M. F. Q u i n t i l i a n i D e c l a m .V I.
■ * ' ' fanftiffimis auribus verborum captio-Decu.
nem, ex utraque parte præcidite : & M“TI°
cum filium fingularis exempli proba-
vero, fortiter fentite, nullam unquam
a majoribus noftris poenam fcriptam
effe pietati. * Atque in eo, quod pri-
2 1 6 PH R j
Ant'- nihil tandem placuit , nifi ut patris ,
*-0G,A- ut matris filii recordarentur ! Facinus
iadignum ! Debebat me non deferere
Juvenis , etiamfi non imperio , non
precibus retinuiffem . Rejeftis, quantum
conjicio tum ,, Jjuuadiicceebs ,, qquuaætceuummqquuec y«*™™ ■ ^ „ ' * ,
haftenus Pater allegavit , ut meritum mum pofueram , non ( 5 ) ad hanc
. ~ • r 1. ..... ____. . . . / . » r . n a i - o lort#»»-»-» r i n n ri 1 II Vf*!*! captet projefto corpori fepulturae, rur-
fus tarnen exprobrandum homini eft ,
.qui neque horret facrte Legis imperium,
neque mulieri infeliciiîimæ mile
retur . Jam igitur quas Ltx eft ?
Qui Parentes in calamitate deferuerit
infepultus abjiciatur . Hæccine Lex
eft, Jüdices, qua:, aut verborumafferat
ambiguitatem , aut violenta alie-
naque poflit interpretatione in diver-
fum cogi ? Et tarnen quanta adverfa-
rius tffingit , ut caviliationibus jura
corrümpat, tamquam fic Legem intel-
iigere nonconveniat, ut fcripti voluntas
eft, neque recipienda ipfa omnino
fit, nifi poft quasftionum pericula di-
mittatur! Namillud quoque dicere non
erubefcit, quod Lex , cum ait, Qui
Parentes in calamitate deferuerit, rur-
fumque cum dicit infepultus abjiciatur,
non utique illud fignificat, ut non li-
ceateumfepeliri poftquam fuerit proje-
£lus. Ego vero vos, Judices, vosom-
nes credi poflit interrogo. Projici
rem pertinere legem , non diu verfa-
bor, neque dubitatione, quam non ha-
bet , afferam moram. Neque enim pu-
to, fi aetas impediet infantem, vale-
tudo atgrum , refp. Legatum , dux
militem , nihilominus obftri&a crude-
litas non accipiet rationem neceflita-
tis: & cum femel apparuerit patere in
ejusmodi caufis defenfionem , potero
plane effe fecurus: nectimebo, ne te-
neri videatur filius meus , ft non po-
tuit omnibus fuccurrere , SSI dum in
ipfa lege occupants eft . Pater alliga-
tus eft, Matercæca eft, anus utrique
filius, magna locorum diftantia. Ha-
bet lex in medio debitorem. Due ad
utrum mavis , ad utrumque non potes,
nifi hancconditionem miferoirn-
ponimus , ut quicquid fecerit , proji-
ciendus fit. Si exierit , Mater fepeli-
ri vetabit : ft remanferit , Pater .
w Non dubito fore dubium, quin jus in
hac lege fuerit & mihi: nifi forte (ut
lies an hoc créai ponuinccrrogv.iTiWJv,! omnia inique, inju--f-t-e'qïu--e- --c-o--nvq*u. iti:t:i sj)
fiauidem infepultum quidnam ex ipfo hie quoque unius occafione verbi aliud
verborum i• nt. enll eoft.u.. i:n_n_u_e_ren dtietoprriecn dmi varp nnrpnr**s . amid non detis,
nifi ut quis ita projiciatur, ut fe-
peliri deinceps non poflit ?" Cur enim
projici filium Lex vult, nifi ut ipfam
poft mortempuniatur, ut pererrans no-
xius fpiritus inferno lacu optata non
fedeat ripa , neque ad illos felicium
cam-
putatis juvare parentes, aliud non deferere.
Ideft, de, hoc dubitare vultis,
utrum parentibus ubique ferri oporteat
auxilia, ut egoexiftimo: an vero non
mereatur adjutorium, nifi qui præfen-
te filio mifer eft. Nam fi deferere in
calamitate , nihil: aliud putamus: effe
. - quam
ut de nulla fol vat lecefiitate, de nullo impediverborutn
* Secimdum arsjum. quia Lex ita non. proqedit , m oe |§ H « » r » M P B
mento, ftd magnum fuitFilio praftare ne poffel omrnbus Juccurrere, ergo. minorprob. Pater aUlfo'lum
ad verborum fuperficiem lupernciem capiatur. 59 Dum uunivuu.vult pmiuprorfut »
fatisfacere Legtï.
.q u ia vel Legis fenfuseft ut non deferere Parentes fit .ab iisdem non difeedere,
ar rJ. - - • . i t r r . . . „ n .... " ........... m 3B — J - r ~‘
' Tertium argum.
