Vîminibus falices, h in c (4 i) facræ Nuraine quercps
Chaonio, fru£luque (42) nucis laudabile ligpura.
Jaraque age, præftantes operi confurgere inoros
Unus amor, princepsque tibi coluiiTe voluptas;
Seinine (4 3 ) leu pofjto, feu pinguibus ad vena mavis
Surculus, atque alio raptus de ftipite ramus
Succédant fcrobibus; Crefcet felicius hofpes,
Feftinasque feret meffes, & brachia tender
Denfa comis, gregibusque pares largo ubere frondes.
A t vero metare locum qua figere plantas
Lege velis, fpatioque pari, feu tramite longo
Ad borean auftrumque magis, feu limite quadro
In latera, atque omni «sium regione tueri.
Aft
( 4 1 ) Sacra n. quercus . Quercus Jovi
facra arbor fuir apud antiquos, prout ex
innumeris Auélprjbus liquet : Unde inter
cæteros inquit Virgil. F c l.j.
Sacra refonant examina quer eu.
£c clarius Georg, lib.3.
Sicubi magna Jo v is antique robore quer-
eus.
Hinc celebratiflimum olimDodoneuro ne-
inus , in Chaonia Epiri regione , quod
totura quercubus confltum erat, Jovi fa-
crum , ubi & eiusdem Numinis delubrum
Oraculo darum extabat ; immo arbores
iplâe loquaces efie, &refponfum dare foli-
tæ dicebantur- J3e ipbs idemVirgil.Georg.
lib, 2.
jHqbita Gratis oracula quetcus.
Pe infignibus miræ crafiîtudinis Se, proceri.
ratis quercubus videaturHiß.Lugd.l . i .
(4 2 ) Nucis laudabile lignum. Juglandis
Nucisintellige, proutLatinisnucis nomine
indicari confuevit , ut notât J . Baub.
Miß. Plant./ . j.ç.i. Arbor base, ut notum
omnibus, non ad immanent modo proceri-
tatem crefeit, fed Se tam late ramosdiôun-
dit, ut immenfuinoccupet fpatiuip , ingen»
tique inde umbra vicmis arboribus infe-
ilam quodammpdo fe pra-beat, longiori-
busque; radicibus proximum omnem terra:
fuccumabforbeat. Quapropter odium iilud,
quod ex inani antipathiæ fententia inter
Nucem ac Quere um iotercedere legitur ,
turn apud Pli». I ,24. c, 1. tumapud Botani-
corum alios, exindenafcidicendum.,quod
Nuxipfa & maxima umbra fua SèQuércui
&aliis arboribus fibi proximis iioceat, &
longius produflis radicibus alimentum ae-
teris etiani necelfarium in fui unius ufum
trahat, &convertat, jejunasplantas alias
relinquens. Casterum Nucis Juglandis fru-
flus laudabilis dici poffe nobis videtur,quod
fit, teUoVarrone ,d e Ling. hat. A4. g/anso-
ptirna, & maxima , abjove <& glande ]u -
glans appellate, quafiglatis acfrudlus Jo-
vis, feu Jove dignus. Non aliter apud nda-
crob. Saturn. 1. 3. dicitur ; ex eonempequod
id arboris genus nuces habet, qua funt fua-
viorefapore, &c. quaplura videapudeun-
dem. In nuptiisetiam antiquorum commen-
datiffimi fuere Nucis fruclus j, telle Plin,
l.i 5. c.j2. honor hisnaturapecu/iapisgemino
proteSis operimento j pulvinar primum ca-
lycis, moxhgnei putaminis j qua caufaeas
nuptiis fecit effe. re/igiofas, tat rnodis foetu
munito, quod eft verifimilius, quam quia ca-
nendo tripudium fonumquefaciant: Hoc eft
ne puellas virginitatem amittentis vox au-
diatur, utCriticorum pjeriquecorijedlanr,
atque interpretantur. Videri poflunt SV*-
lig. adQatull. Carm.z. Pont an. ad Virgil.
Eclo.8. Alex. abjJIex. Genial Dier. l,z C.J.
jJnton.Hotman.de Vet, Ritu Nupt. &f alii.
(43 ) Semine feu pofitti. Monas arbores
taieaplantari folere inquere videtur Plin.
