i2o M.F. Quint i l i i
git 4 1 eadera inique quæ pollulave-
rat de vtneno . Quod in le&ulo gla-
dius cruentatus inventus eft , 4*. non
deprecer, judices, quin contra cæcita-
tem non minus argumentum putetis,
quam quod inveniri potuit vene-
num in parricidii fufpicione. Gladius
cruentatus noviffima probatio debet
e lfe, non fola . * Ignofcite malorum
periculorum metus, ignofcite humana
difcrimina. Defenfionem juvenis pri-
naum lachrymis gemituque profequi-
fflui, Perdidit infelix juvenis patrem,
perdidit & cæcitas ilium fenem , cujus
ofcula , cujus amplexum imponebat
vuineribus oculorum , cui præftabat
Cæcus ut v iv e re t. Mifera ignorantia,
mifera débilitas , quod te Noverca
non fie 43 potius decipere maluit , ut
biberes venenum. ** Facinuseft, jucfi*
c e s , 44comparationem fieri, utincre-
dibile fit parricidium . Idem vos pu-
tatis efficere 45 noftium mérita, &
45 affe&us ofculis, blanditiisque quæ-
fitos, 44 quod natalium , pigttorum-
que revcrentias ? Nullas ego-facilius
perire crediderim, quam 47 corporum
cantates . E t licet matrimtoniis paula-
tim reverentia gravitatisaccedat, pof*
funt tarnen diftrahi facilitate, qua co-
eunt . Uxor eft, quam jungit, quam
diducit militas: cujus hæc fola 4» reverentia
eft , quod videtur inventa
caufa liberorum. Afpicimus raatrimo-
niorum fingula momenta rixantia ,
mu-
\ n i D e c l a m . II.
ftulilfe patrem qui jam paraverit illi decea.
vcnenmn. M ir a , inaudita de illo credi- matio.
te , qui tarn dira minifteria non hor-
ruit -, nullum eft fhgitium ', cui fe fe
immifcere non audeatquicunque venenum
traftare potuit, Facinus hoc e ft,
quod imminuit cuilibet immaniutipu-
dorem, quo minus ipfum eft parricidium.
Nonattendo, Judices, quomo-
do Filius Patrem occiderit. Venenum
habuit . Quod fi alterius artibus quod
ipfe geftat in firm fuo Cæcus imputât ,
probet quinam potuerit tarn violentis
fraudibus patuifle . Facilius crederem
deceptum videntem . Non is eft Cæcus,
cui poflis febciter infidiari, quern
libera traiftare manu . Sibi femper ab
omnibus timet ; fuspicatur, repellit ,
interrogat. Adeo in te-, Juvenis, pe-
raguntur flagitia, necfentis? Conditur
in tuo finu venenum, neque tefollict-
tant condentis acqelfus, conatus? Ioe-
narrabile , incomprehenfibile eft -non
tuum aliquid fic imponi -tibi, ut fi nihil
aCCederet. Non te femper., puto,
Juvenis ftupor tenet déprehenfi . Tibt
ergo manus-adniovet, te Noverca pre-
fflit, quô pöndere ,quibus conatibtis agat
neceffe eft quifinuum imas fcrutatur la-
tebras; tu taces , tamquam venenum
prior poftulaveris ? Majuseft quod mi-
remur, Judices .- Venenum cæcus agno-
v i t . Interrogarem quo.modo illud fen-
ferit elfe venenum, qui ôculos non habebat,
fi anteanon traftaverit? Venenum
41 Noverca. 41 Idem putetis argumentum quod inventum fit Ferrurn Cseci cruentatum, ac quod
inventum fit in ipfius finu venenum.
* Expleta eftnarratto, in qua expQnit Quintilianus omnes fafili de quo qu*ltio fiebat circumnan-
tias . Incipit autem Confirmatio, incujus :pvincipio movet mifencordiam in Judicibus erga Juvenis
innocentis infelicitates. 43 Quam te incufando. . . . .
** Hie incipere videtur primum argumentum defumptum ex vi pietatis, amons, quo rinus ratrem
profequitur, quod e contra non invenitur in Novercis, quarum malitiam, & detrimenta iatis exaggerate
quare colligit fufpicionem potius cadere fupra Tsfoveream; nec #it cur ipfam fe exculet exlexus
imbecillitate, 1. enim ex hoc ipfoquodfint imbecilles feeminas arguitur Noverca, cum enim tmbeci -
les fint nequeunt impetum j & vitia mentis corrigere, quare facilius iram fequuntur. 2. qiua licet imbecilles
lufficiunt tamen ad fcelera qua: laborem non exigunt, cujusmodi eft hoc quod uxor penm
virum juxta jacentem. Onnd
44 Comparationen^ fieri interNovercam & Cæcum, hoc eft inter Uxoremoc Filium . 45 ^
pertinet ad uxorem. 46 Quod pertinet ad Filium. 47 Cujusmodi funt fuperius enumerata a xorem
fpeélantia. 48 Cujus ratio habenda aliquo modo eft hac fola de caufa quod ad liberorum p
çreationena inveniatur.
