ogiIV tra^'s) & fo’e gaudes, illud hujus Uteri bet, & tyrannus mihi credidit , volo
munuseft, quid retribuis Matri ? Hie reverti. Nulliunquam materpluscom-
erenim apud Fiiium meum minores funt mißt fides, neminem raagis obiigave-
pietatis neceflitates; intelligat ipfejam runt expe&ationes. Credidit mihi ho
quid mefecerit catcam.* — Non faeva l' ues ’ ' • •
corporis fuperfufa, non vitium aüquod
mihi rapuit oculos; me miferam nimia
caritas excæcavit. Dum captivitati tute
triftius illachrymor, dum mifereor, &
fupra cujuslibet Matris afFe&um dolores
patior, dum vitalialachrymisfufius
exonero, dum defpero infelix, pro te
lumina perdidi. Itane Matri paria re-
fert Filius; itane tanti amoris repen-
dit experimental Depietate meanihil
eft quod fuperfit, quod amplius queras ;
aft mihi miferæ quantum reftat , ut
queam credere inerte tibi folum homi-
nis affeäum. An nihil illi referres, qm
terribilia mortis pro falute tua fubiif-
fet, qui fanguinem pro te , vitamque
fudiflet? Jam ut indulgeas, ut mifera-
tiones debito reverentiæ , debito pie-
tatis Iargiare non poftulo ; exigo quod
& alteri deberes, Non dicam amplius ;
rogat infelix , rogat mater : Scire vis
quaenam petit ut faveascæcirati? Quæ
pro te oculos amifit . Sed übet, Judi-
ces, interrogate ingratiflimum , quaenam
fit caufaMatremrelinquendi, qua
calamitate, quæ cæcitatem exfuperet,
quo fortiori fupra ipfam fanguinis com-
munionem affeftu alio vocetur. Præfiituta
, cui res favorabiüs contingit , fi
decipitur , qui fibi excogitarte contra
omnes amicos videtur , ut illi impo-
neremus. Non eft quod mihi fuppli-
cia , quod omnem mortis apparatum
mater opponas . Facinus eft, id tan-
tum hominibus bene credere , quod
expedit: & aflutn eft de rebus huma-
nis, fi fola fervatur utiiitatum fides.
Infinitum eft , quantum mihi credide-
rit tyrannus,, fi me occiderit rever-
fum: * intelligit, Judices, & ipfa mater,
quanta: reverentia: locum amicus
obtineat, quae incipit contendere affe-
ftu. Nili fallor igitur, cum ego fim
materia litis, hoc primum exiilimare
debetis, 4° uter in ea calamitate plus
fecerit . Ante omnia permitte mihi
de hoc affeäus tui genere , mater ,
queri . Quid tibi tarn rabido ; tarn
praecipiti dolore voluifti? Quid adver-
fis tuis praeftare faciem, & in oculos
tuos accipere nuncium ? Non reliqui-
fti tibi , ut redimeres, fine dubio 4'
adjecifti ad matris affe&us; oculos in
media orbitate fudifli , fed illud non
Iaxat catenas , non , explicat corpus .
Quid mihi prodeft ifte, qui fe 4* ci-
tra
eft , puto , dies, tyranno, amico promififti , eundum eft. Quid judi
cetts, fanctiffimi viri? Si redire vis ad amiçum ut rediroas, ubi pietas , ubi
mrferæMatrisrecordatio? Annon hæc quoque de miferiarum parte levandaeft s
quæ yriftiffimis cruciata diebus ac noftibus innumeris , æternisque moerori-
bus fine fiüo infeliciflima deftinatur ? Si ut fidem promiffi ferves , falva in-
nocentia tua , falva fides eft; redire voluifti, fed mater retinuit. Filius meus,
ut animadvertere vos credo, Judices, fuos omnes in amicitiæ ftudiacontraxit
affe-
" S “ ™- quoprobac fibi plus habendam efls amici rationetn quam Matris Mater enirn
hocT/l folnmT “ ?,'8 " 0n , »V‘j ’ rAm‘CUS v^ro maxime . Defcribit igitur quod fibi Mater pratftiterit ,
f S â É B B Â hry™“ . & defperationem figna quidem affeSus, fed afligatum nihil juvantia , fe-
S Ë W ' Jw i Z : <IUI Çate"as non fuas fuo corppri alligavit, rogavit quinintmo, & periculummor-
credidit Àmicûm fuum1 réve^fiirum & amiC,tl“ fls" um ’ <î“od °'mma merita «C“ P«at , 'quod Temper
Decla-
MATIO.
tra fiiium confumpfit affe&us ? Plus
feciflet mater, quae ifliet ad tyrannum.