& lie fe.auetur uetur hoc hôc malum , ut poninr poffint ru Filii n ene effe fpeftatores miferiariim Patris, absque quod fuccur-—
___ nrvtprpo fpniipFpfur nnod ouïs ex alloua necellitate a Pâtre ablens.
rant, & contra Legem peccent, prseterea fequeretur quod quis ex aliqua neceffitate a Pâtre ablens,
non teneretur ipfum juvare ; vel fenfus e fl, ut parentibus ubrque ferre oporteat auxilia, & S tam
adPatremLex ifta pervenit, quàm ad Matrem. Probabif vero, quod cumduovocavennt, iredebue-
rit potius ad Patrem*
L
L a u r e n t i i P a t a
D e c t a - quam a mifero difeedere , duo fimul
MATto. fcejera permittimus . Primum illud ,
uutt eettiiaamm ,, qquuii aadüeerriitt ,, ppoofinlitt iimmppuunnee
nihil præftare: fi quidem abfolutuseft
hac lege, qui fecundum miferum fte-
tit. Quo quidem modo non adjutores
calamitofis parentibus filios damus ,
fed fpectatores . Dehinc accidit illud
vel gravius, quod cum rerutn neceffî-
tas quotidie nos dividat , fi quatdam
fortuna parentes nos deprehenderit ,
quamvis exiguo divifus fpatio impune
opem non feret, non fuccurret, ut
hac faltem fe calomnia defendat. Non
reliqui , non abfcefli, neque pede ,
quod ajunt , uno a parente difceiïi :
folutus erit omni auxiliandi neceflita-
te , quando veftra interpretatione ab-
fentia impietatis occafio eft. Hoc vo-
luiffe legum latorcm putamus, uf na-
tus ex nobismetipfis in rebus adverfis
præfidium parenti labore, atque præftan-
t'.a„ f°^veret ^ucis ufuram ubicuoque ,
nifi forte nonfumus paretites, nifipa-
lam. Quid eft ergo non deferere ? O-
pem ferre , non deeflfe . Omnia htec
eo fpeftant, ut auxilio liberorum tu-
ti fint parentes . Quod cum ita fit ,
tam ad me lex ifta pertinuit , quam
ad Matrem. Duo unum vocabamus
videamus quo ire debuerit . * Pote-
ram quidem fortiter dicere , Pater
jufli . Hoc nomen omni lege majus
eft . Tribunos deducimus , candidates
ferimus . Jus nobis vitæ , necis-
queconceffum eft. Sinon fecerit quod
jubeo , non deferam ilium ad fepultu-
ram . Necefle habuit parère . Non
deferuit , fed abduftus eft . Crede ,
non contemptu tuivenit incarcerem.
Sint fane jura paria , fedeatque médius
inter duos Judex : non compa-
rabo perfonas , quamvis apud omnes
gentes plus juris habeàt Pater; fit fane
RO L i A n t i l .V I . 2 1 7
campos folemni carens tumulatione pen-
veniat? Et.quambene, Judices, quæ-
cunque feeleratos liberos caftigaverunr,
jura confentiunt '? Nam & parricidas
fevera Lex honore funeris non digna-
tur, culeoqueclaufos, ne honeftior forte
contingat fepulchri locus , demergi
pelago, longeque a terris difperdi ju-
bet. O nunquam igitur Lex inutilior,
fi poteft illi ftatim fepultura jure con-
tingere , quera ipfa verat ne fepelia-
tur/ Quod vero, neque omnibus per-
fonis, neque omnibus caecis feripta fic
Lex, non diu luftabor , ut quam res
vere meretur non præbeam fidem. Nam-
que fi inpediatattas infantem, valetu-
doægrum, RefpublicaLegatum, Dus
militem, quis contendat, illos incon-
trarium non ita compelli, ut fi ad fe-
rendam opem deficiat eorumdem pie-
tas, fatis pro fe fé afferat rationem dif-
ficultatis? Qua quidem in re plus fta-
ret, credo, Lex ipfa contra Parentes,
qui filios cogèrent, quam contra filios,
qui parentes non adjuvarent. Quidin-
venietis fimile in juvene noftro necef-
fitatis,; quam dicitur habuiffe ad utrumque
veniendi, utrumque juvandi? Pater
captivus eft , Mater cæca : Cüm
huic opemferre nifi Filiusnequeàt, ij-
Ie poflit tam facili redimi pretio, cui
Lex præfentiam filii, &caritatem ad-
dicat, vos exiftimabitis. Quid plura ,
Pater, quid plura contenais? Potuit Filius
utrique fuccurrere; ipfe tarnenma-
luit deferere Matrem . Venio nunc ite-
rum^ad facræ Legis voluntatera , quam
ita caufæ fuæ Pater fa vere proclamât,
ut mihi pariter nullo modo feripta videatur
. Et quidem circa verborum in-
terpretationem , quam caliide homo
tentât tffingere , non longam afferam
difputationibus moram; atque ita fta-
tuam, ut nihil omnino fit non defere-
Anw-
L 0 C 1A .
i
* Et primum quidem argumentum eft , quia ipfe fit Pater, cu jus nominis reverentia fit potentior
omni alio refpe&u, & ex quo ipfe Filius raptus, & abdu&us ad Patris redemptionem.
Tom, I I . Ec