72 B O M B y c U M ..
Veftibus hinc decor, arque immani copia luxu
Omnigeni culrus, nuptisque haud vifa latinis
Flammea, ( 2 2 ) & infolito produ&æ fyrmate pallæ.
Hinc pariter Diviim fublimibus addita templis
Ac procerum teftis eadem ornamenta fuperbis.
Nec tanto argent! folidis aurive metallis
Provenru fluxiffe datum j nec largior æquat
Spes gaza ingentes, & gaudia divitis a rc * .
Ergo Antenorei patrio Bombyce coloni
Felices impiété domos, impiété quotannis
Eleôtis gregibus, ferisque nepotibus artem
Transmififfe juvet. Nec fegnis fortia pulfet
Corda paver: Certent pariter juvenesque fenesque
Condere fcecundam fobolem, largeque tueri:
Nulla jetas renuat , nullus cara agmina fexus.
Qu* ( 2 3 ) veftris adeo valeant contendere genres
Laudibus? Haud tanto Euganeis arva Appula præftent
Culmorum pretio; uviferis haud (2 4 ) Maffica glebis
Ardua, Lenjeove potens humore Falernus.
lum fignificatur; fed, fi Etymologicis fi-
des, Nema nihil plus, quam illud ipfum
fimplex fiium fignificare videtur , five a
neo Latina voce, cujus fignificatio latispater,
five a Gr«ca»*o, quod./?#oredditur,
derivetur.
(2 2 ) Flammea . Nota vox eft Flam-
meum, velum fignificans flammel feu ru-
brocrocei coloris,quoFlaminic«, Flami-
num nempe uxores, amiciendocapiti olim
utebantur. Boni ©minis inde caufa, quoniam
Flaminicis divortium facere non liceret,
velum illud inde in Sponfarum ufum,fponfo
idem ipfislargiente, ad fqecunditatem pr«-
fignandam translatum eft; adeo, utnon-
nifi pro nuptiaii capitis operimento nunc
communirer accipiatur . Apud Tiraquel-
lum autem in Alex, ab Alex, lib. 2. c .ij.
fceminae idcirco flammeo velari dicuntur,
ut fe noverint femper mantis fuis effe fub-
ditas . Hoc loco pro foemineo velanVipe
atque indumento generaliter Flammeiim
fumitur: Et quoniam fane prifca ilia flajn-
jnea ex lino lanave compofita fuiffe Cre-
dendum , delicatius ideo operiri noftrfc
mulieres innuuntur , quibus veftibus ac
velaminibus uti fericis tanta fit, tamque
communis libido*
( 2 3 ) Qu* veftris & c. De Patavini fo-
li pr«fiantia paucula hoc loco inferun-
tur , non ornnino quidem Poetica licencia
confiéla atque exarata , 'fed pro rei
veritate diéla: Sat enim confiât qua fer-
tilitaté ac jucunditate ad opulentiam &
delitias maximas folum ipfum affluat .
Plura non attingimus turn nemorofiores
fimus, turn quod fufe videri poffuntapud.
Aüélores, qui Patavinam Hiftoriam lite-
raruni monpmentis mandarunt. Videan-
tur pr« cæteris Scardeonius, & Portena-
fius , quorum hie opus fuum de Paduce
felicitate fpeciatim inferipfit. Legatur ipfe
præfertim /.g. capp. i. 2. &feqq.
(24) Majftca, Mafficus, mons Campania;',
qu« nunc, fere Terra di lavoro, di-
tibnis Neapolitan«, Monte marfi, & Mar-
fico nuncappellatus; cujusetiam parsqu«-
dam, qua: adTyrrhenum mare plus acce-
dit, Mondragone dici fertur. CelebratUs ve-
teribus fuit , turn Hifioricis, turn Poetis
propter optimi vini foecunditatem, ut vi-
deri poteft apud Martial. 1, 13. Fpigr. 106.
577. /.7. Horat. l.i . 0 . 1* Virgil. Georg. 1.2.
& Æneid. 1. 7. Plin. I. 3. cap. 5. & alios
plures. Falernus quoque mons eft & ager
e/usdyn Campani* , eidem Marficq jun-
L i b e r T e r t i .u s . 7.3
Quid referam pecudes armentaque pinguia? Tantas
Non merfat(25) Clitumnus oves; non tanta Galefus
Sufpicit, äc facris pura agmina proluit undis.