Hift.Nafri.iy.cap.i'j. Ait femine quoque
provenire experientiadocet. Verum illud
quidem eft, ex Geoponicorum praiceptis ,
non parum pr*ftare ft planreutur ipfse a
talea, dr clava ,• nam ex femine nata dege-
neratit,/uxtaJ . Baub. Hift. Plant, l.i.c.6].
Aft teneras primum cave ne vel faxa maligna,
Ingeniumve loci durum, ac telluris iniqua
Difficiles urant glebs, indignamque miniftrent
Stirpibus, ac triftem bibulis radicibus efcam.
Irriguis(44) morigaudent: Subtermeat imas
Uda vias radix , epotaque flumina laetos
In ramos frondesque vocat. Nec fegnius arbos
Decumbat cuicunque folo , dubioque tabefeens
Haerefcat campo; duris nadh terra lacertis
Saspius, atque unco multum fubigenda ligone e ft.
Sentiat ipfa diem, (4 5 ) fcecundurnque hauriat alte
Aera,- & admiffi fcri
ex Pal lad. l . j . tit. 25. Præterquamquod ,
ptout Virgil. Georg. 1.2. cecinit,
Quafeminibusfefuftulit arbos
Tarda venit, Jeris fablura nepotibus um~
bram.
Pulchriores omnino tarnen infitione compar
a i moros fatis ufu compertum eft.
(44) liriguis. Ait fiquidem Palladius,
loco fupracitato , quod Mori amant loca
plerunquemaritima. Hinc opitlor efle quod
in noftra Venetiarum urbe ad tam ingen-
temaltitudinem attollantur : Nequeenim,
licet arbores ipfæ radices profunajus ege-
rint, quo fane quotidianum marinæ aquæ
incrementum pervenit , humor ill* , qui
per easdem radices exçipitur , ullo modo
ipfis nocere animadvertitur . Quod quidem
ex eo contingere opinari fubit, quod
cum per terras meatus ot poros afeeriaant
aquæ, in ilia ceu filtratione quadam multum
falinarum acriorumque particularum
deperdant, inter ipfos terræ porosfecre-
tum, ac depofirum. Ulrerius etenim ob-
fervatur , quod fi maris aqua altius ex-
crefcens defuper noftros hoicé hortos in-
vadat , atque in ipfis decumbat , herbal
tunc plantaeque fimilesminores, quarum
radices parum fub terra conditas funt, oin-
nes fere enecantur, crafliorès autem arbores,
folo altius defixæ nulla pene noxaaf-
fici videntur ; quoties autem aqua eadem
fubtus permeet & afeendat, quod frequen-
tifiime contingit, inNoviluniis praefertim
ac Pleniluniis, ac Solftitiorum maxime tem-
poribus, in quibus vehementiormaris cur-
fus, indeque &majusejusdem influxu invifeera
foies.
Qua*
crementum, & inrefluxu afolitotermino
major recefliofit, tunc fane temporis nec
arbores necherbre pereunr, nonnifi quia,
prout videtur , antequam ad utrarumque
radices aqua perveniat, non brevi itinere
per terras vifcerapercolata, inertioripfa
invadat.
(4 5 ) Fcecundum b- a. Aera. Aeris nomi-
ne craffiorem illam humilioremque ejusdem
portiönem hie intellige, quas atmosphseram
conftituit. Nullum autem dubium , quin
ejusmodi aer, cum humidis craflis nitro-
fisqiie prsfertim partiCubs conftet, multum
foecundandas terrs conferat , proindeque
plantis bene nutriendis. Quocirca feminum
vegetationi nitrum admodum utile efle
notum femper fuit : Unde Virgil. Georg,
lib• 1*
Semina vidi equidem multos medicate
ferentes,
£> n itro prim & nigra perfundere amur-
ca .
Quod adnotatum animadverto ex C/. Ra-
mazzino, Epbem.Barom. ubidocet, nihil
efle, quod majorem terra foecunditatem &
feminibus robur largiatur , quam nitrum •
Hinc fpiritus ille nitro-aereus Philofo£hi$
prasdicatus, qui de utilitate ipfius ac prs-
ftantia plurima protulerunt, ut videripo-
teft apud Jo. Mayow, fpecialifuperhoctra-
61atu. Ex hoc pariter eft, quod Columel.
l.^.c. 12. tradit, per den Jam humum cceleftes
aquas non for here, nec facile perflari. Et
Pallad. Li» t i t terram foecundam illam
effe docet , qua? corporis rari aliquatenus
aic[ue refolutieft; nonnifi fcilicetquia, 8C