• rem quaecunque de utriusque moribus
allegarem; fed cum ita nobis ftatutum
fit , ut innocentise noftrs fidemex fo-
la rerum caufaeque veritate compare-
mus, parcimus ideo, parcimus auda-
ciflimam caecitatem invidiofa compa-
ratione laceffere. Non pratdicabo igi-
tur Novercam , quam fenex optimus
elegit, cu i, labentejam s t a t e , fe fe ,
totamque familiam committeret. Suffi-
ciet II dixero, fuperinduxit earn Pater
indulgentiffimus F ilio , quem hasredem
inftituerat univerforum. Ad illudpro-
perandum potiflimum eft , ut videamus
quas uterque caufas habuerit ad par-
ricidium . Interrogabo nunc ergo Ju-
venem, quo tulerit animo in fecreta
domus parte feponi. Non difficile eft
ut exiftimetur quo confilio Senex id
egerit ; fed facilius eft noffe quantam
ideo fibi mifer compararit invidiam .
Maximum contumeli* genus Cascus
arbitratur, quod fibi videturde familite
communione repelli, quod vacuis pe-
natibus clauditur , ubi despeftae caeci-
tati unum reftat gemituum , despera-
tionisque confortium . Quis enim eft
qui calamitatem fuam ita nofte v e lit ,
ut intra ipfius infirmitatem componat
animum , neque fuperbe fe efferat ,
tamquam ft felicius ageret ? Aliena ,
& majora cupimus ; & in vetita Temper
inconfulta aviditate prolabimur .
Casco, cui nihil de tam pulchra rerum
varietate refertur, cujus asterna nofte
claufa lumina folius vacant minifterio
moeroris , & lachrymarum, unum ta-
en votum eft rebus interefle videnfifti.
Omnia tibi compofita atque fimu- Decu.
lata funt per otium & fecuritatem , MtT,lî'
tanquam fcelus transferretur ingenio,
Nunc enim tuinnocens quia privigni
gladius invulne re, quia paries cruen-
tatus ; hoc fufficere utrumque indicio
putabas? quam facili momento caufæ
fata vertuntur! Quod fecifse etiam is
fcelus frequenter iuventus e ft, qui ob-
jiciebat84 . Sed caufas, inquit ,parrici-
dii ifte habuit , quern iratus pater in
fecretam domus partem relegaverat .
85 Mulier ilia forfitan ignominia fe-
licioris videremr elfe privigni . Cæci-
tatis beneficium eft cum illi fecretum
datur. O præclaram fenis optimi fin-
gularemque pietatem! quam blande il-
)e fepofuit miferum fuum! quam diligenter
uxoris gaudentis exclufit oculos!
quam multo caecum pudore dona-
vit ! 84 Si felkior , inquit, effempate
r, ego tibi potius cederem domo to-
ta. Nunc mifer illam occupa partem,
in qua nemo te vide at, in quam fo-
lus ego veniam : fiat circa te fervuli
fideles, non gemitus tu os audiatquis-
quam , non flebili mcerore pafeatur .
N ih il eft quod te folicitet converfa-
tione noftri . Secretum quod caecitati
praeftatur, ideo prseftatur, *7' ut minus
oculi defiderentur. Aliquis oditfilium
caecum & hac tantum ultione conten-
tus e ft , ut illi affignet quietam & fe-
pofttam & meliorem partem domus ?
Ita ais ? ego fic intelligebam, quafi abdi-
caret,quafi expelleret. Iratus ergo fenex
tenet juvenem fuum velut interiore
comtium
. Blanditur fibi triftis infirmitas quoties ibi faltem fe exerat , ubi fre-
quens familia præterftuit , ubi miniftrare propius poffunt patris caritas , officia
fervorum . Quantum folatii eft negare quodammodo aliquando poffe calamitatem
! Una eft , ac perpétua miferiarum confeffio folitudo , fecretum .
Pater qui caecum feponit videtur iratus dicere filio : Recede otiofa , igna-
v a cqlamitas. V iv e fuspiriis tuis , vive mceroribus ; parce patris , fami basque
$ i Objeftio ex Noverca contra Czcum . 8s Refp.proCæco. 8 6 Profopopeja Patris ad Caecum.
