An’tt-
1.0G IA .
I Ï< J M. F . Q U I N T I L I A N ! D E C L A M .H .
cæcus cum habet gladium. Nos vero
non perimus ut infirmitatis noftræ mi-
fereamini. Quantum alioquin firmifli-
nii argumenti allegaret hie animus ,
qui nonnifi blandis patet affe&ibus, hie
vultus, qui lachrymarumdolore conta-
b u it, hæcdextera, quae fola novitpi-
gnora caritatis. Nobis tamen fupremum
elle volumus patrocinii genusquidquid
Privignum apertiffime non accufat. Fa-
cinus e ft, fi parricidium hæc non potuif-
fe admittere videatur, niii etiam con-
ftet nee voluiffe. Satis jam , Judices,
vobis adverfarii voce relatumeft, quas
Cæcus caiamitatis fuae caufas habuerit ;
& , ft ejusdem pudori confultum volu-
tnus, præftat in præterita non redire,
poftquamomnem cum luminibus inno-
centiam Parricida confumpfit. Nemo
tamen ideo minus credat dejuvenefa-
cinus. Si aftus refpiciamus humanos,
& fragiles mortalium v ic e s , nihil eft
tarn frequens, quam in deteriusabire ;
ex iisque etiam, qua: labore maximo
comparamus , nulla facilius non defe-
runt, quam virtutes . Quod ft nefaria
ilia ferutari volumus fecreta caecitatis,
prima maligni livoris in Filio femina
jadla crediSerim poll fuperiuduftam fibi
a Patre Novercam . Quantum utrum-
que ille oderit fas inde erit exiflimare,
quod alrerum alterius minifterio tenta-
v it occidere. Paravit igitur , paravit
Patri nefarius homo venenum , pri-
mumque impiiflimi conatum facinoris
moliri lie ftattljt, u t, & parricidiogau-
dere polfet, & negare fcelus, quod non
ipfc
lum fueruntmultafingenda. Et confiât e eci».
de pietate , de innocentia hominis , “T10'
qui expugnandus fuit parricidii fimi-
litudine . Congefta funt adverfus mi-
feram debilitatem, ferrum, 12 cruory
1 3 venenum , & quicquid non poteft
elfe *4 negligentiæ nifi "4 nefeientis .
Nemo , judices, nemo * ï diligentior débet
elfe ad facinus quam qui parricidium
potuit facere “Scæcus. ¥ Juvenis
ifte , de quo fumma in rebus humanis
16 monftra finguntur , ejus fuit ergâ
parentes femper affe&us , quem nefas
eft '7 optare de liberis , Cum domus
ignium fepta violentia rapuiffet mife-
ris fenibus omne præfidium, ilia fefti-
natione qua fugimus, erumpimus, in
medium cucurrit incendium. In quanto
tune periculo fuit rerum 18 naturæ pie-
tas ? Dum diu , multumqüe attonitus
hæret, dum ad utrumque refpicit, ad
utrumque difeurrit, pene infeliciffimos
parentes perdidit pietatis æqualitàs. U t
demum miferrimos fenes cluferat jam
propior ignis ( audiat licet invita '7
pietas ) patrem juvenis e legit, & de pa-
riter 20 ardentibus vices difpofuit 20
affeftus. Vixdum pofitofene, cum ilium
qùoque miraremur explicitum ,
ïterum flammas aperuit , & undique
coeuntis incendii redditus globis arfe-
rat juvenis, fi tardius perdidiffet ocu-
los . Facinus eft exiftimare , judices
, non hoc quoque maximis con-
tigiffe conatibus , ut fervaretur &
mater . 21 Minus tamen in ntro-
que fecerat, nifi perdidilfet oculos .
V i-
Femtm mventum cruetttatum fub pulvino Cæcï . 13 Quod deprehenfus eft habere Cæcus in
Cnu. 14 Et omne id quod quis tenere apud fenequit nifi perfummam negligentiam , &qindem îgna-
rus ipforum malitiæ. i j Cæcus enim majori agit maturitate, ac confideratione, eo quod magis attentait!
mentent habeat nullibi diftraBam a fenfibus, ïtpræcipue avifu, qui plerumque facilius men-
tem divertit, , >>—■£ „ , „ _ . . . .. -n'/r
* Hinc confe&um Exordium eft, defumptum autem ab hoc quodCæcus uti velit ambitu triftiijim«
caiamitatis ; ex quo defeendit ad fundandam fufpicionem Novercse ex ipfa ponderatione crimination»
ipfius addu&æ in Caecum ; quae talia includit quæ utpote incredibilia fißa videntur.
,6 Cum naturaliter fit raonflrura Cæcus Parricida . 17 Defiderare in liberis 18 Pietas quæ mnata
eft liberis erga Parentes. 19 Quæ',vellet ambos elegifîe. 20 Et amor ftatuit vim eligendi unum de
parentibus pari ter ardentibus. 21 Fafta majori re confervandi Patrem, fecerat & minorem confervandi
matrem ipfc qui maximus erat omnium infaçiendis utrisque, nifi perdidiffet oculos dum vult rapere
& matrem ex incendio.
