Asti- invito Pâtre re&um, cujus nonftatira
'■aolA- poenas facrato capite exolverent? Titi
Maniii Filium jam de hoftibus trium-
phantem cumfconferto contra Patris imperium
certamineinfigne viéloriæ fpe-
cimen retuliffet, memorise tradidere majores
nulla gratulatione feveriflimi Du-
cis exceptum quod fanguinis de pugna
iupererat fub juflo fleuris iflu fudifle.
Quo tandem modo levem hanc Filii
qui inimice fecit defendemus caftigatio-
nem, cum caefos eos meminerimus, qui
in minori crimine fpeciem quoque ha-
buere innocentiae? Visdicambreviter,
quam jufta fit abdicatio? Redimi ante
novum fadlum non merebaris . Quiddi-
cat Filius non ignoro , & quo fe prae-
cipue conatu defendat, totamoperis invidiam
injneritum transferens redem-
ptoris. Sed hoc, Judices, a caufa noftra
procul abeft, neque enim quaerimus u-
trum amicus alimenta debeat redem-
ptoris fui Patri , verum ( ut reliqua
omittam ) liceat ne pafeere inimicum
pauperem Filio meo . Fateor fcilicet
aequius amici munus elfe quidquid mo-
rituri fuprema non edidit memiaiffe ,
& junfta obteftationibus mandata exe-
qui ; fed cum nos geminae addixerit nature
pietati, ut & parentes coleremus,
& amicos, ilJorum in nobis voluit fu-
pereminere rationem, quos propiori vinculo
meritorum vifeeribus noftris vin-
xiflet. Ita fane celebranda eximiaque
juVenis nofter virtute fulfilfet ,fi non invito
Pâtre obtemperaffet amico, at poft-
quam coepit potioris pietatis reverèn-
tiam negligere, minorisetiamprasftit®
deperdidit innocentiam. Quid pium e-
nim Filium meum putetis? Nullumef-
fe illi poteft fidei meritum, qui Patri ini-
micus eft ; & quamquam proclamet fe
debitum inimico meo redemptions ex-
fol—
paratione taceant . Quis erederet ( fi Dece«-
dubitari polfet ) inter duos amicos , M*II0>
quorum alterum immunem malorum
omnium fortuna fecerat , alterum pi-
ratis ac laniftae tradiderat , meliorem
conditionem fuifse captivi ! Si dives,
efsem, inquit, pecuniam pro te attu-
lifsem : quod unum pauperibus prsefi-
dium eft , manus habeo , has piratis
daturus fui , has pro te in pugnam
vicarias dabo. Ignofce , pater , quod
nimia s8 contebtione affeftus 59 pene
tibi orbitatis vulnusimprefserim. Te-
ftor deos, non per me ftetifse , quod
vivo . Neque enim ita me efferarat
60 ludus, aut in tantum duraverat a-
nimum caedis longa meditatia, ut eum
amicum vellem occidi qui pro me
mori poterat . 61 Vipdicabam mihi
fortunam meam , & ad hue neceffita-
tis gladiator depugnare etiapi vole-
bam , neque ulljs precibus poteram
evinci : quanquam fe non fuperfutu-
rum alioqui minabatur , idquq unum
affirmabat interefle , utrum vicarium
mallem habere mortis, an comitem .
Non vici. Quid igitur aftum fit quat,-
ritis ? Duxit me ad munerarium , J ut
dices . Quas ego illius preces , quam
pertinaces lacrymas , quam miferabi-
lem obteftationem vidi ! Nemo un-
quam fic rogavit miflionem . Trans-
feruntur in ilium detraftacorpori meo
arma , & 62 male aptatis infignibqs
feftinatum par 63 producitur . Quid
me admonetis fupremarum amici met
precum, quibus hsecalimenta, Ä4 caro
empta , inopi patris feneftse petita ?
adjutorium hoc ad caufam putatis (?
Me pudet , quod rogatus fum . Per
hanc, inquit, mihi lucem ultimam ,
per notiflimam amoris noftri fidem ,
non finas mendicare parentem meum.
. Sir -
58 Mes gratitudinis cum tanta pietate. 59 Pene praeftiti in captivitate non patiens me taliter li-
berari, quare tu certe fui fies orbus, me proculdubio- in pugna occifo. 60 Palæftra. 61 It^liberta-
*em aflerends Fortuns mes occafionem habebam ,. & ramen &c. 62 Ut illi qui gefiare non me-
rebatur. 63 Amicus meus , & ego, feftinatum aurem fuerat in me fpoliando 9 & in illo veftiendo ?
cum tempus jam pugna: adeffet. 64 Ego puto fuperflua duo hate verba*
Dfcla- Suftineas, adjuves, prseftes affe&um:
MATio. ^ mere0r , tu fis illi vicarius meus .