87 Ut illefcilicet qui Cxcus compcUitur in fee return minus optet fe habere oculos cum femotus fit
ab omni converfatione.
pECLA-
4lATIO,
■ complexu & a limine obftat ? Rogo,
1 quod duos feparat media domo , te
integram, fanam : ilium infelieem, cæcum,
contumelias opportunum, injurias
facilem; utrum filio irafeitur , an u-
xori? N o lo , inquit, juvenis utaris a-
mcena domus parte, ne hase quæ nitidio-
ribus teftis elaborata funt pertineant
ad oculos tuos . Quis tam ftulte irafeitur
casco , ut putet illius interefle
ubi habitare jubeatur? T e potius ille
fubmovet ,, tuis invidiam facit oculist
tibi dicit, fufficiat, fans e ft, habeas
majorem domus partem , abfen-
tem puta , mifero in paternis asdi-
fcus aliquem angulum relinque. Pater
qui filio fubnoverca affignat fecretam
domus partem, confiretur uxori feab-
dicare non pofte. * Tranfit ad aliud
genus defenfionis . Sibi curam cædis
non fuiffe , cum hasres inventus
fit omnium bonorum. Quis enim alius
efle debeat, ut huic properandumfue-
rit ad hæreditatem? fiiiusfcriptusnon
timet pçnitentiam teftamenti. Omnium
bonoruni hæres reliftus eft . Non ergo
irafeebatur pater cum daret fecretam
domus partem : non poffunt tibi
diverfa prodeffe, eadem objiceres reo
fi exhæredatus effet. Eligeutrum voles.
Si feivit fe effehasredem, amare
magis patrem debuit ; ft ignoravit ,
non habuit quod fperaret ex patris morte.
quepudori. Quid ais, Juvenis? Cascus Aktt-..
utique tandem, qui fibi plus caritatis, l8el* ’
plus indulgentiæ deberi poftular, abdi-
cari fe putat fi feponacur. Quantum ,
Judices , rabidi intumuerit æftusde
fuperinduftaNoverca,relinquo vobis ex-
iftimandum. Hæcnempe Privigno eft
mulier odiorum; hæc, quam dies ipfe
noftesque perpetuis lacerat execratio-
nibus, odiis. Cascitati vero fepôfitæ
quam rurfum gravior fit Noverca ne-
ceffe eft? Ilia nempe potiorem domus
occupât partent; tôt us illi patris amor,
& majores fervire creduntur follicitu-
dines fervulorum . Quod fi altius par-
ricidalis illos peftoris finus ferutari vo-
lumus , magnam rurfus accipite dolo-
ris interpretationem: Pater, qui mu-
lierem intra vacuos Penates accerfit ,
probat fe non unico filio contentum.
Pati vero nequit ho cF iliu s, quem to-
ta hæreditatis jura manebant . Quid
m ih i, clamat ipfe , cum teftamento,
quem mutabit pater meliori proie fe-
licior? Fallax eftindulgentia, quæ hæ-
redem inftituit univerfbrum, fi medi-
tatur quem in noftra jura (ufficiat .
Invadet alter non fuam familiam, &
ad mihi decrefcentes opes fuperbus
confors accedet. Tune & durior cæci-
tati parabitur folitudo , & triftiori fe-
creto tradetur , & feponetur longius
miferanda calamitas . Deficiet, quan-
tulus ille fupererat , Patris amor, &
quæ fola mihi fblatio reftabat unici confcientia; uberiorem fibi rapiet affeftuum
opumque partem Filius non cæcus , His omnibus , Judices , ad maximum
omnium facinus compulfum Juvenem non dubitaraus, qui feimus quanta con-
fequi voluerit de morte Patris. Modo jam de fecreto , de folitudine vindica-
tur; in familiam, in fervulos , in Novercam ipfam dominatus jure reverri-
tur . Definit jam patere conviciis ; nunc fe vere putat hæredem , quod
nuljo prohibente , fibi deftinatas opes avida luxuria depafeitur. Non auferet
quidquam de tot bonorum poffeflione Noverca ; Pater mutare non poterit
teltacnentum . Ea denique adeptus eft morte Patris, quibus née optare plu-
ra pofset fi haberet oculos . Afferte modo coaftæ interpretationes infelicif-
Umæ Novercæ caufas ; explicate quibus odiis , qua fpe maluerit ipfa vird
fefti-
* Confutat aliud argum. Noverc* contra Filînm.