îp 8 M .F . Q u I n t i l i a n i D e c l a m . I X
Amti- animam Juvenis tantuni itijunxifte ne-
‘■°“1*- gotii , ut no&e qualibet ad reli&os
jam lares reverteretur ; tibi ut tanta
expeâatione perdereris. Scio quid ha-
tlenus fecutum fit , quid familiæ de
matris affeftu polliceri licuiftet, fi diu-
tius umbra veniffet. Quid tu, indulgen-
tilfime marite? Jam fas eft inania vota
, & iniquos aggredi queftus patern*
voluntatis imperio. Puta me mulier ,
inquit, jubere præfend me revertatur ;
quid contradicis. ? Quis patrem prohi-
beat de doafortio matris viventes Fi-
lios arcere? Numquam fane poteft fi
Pater habet caufas, non debet etfi non
habet. An quis Patrem in miferam hanc
rediget paritatis conditionem , ut &
mulier habeat auftoritatistantundem?
Quis patitur, rogo, inGeminos imperii
poteftatem partiri, ut neuter jubere
queat, nûlliobtemperare? Nondu-
bito fane, quin in Filios prim* partes
fint Patris , fecund* Matris . Nemo
mihi dlcat parem deParentum vifce-
ribus-, parem de Anima partem deri-
vari , & potiorem efse Matris affe-
fluffl , qui mollior eft , & ad quam-
libet fortem dolentior . Plus eft quod
confetimus, qui fumus ante confcien-
tia Patres , qui effrænis ætatis impetus
fortiori vinculo feveritatis com-
pefcimuS , qui in Filiorum etiam fe-
cundis provida follicitudine dolemus .
Veniebat ergo Filius node, &fecon-
fpici patiebatur . Eodem me femper
uti juré porte putes ; Filium tuum id-
eo ad te reverti nolui port Fata, quod
neque dum viveret tibi moleftum paf-
fus efsem Neque mihi compares ,
impatientiftimamulier, invidiam, hoc
tu* quieti præftitimus • Nolo mihi ,
mundus luceclarefcit. Quando ven'tes? Dm*,
jam redire debebas . At poftquam al- MATI0'
teram , tertiamque noftem deferta va-
nis queftubus duxit , turn triftiora 38
lugubria, turn fqualid* magis placuere
veftes, turn repetitis fanguinavere plan-
£libus jam 3 9 convaiefcentes lacerti .
Nihil eft infelicius matre, qu* per^i-
dit aliquid in filio, poftquam extulit.
Cum vero comperit nodes fuas juve-
riis neceflitatibusmagicis excantatope-
tirte feretro, quantum ilia pr*fixum ,
claufumqtte tumulum nudis ceeidit u-
beribus? quo fletu fepulchra perfudit ,
quogemituaudientemforfitan, & exi-
re cupientemfruftra vocavit animam?
O natura crudelis, plus magum porte,
quam matrem ! Ubi funt qui acerbas
mortium neceflitates , & ferrea jura
fatorum, & invidas, neculk>4° mce-
rore mutabiles inanium leges quere-
bantur umbrarumi1 Filium tuum , mulier
infelix, non impofir* inferis clu-
fere turres, nec fpiffa perpetu* nodis
caligo compefcuit, non fabulola vati-
bus palus, multumquecelebrati 4 ' cur-
vato igne 4* torrentes : h*c permea-
bat , h*c omnia node tranfibat , le-
vioremque mortem fuam fecerat, quam
fi peregrinaretur, & abeffet. Et nunc
minus mali pateretur, fi non fentiret^
Ule , qui non venit in quendam car-
cerem, translatus a tumulo patitur ve-
neficia v it * . Magn* funt ergo umbra-
rum eaten*, & quanquam volatilem,
vagamque imaginem, morti ftringunt
atque alligant, tanquam 43 reum corpus
animam. Ferro veto ac lapidibus
ardare , ut folent bellic* robur acci-
pere port* , ipfam umbram jam ca-
tenis aliigare, jam clauftris, nondico
Judi- cru-
,8 Ouxcumque fiunt propter funeri intra domum lugubria , habitus , gemitus , moerorem, filen-
tium defolatiouem veluti in Familia &c. 39 Propter recentera fortera exdolons, tnftmxque m-
firmitate. 40 Cum nullus dolor parentum poffe mutare Leges crederetur , quibus vetatur reditus
animabus, & illachrymabilis vocetur Pluto, & Stygia palus vocetur inemeab.l.s . 4. Sinuofo ,
“ andrisque 0bvoluto . 41 Phlegeton, & Cocytus. 43 Veluti reum corpus, quod alligatum ex fu.
cum anima connexione, cogit &anitnam intra nexus fittere ; vel ficutt rerum corpus detmet veluu
intra carceres animam •
Dfcla-
MATIO.