Alligatus fum, tu nunc lie flebis tan-
quam 43 folvar in leftulo , tanquam
in tuis manibus expirem. In quibus-
dam calamitatibus defperatio non eft
fummus affeftus , & quisquis orbita-
tem ftatim credit , feitinat ad impa-
tientiae fecuritarem *,44 Infimules licet.
mater tantte pro me impatientiae,
tam incredibilis alfeflus, amicus rem
difficiiiorem fecit, quod fervavit oculos
fuos, ut alligaretur. Dii deaeque,
quantum ille prteftitit , 45 qui vidit
poenam meant, nec reeeffit! Ille:,eilr
le terribilem carcerem facit, qui inde
procedit. Jam non corpori nexus hae-
rebat, nec aliud quam refederant pon-
dere catenae, confumpti longo fqualo-
re vultus , concretse noftibus diebus-
que fuper ora lacrymae. Miferemini,
Judices, neperdat auftoritatem rneri-
tum quod ultra expeflationem eft .
Ponite fub oculis alligatos , quorum
alterum amicus redemit, alterum mater.
Rogo, uter plus fecerit? Bone Jupiter,
quamavide, quamfortiter vincula
noftra traflavit! Quibus ille pre-
clbus exegit, ut fibi crederetur ! Ac-
cipe, inquit, has manus, haec membra,
fi fieri poteft , ut amicum matri
remittamus. In totum explebo, fi
videtur , vicaria poena locum rece-
dentis. Vel fi vis utique tibi dimifla
membra reftitui, fpondeo quemeunque
jurteris aperto . jugulo diem . Fidem
deorum hominumque, quid non 45 fa-
£tum eft ., ut-amicum meum poenite-
ret ? Ingeftum eft mifero illud carce-
ris, tenebrarumque fecretum, gravio-
ribus vinculis opus erte carnifex dixit
ad bonum amicum. Accedere ad illud
cubi- ■
RO L I A N T I L .X IV . 3 8 1
affeftus, fanftiorisque refpe£lus imme-
mor ( tam faevo aliquid indulgeamus )
de folius eft amici falute foliicitus. A-
micitiat non objicio, neque expendere
modo libet , an tanta fides animorum
impotensdomina exmaloprincipio, ut
artoletplerumque, procefferit. Sed per
Deos immortales , fcelerata fides eft,
quae fanttiorem excludit affeftum , &
nullius veram erte puto amicitia: cari-
tatem , cui non eft cura: debita pietas
in Matrera. Illud eft, Judices, quod
omne nefas excedit , quod percipi ne-
quit, & necefse eft faepius repetam, quod
parentis merito filius inveniat quod
comparet . Quid opus eft legibus , ut
contumax peftus filii vincatur? Jpfa quae
noftros imbuit. affeftibus animos, qute
amoris noftri munera partita natura eft,
primas utique pietatis partes efse voluit
ergaparentes; ipfa nos tacite hujus ele-
ftionis admonuit , .ipfa hanc nobis fe-
cretam vim indidit , cui & flagitiofis-
firai homines nonnifi cumreligione re-
luftantur . Magnum dicerem ; in hoc
diverfitatis ambiguo filius dubitat quern
juvet, cui impendatur. Plus queror infelix
: Amicus jam eleftus eft. Amico
promififti? Cum optimum filii munus
prteftiteris, benelicebitagere amicum.
Numquam fortius amicitiae tuae proba-
bis innocentiam, quam fi potiori pie-
tati non adverferis. Aft alligatus amicus
eft, & morti traditur, nifi reverta-
ris ad diem . Sola igitur, fola eft cala-
mitas Matris , cui non credit, quasmi-
ferationis locum non invenit. Utjube-
re poflim, videamus tamen cujus no-
ftrum major fit dolor , cujus conditio
praefetrtiam hominis magis mereatur.
Haec totius corporis, haecanimi, men-
tisque poena, ne quid aliud dicam, fane
Antt* 1.06 A .
43 Membfa in mortem. 44 Alii habent infimules> alii dtjjtmules’. unalitera quamdiverfumfen*
fum efficit: nofter hie diffimiles. Nec difplicet , ut fit fenfus : licet amici mei tantae non fuerint
ampatientiae, &affe£lus adeo incredibilis opere, tamen..plus prasftitit, & admodum juvit.
45 Alii habent qui mihi invidit panam me am : fed hercle qais f e n fu s ?
46 A Tyranno.