Nee plura dicendi tempus fuit : jam-
que fuprema per 63 galeam dederam
ofcula, digrefiftsque in diverfum mini-
ftris permifsus Mars erat. O quamfo-
Jicitus fpedfavi , quam attonita men-
te , quam 66 fimili corporis motu !
Quoties ad infeftum mucronem, quafi
ipfe: peterer, mefummifil Quoties ad
conatus ereftus fum! O mifera cogita-
tio, o crudelis natura metus, 6J merite
tu', amice, pügnaremaluifti. Fa-
cinus ibdignum, ilium animum*, ilium
ardorem non contigifse caftris , non
bellicis certamiiiibus ] ubi vera virtus,
nulla pugnandi lege pratmium feribi-
tur. Qua vi prselium invaferat, iratus
etiartmum tanquam adverfario meo, ad
ömnes impetus excipiebatur callide ve-
térani gladiatoris aftuj omnes-conatus
contra fe erant. Nec difficilem famen'
fub illo prsefertim 6i autoramento ha-
buifset miflionem , fed holuit gladiator
viverc. Igitur jam- nudum corpus
vulneribus offereris , ut totam prope
mercedem femelfolveret, ftansperiit.
Cui licuit in patria, in donio , inter1
propinquos, fecuro confenefcere atvo,
cui tranquillam fine, reprehenfionc a-
gere vitam , jacet confeftus vulneribus
, & primo juvent® flore frauda-
tus periit mifer fato meo'. At ego ,
qui debebar illi fortune, quem mors
fibi deftinaverat, emiflus ludo nocen-
tior , quam venditus , etiam viatico
illius infelicis revertor. Placeamus licet
nobis 7° fortuna noftra, pater, pau-
peri folvendo non fumus. * Siqua eft
fides, Judices, pudet me contra indi-
eare 7* mea beneficia , nec videor vo-
bis
277
folvere,noncrediderim criminofam hanc
caritatem dc fanfto illo virturis ortu ma-
nare. Non habet fane jaftatæ hujusca-
ritatis fenfum , & tantum de amicitia
confilium, qui ipfi inimicus amico fee-
lerata , turpique ignavia ita fe redimi
paffus eft. Non capit miferationem a-
nimus, qui immaniffima crudelitate ef-
feratus fuam prætulit tam emeriti vitae
juvenis liberationem . Quid putemus
pauperis hunc calamitate moveri folum
Filii beneficium allegantis , qui fua
vincula , & certam mortem in ipfum
aequo animo tranftulit benefaftorem ;
aut ulli parent efle pietati , qui tunc
maluit amicum fuum mori ? Videte mite
peftus, & mollem affeâum, qui ad
omnem miferiarum con fp eel um tremit,
quam fortiter non aliénas modo cala-
mitates ferat, & mortes, fed ipfe im-
mittat, ipfe feftinet. Crudelis, impa-
tiensque, quam ominofuses! Maxima
fcelerum uno aftu fecifti, ut neque poflis
majus inPatrem, neque in amicum fa-
cinus admittere. Quid hoc igitur vere
grati animi mendacium putemus, quam
veterem nobis adverfandi confuetudi-
nem, & contumax votorum fcelus, ut
habeat Pater intra domum inimicos?
I ta fcilicer parum credidit immaniflimæ
contumeliæ datum, dum ad hoftis am-
bitum coaftam contulit reverentiam ,
nifi de familia aliquid five dedecore,
five damno praeter fuam pravitatem e-
rogaflet. Quid amplius quæritis a Pâtre,
Judices, ut diftri&a valeat abdi-
catio , fi neque invenit in Filio fola
aequitas meritum ? Ego vero ulterius red-
do caufaS , & dum omnium mentibus
inaudit a hæc feries impietatis appareat,
querelas ejusexpendite, qui totiesms-
rue-
1S5 Non auda fronte. 66 Gladiatori redemptori meo . ^7 Ego enim tam timidus numquam pugna:
1'uiFeciffem . d8 Qaod impar adverfariis effet, dp Illofine, :1 oFato, quod meumeffedebebat..
70 Qui fumus in Divitiis .cpivftituti. |
* Hie confefta'narratione exaggerat i. quantum debeat Pauperi, & quam parum hactenus folvent;
a. Patri explicat, quomödo quod erogavit in Pauperis alimenta non male impendit ; quod fi tanta
eft ipfius indignatio ex tam bono difpeudioa qusnam eftet fi malo aliquo ufu aiftipaftet?
71 Qu* in Pauperem contulerit.