L a u r e n t i i P a t
eecla- Viderint qui filium in eo magis pa-
MATio. rente mj rantur } jn cujus falqtcm fa-
ciem vultusque confumpfit : 22 patri
præftitit cæcitatem, qui amifit oculos,
dum repetit quam reliquerat 21 ma-
trem. Nonexpe&atis, certumhabeo,
judices, ut exeufem , quod pater in-
duxit Cæco Novercam. Faftum eft eo
tempore, quo conftabat, patrem filio fe-
nem folvendo non effe. Contenderim
quinimmo juvenis fuilfe confilium, ut
pater cui matrimonium 2s filiumque
abftulerat incendium, refidua feneftu-
tis alia folaretur uxore, & u t domus,
quæ Cæcum tantum habebat &fenem
acciperet ex conjugio 24 mfnifteria
euftodita. Facinus eft, judices, quod
bonos privignos Novercæ facilius de-
cipiunt , nec levius oderunt . Quam
multis infidiis, quammultis artibus 2s
patet cæcitasinnocentis ! Mulier, cui
fpem invadendæ hæreditatis præftabat
débilitas privigni , feneclus mariti ,
intellexir hoc folum deefle 2Â feeleris
occafioni, ut prius infamaretur parri-
cidii cæcus , Vifo igitur hoc , quod
fibi juvenis no» videbatur effe privi-
gnus , venenum, quod in miferi finu
abdiderat, deprehenfura, nuntiavit patri
, tamquam parricidium pararetur .
Et quia mendacium poterat facile nu-
dari , fi quem confcium nominaffet ,
totam delationem fie ordinavit, ut fibi
crederetur 27 promiffam dimidiam
partem bonorum, fi venenum feni vo-
luiffetipfa porrigere. Videtis, judices,
qua præparatione Noverca ad telîa-
mentum patris accefferit . Mulierem,
quam credit maritus noluiffe partem
bonorum accipere pro federe, neceffe
eft fie remuneret, 28 ut faciat hære-
dem . 29 O quanto aliter probaretur
par-
22 Noîi enim confervare voluitmatrem tantum i
feni uxoremconfervaret. 25 Et cacitatem inutile
Expqfita eft, obnoxiaeft, quot telis petita eft.
27 A Filio Cæco. 28 Novo fafclo teftamento , & c
29 Et quam diverfo modo probarer Parricidium, ne
1ROLI ANTrL. i r . 1 1 7
ipfe fuam.anufeciffet. Nullum, puto, Ant
nefas tanta fuit unquam callidirare dis- 1001
pofitum. Non contending, credo, tre
vobis perfuadeam quod tanti feeleris
non dubitaverit mulieri Cæcus arcana
committere. Dum alterius uti artibus
cogitavit , credidit fane , aut nullum
facilius ad flagitiieonfeientiam magno
propofito præmiocogi poffé, quamfoe-
minam , aut nullum fecurius venena
conjugi daturum , quamuxorem. Spo-
pondit ergoNovercç dimidiam bonorum
partem, fi venenum conjugi porrexiffet.
Quid hoc putabitis,Judices? Invidia fuit.
Voluit nempe, ut vel Pater occideretur,
vel omnia N overca perderet, Expefta-
tis ut referamquid egeritmulier? Ne ceffe
eft ut exclamemj- mitius egir, ni-
mis indulfit .■ Non enim nefaria ilia
verba graviori feveritate comprelfît ;
parricidales jam manus, & fævum pe-
ftu s , iliaque tantæ immanitatis con-
feia vitaliailon torfit. Rem fecit ejus,
quæ Marito p ariter, Privignoquepros-
piceret j Seni nunciavit . Quid minus
agere potuit, quam ut parent! relinque-
ret ultionem de filio? Quantum vero
meruerint apud Patrem fidei, quæ de
Cæco Noverca retulerat, ex ipfa hominis
indignatione colligite. Intravit e-
nim ad Cæcum Senex , & interrogavit.
Nunquam magis vera Juveni dicen-
da erant , quam cum aderat Pater
iratus . Negavit tamen impudentifli-
mus homo y cumque ita comparatum
natura fit , ut quisque in illo diverfita-
tis ambiguo fperer, ad innocentiæ fi-
detn fatis fibi fore putavit, finonper-
turbari videretur . Parricidæ fuit tam
aperta negatio . Filius innocens repente
accufatus non dediffer refpon-
ium hominis , qui fç interrogationi
præn
gratîam pietatis erga matrem, fed etiam ut Patri
ni. 24 Quod Foeminse in Familiis præftare folent.
26 Sceleris lui interficiendi fenem ma ri ru ni.
leleto primo, quo Cæcum haeredem inftituerat.
>n commiffum fcilicet a Cæco, fed a Noverca .