L a u r e n t i i P a t ;
Dccla. mutant quotidie domos , & per 49
MAT10-ampIexus,le£Iulosque difeurrunt. Placet
etiam poll liberos alius maritus ,
& unde deprehendas omnium fcele-
rum facilitatem , polfunt non amare
viventes . Quid fi httic uxorite vili-
tati novercale nomen adjungas ? s°
mulieri qutepoft liberos inducitur, matrimonii
non contingit tota reverentia
. Quanto alios praeftat afFe£!us,di-
ligere vitae, lucisque audlorem? iiberi
ac parentis non alius mihi videtur affe-
ftus, quam quo rcrum natura, quo mun-
dus ipfe conftriftus eft . Quisquani ne
mortalium confodiet illud lacrum , ve-
nerandumque corpus , 52 quod po-
teft ex ignibus rapi, pro quo bene
confumunturoculi ? 53 Non invenio, ju-
dices, quemadmodum poffit elfe contra
liberos falva reverentia. Non eft difficile
ut maritum uxor occidat , fi'
non eft difficilius ut filius Patrem .
. Non e ft, judices, quod putetis inter
54 mulierem & 55 virum de fcelere
quaeri : neque eft quod fe N overca fe-
xus occafione tueatur . Major eft cat-
citatis infirmitas . Sunt & feeminis
ad fcelera v ire s , cum habent s15 caufas
virorum. Quinimoli interroges, facilius
hac peftora metus , odium , ira
corrumpunt . Et quoniam non habent
roboris tantum, unde vitia mentium
vincant , plerunque facinus infirmita-
te fecerunt . Sane tamen illis fceleri-
bus fufficere non polfint , qua S7 dif-
curfum, qua exigunt laborem . Quod
vero tam muliebre poftis invenire facinus,
quam occidere hominem juxta
te jacentem ? aggredi fenem qui fe
tuis crediderit amplexibusl* cujusfom-
nos ipfa difponas ? ipfa cuftodias ?
Omnis
R O L I A n T J L . I L 12 1
num enim node non manuum profe&o
e ft , fed oculorum ; & videos quoque
infeius venenum traffare poteft. Cæcus
igiturnon fufpicatur, nondubirat, venenum
ftatimdicit, affirmât? Quomo-
do certius invenilfet, quomodo novif-
fet melius qui parafset, qui jam in finu
fuo condidifset ? Sed perditiffimo ni-
mium tam inani disquifitione blandi-
mur . Scire vultis, quinam venenum
condiderit ? Qui tacuit deprehenfus .
Nondefunt, Judices, innocentibus verb
a ; & , fubitus licet accedat ftupor ,
non omnes tamen Tubito perierunt af-
feftus. Subeunt illico fua ilia miferos
patrocinia; emicat confcia quædam in-
nocentiæ v i s , audaxquepudor; difficilius
femper tacuit quicunque deceptus
e ft. Fortior eft quamut defperet bona
confcientia ; & filentium numquam præ-
tulifse feimus, nift quisquis nihil habuit,
quo fe tueretur. Qyjsenim e ft, quern
mendax accufationonexcitet, qui non
profiliat, non exclamet ? & quis inno-
cens unquam vultus, membra, totum
fe denique intra tacitæ confeffionis argumenta
compofuit ? Siremdeprehenfi
Cæcus non fe c it, dicat quid facerede-
buerit parricida cum veneno. A t , in-
quit, tacere facilius eft deceptis, quam
deprehenfis. Ita plane hoc tibi facilis
argumenti eft . Ego autem a Juvene
quæro tam incredibilis filentii caufam,
etiam fi venenum non paraverit. Ner
mo, Judices, nemo plus imitatur no-
centera & reum , quam qui ilia fe in
caufa mon ft rat , ut ne coa&is quidem
poffit patrociniis abuti. Videte, Judices
,. in Cæco filentii , verborumque
dispares caufas, & ex utrisque fceleris
veritatera coliigite . Interrogatus ne-
gavit :
Asm-
LOG IA.
49 Diverforum Mantorum. 50 Mulier fcilicet afTumpta pofi liberos parum collt matrimoniura .
cum enim ipfum prscipue colat in liberis, & cum , in tali cafu , liberos illos ipfa non genuerit ,
ideo&c. 31 Quanto fuperat affeElus reliquos amor Filialis in Patrem . 3a Quod fecit Filius hie.
53 Si nuncCaicus ifle Parricida credatur. 34 Timidam, &imbellem. 33 Aniinofum, & robufluro.
1 i-cUm . abent «u fa s, qu* impellere falent Homiues ad fcelera perpetranda . 37 Masnam menti«
ueliberationem, ponderatam ratiocinationera, &c.
Tom. I f .