcripto,&
H t d i j legis -contentio eft , utruii)
jus verborum ambiguitate, an voluntatis
fide ftatutum fit . Pars enim ad-
verfa id nititur , parentem fuiffe in
calamitate earn, quædeferta fit : cujus
rei poena eft abjici infepultum . Quid
turn fuerit in caufa , qiuird fit poitea
confecutum, .quomodolegem i-nxellige-
■ re conveniat , fubterfugit dicere, neque
a yeftigio-feripti recedit, fed nu-
da recitatione. contenta eft . Nos ne-
que omnibds petfonis, neque omnibus
c«cis feriptam elfe legem , & juveni
jurtas , ac neceflarias recedendi cau-
fas : & cui rei femper jus fatis plenum
eft , boaum animum fuiffe, po-
firemo non hoc effe deferere con-ten-
dimus, atque eo caufam dimirtimus ,
ut non fit abfolvendus adolefcens, nifi
etiam laudandus . <2ui autem dubitat,
an feripti voluntatem fequiconvetriat,
is mibi videtur quæftionem tentare ,
incertus qua de re. Ideo pandoraad1-
jiciam, quod nobis quoque ( fi ita per-
gitisj afferet quandam caviflationem
ilia fermonis ambiguitas ; Be videri
poterit omnem aftionem parti’s adver-
(æ prima ftattm Irecitatione fubvetcere
. * Nam lex cum dick, qui parentes
in calaunitatcdefertierit; rurfusqae
■ cum dicit, infepultus abjiriaturt non
utique id fignificat, ut nonliceateum
fepeliri, poftquafnprojedlus eft. Qua-
tc aut mibi quoque perniittite lic age-
re > ftuomodo volo , aut quod magis
veftram religionem decet , indignant
: fan-
R O L I A n t I L .V I . 2 1 5
hæc dolori materia , & tales mortui /mrr-
viventium caufa non fepeliantur. Cre- LOGIA .
do, jam etiam exemplo, &futurorum
pudori temporum fatisfaftum , fi non
contingat homini, qui matrem in ca-
lamitate deferuit, fuprema funeris pompa
, & quodcunque hominum pietas il-
lis adhibet folemne tumuli decus, qui
parentes nonreliquerunc. Pofsumnanc
ergo;, Judices , facile pofsom de cauf*
noftr« memo allegare rationes ; fed
difficiliu? redderet Pater . Nam fi rerum
natura, ficuti generationi hominum
necefsatia profpexit, ita quoque
•opera ad principium fuum feftinat reducere;
fi defertis etiam in locis aggerant
circa cadaver pulverem venti, &
tradia imbribus terra concrefcit, illud
inde eft quod neque mêlions vim novit
natura pietatis, & quæcunqae na-
fei cernimus, atque iuterire, jam non
funt juxta animi morumque mérita
non ad potiores conditionis human*’
leges, & gentium jura compofita. Quan-
tum igitur opus eft, ut ab ipfis obviis
ncfciisqiie confihi rerun! cafibus mens
rationa lis abfeedat, quam præter mi-
ferationis illos affedJus, qui magisna-
tur« fiint, quamdam fervare etiam re-
ligionem , & tempotum fàdlorumque
diforitnen decet ? Ut enim , Judices ,
non pnmis condit* natut* inftitutis
viveremus omnes, vitiis, & malitia ho-
minum &aum eft . Ideo , cum multa
neceffarm nobts ipià invita natura
præapiant leges , nunquam magis in
lupplrais decernendis ab eo, quo plus
natutam ipfam ordine præftare videas
abeundum arbitror, qnameum de fee-
lermus hominum major vis illata na-
tur* eft. O mftlt igitur melius negata
lepuftura , quam ei , qui parentes m
calamitate deferuit ! O nunquam fan-
thor, nunquam dementier Lex , qua
nihil
j
'J
* Prinlium argum. ad infirmandam Legis au&Oritatem «ft , qoia T ejc nnfl -,,1... - ..... _ .
tantum miepultum p ro jilv quare pqftquam fMrit projeaum ^poteriTfepdiri .^ ^ ’ f t i