V H hnI
L a u r e n t i i P a t a r o l i A n t i l . X .
crudele eft, portentofum , nefarium , Judices , femper ignofeatis
utique fi h*c faciat, qui fenfurum filium
credat. Et nunc illos miferrima
mater in corpus putat & in membra
defeendifle mucrones. O mage f*v e ,
crudelis, o inlacrymasartifex noftras,
vellem non dedifles tam magnum ex-
perimentum . Irafcimur tibi, & blan-
diri neeeffe eft s Dum cludis umbram,
intelligimus folum te erte , qui poflts
evocare. ’ Videtur itaque mulier infelix
a dignitatis dolore fecedere, quod tam
uxorias in forum querelas, & tanquam
de.licata matron* defideria pertulerit.
Nonenimveftes, necaurum, necam-
bitiofos quaerit ornatus , contents eft
orbitas fordibus fuis . Ac ne 44 pelli-
cis quidem dolorecofnpelljtur, nec ta-
cita 4S gaudia mariti , impatientia &
muliebri vsnitate complorat. Sed neç
relifitum torum defertumque genialem
velut contempts vihtas uxoris ulcifeir
tur: alia longe, alia de noflibus cura
eft. He timueris , :qu*cunque. eft di-
gnitas., eft *6 magis doloris : nihil que-
ritur mifera , nifi par orbitati , nifi
matre dignum , quod publicos coqfu-
mat oculos, quod ignotas quoque exi-
gat lacrymas » Quantam enim a ma-
rito acceperit.iinjuriam, feire vultis ?
47 Sola mater .filium perdidit, ne e 4s
poteft invidiam facere morti. ** Ante
. ita- . I
2 9 9
ad Matrem
parumper miferationem convçr-
tite . Fidemveftram, infirmo parcite
fexui , & debilem fervate animum ,
qui fe ad conftantiam tanti vifus com-
ponit. Exiftimate, an malamintulerit
traftationem, qui tantum fbemin* negotium
abftulit , Nihil eft infelicius
feemina, qu* attonitis terroribus agi-
tetur , circa quam imagines van* ,
fomnioque fimiles umbr* diJcurrant .
Nondicam, mens horret afpedlum, &
tenuis impar eft conftantîa peäoris j
jam ex ipio vifus gaudia inquiéta femper
, & attouita eft . Somnum expetit
, & foporem placidum , follicitas
femper agit , noffesque ducit fufpen-
fas . Non poteß non territari mulier
a Fiiio, qui revertatur femper infpe-
ratus,, & qualibet umbra fortius agitate
debet, qu*notum jam repræfen-
tet. Neque credo, Judices, dum Mater
non formidolofam efse ait uir.brara
Fiji», nihil ilia lætius facie, nihil flip
blandius vultu. Cogitatipnibus mifera,
& aviditate turbatur , vel çpn-
ftantiatn mentitur, vel fibi indulget,
ut terrpre ipfo recreetur. Necefseeft,
ex hoc faltem ut timeat, qupd cada-
veris , rogi , triftisque cineris recor-
datur, &nefcio an poflit foemina no-
éfurnis fortiter imaginibus credere, in
am-
Anti-
J.0C 1A .
* Incipit confîrmatiô , qoæ equidem alfquando- longa potius eft afFeöuum commotio ipfius faéli
exaggeratione, quam vera, fortisque per argumenta confirmatio, & rnalæ traÊlationis enthymema-
tica probation utique tarnen ingeniofa, vebemens eft, bo.ni Judici?, inftruflique omnino indeptura
laudem , ft parcius in affeftibus commorata rem diftri£lius, & feriusegiflet. Noninficias ibo tarnen,
in hifee orationibus, quae ad poropam ingenii fiunt, impune' aliquatenos efle de feveriori artis difei-
plina reçedere . Utcumque fit fcrîptor , quic^nique fuerit ( neque enim Quintilianum putaverim y
de qua re fufius in Prtefatione ) veluti ex impetu projeçit , repletatnque tam vivacibus fententiis
mentem non omnimoda ordinisf, càuf* confideratione veluti exoneravit . Primo igitur , quid fît de
quo queratur uxor aperit, non enim deornatibus, aut dolore pellicis , aut reli&o toro geniali con«
queiri afferit, fed de altera hac orbitate &C.
44 In qua expenfius amanda incalefcens maritus in uxons affè&u refriguerit. 45 Vel ilia cuni
pellice» vel alia quapiam , quibus fecreto fruatur. 46 Vulgatus liber habet magni, exemplar meum
antiquiuimum magis ; cui leftioni voiupe eft adhærere ut fit fenfus : quæcumque eft dignitas hujus
cur», eft ilia magis, quam per dolorem præfefert. 47 Non etiam Pater, qui in caufa fuit ut per-
deretur communis Filius ; fie enim & Déclara, v in . non perdidit Filium quis quis occidit.
a8 Non enim poteft objicere morti, quod fibi Filium abllulerit, fi Pater'abftufit.
** Hic occupât veluti obje£\ionem, quod h» quere!» audaces fint , aut impudentes, aut vante %
Refp. autem, tales efle non poffe illas miferorum , 1. quia verum èft, nec aliquid fingi poteft, quoi
in calami täte defertur cumgemituji %, quia gravis teftis querelæ orbitas eft.
Pp 2