Mollior hie Juno, ac medio clementior axe
Stat plaga. Non dubiis felix vindemia pomis
Exu pe ra t, ramisque valet nutantibus arbos.
Irriguis inftant hinc prata virentia ripis:
Hinc faltus hilares, & olentes floribus horti,
Nec fe ullis unquam ( 2 6 ) Vertumnus lætior oris
Credidit; aut pariter laudenrur Thefsala (27 ) Tempe.
Jam neque lanivom* minor eft generofa propago
Gentis; & emerita tollit vos gloria palma.
Qpare agite, ac tanto præftantes munere Divum,
Difcite Bombyces, ftudiisque fovete fecundis.
Prima
élus, immo fi nonnullis fides, ab eodein
non diverfus; quamvisrevera, leftePlin.
loc. cit. hi duo loci fint diftinguendi. Hie
pariter optimi vini abundantia celebratif.
limus olim fuit, prout Weterum opera
pervolventibus fatis patet . De regionis
autem Apuliæ iertilitate non eft cur hie
verba faciamus, cum eadem onmibus fatis
lint nota.
(2 5 ) Clitumnus. Ümbriæfluvius, non
longe a Spqleto , eodem nomine & hodie
nuncupatus. De ipfius aquis fcripfereAn-
tiqui, quod epotæ boves albos facerent \
earumdemque mentio paffim apud Poetas
occurrit, Propert. l.%. Pl.i%. Virg. Gèorg. L 2.
Stat. Sylv. l.i. Carm./\. & alios. Con fonat
Plinius Hift. Nat. l.i.jC.io^. In PalifcoCli-
tumni aznnis aqua pota Candidas boves fa cit
. Galefus autem Calabriæ fluvius eft ,
in Tarentinum finura fe fe exonerans ,
Galano nunc diélus , ubi armenta not«
præftantiffim«, atque optimo vellerecom-
mendatiftima? proveniffe feruntur . Sole-
bant etenim eo loci pellibus oves contegi
ut molliffima inde lana ipforum evaderet.
Quapropter Martial, /.j. Epigr.% 7.
Puella fen ibus dulcior mi hi cycnis,
Agna Galefi mollior Tarent in i.
Et clarius Horat. Carm. 1.2. od. 6.
Dulce pel litis ovibus Galefi
F lumen, &c.
(2 6 ) Vertumnus. Antiquqrum Deus ,
Vertunnus etiam & Vortumnus appella-
Tom. 11.
tus , cujus Celebris «des in Thufco vico
Rotnæ fuit . Sic autem diélus traditur
quod rebus vertendis feu mutandis pr«efi
fe crederetur ; quare & ad omnes figuras
fufeipiendas aptum ipfum atque paratum
Veteres finxerunt. Ipfe de fe idcirco apud
Propert. l.^.Fl.z. prædicat,
Opportuna mea eft cunftis natura figtt-
ris I
In quameunque voles verte, decor us ero •
Maxime vero tanquam Hortorum Fru-
éluumque præfidem cultum fuiffe ipfum
fcribit Turneb. Adverf.l.2$. c.6. Hinc eft
quod de feipfo idem iterum apud Propert.
Joe. cit. a it,
Nam quid ego adiiciam, de quo mihi ma~
xima fama eft,
Hortorum in rnanibus A on a probata
meis ?
In uxorem idcirco ipfi fuifle Pomonam
( Deam nempe , qu« pomis ac fruaibus
præerat ) fabulati funt Poeta, inquitGy-
rald. Syntagm. Deor. 4. Confule fuper hoc
Ovid. Metam.J.4. Tradunt aliqui, Vertu-
mnum fuifTe antiquiffimumThufcorum Re-
gulum, quifruaiferarum arborum infitio-
nem cultumquedocuerit, ex quo credibile
eft anfam Vereribus fumptam ilia fingen-
di, qu« fupra diaafunt.
( 27 ) Tempe . ThefTali« parva regio ,
quinque circiter milliarium fpatiocompre-
nenfa, Licoftomo recentioribus vulgo ap-
pellara5 quam Peneus celebratifilmus ille
K