I ■’ ■ i-;
60
Valois, welke al in ’t jaar dertien-
honderdachtentwintig den Franfchen
troon beklom , binnen dit
randfchrift :
P H I L I P P U S S E X T U S , F R A N -
CO RUM R EX.
P H I L I P S DE Z E S D E , KON IN G
D E R F R J N C O I Z E N .
De gekroonde beeldenis zyner
Gemaalinne , met welke hy i n ’ t
(0 p. Dj. jaar ( I ) dercienhonderdnegenenveet-
3« taMc tig federt trouwde, is op de tegen-
“ag.jsq. dit randfchrift omzoomd:
B L A N D A , P h i l i p p i R E G I S
N A V A R RÆ E I L IA.
B L A N C H E , DOCHT E R V AN
P H I L I P S , KO N IN G V AN
N A V A R R E .
Dan ik meen dat die geleerdeje-
fuit den Hiftorifchryver Mezeray
over het bybrengen van onechte
penningen beftraffende, zelf hier
mistaftende beftrafbaar is, om dat
men in dien tyd zoodaanige letters
niet gebruykte : maar dat dees door
hem in zyn werk gebragte penniug
mede door den voorgemelden
Jood op laateren tyd zal gemaakt
zyn, mids het maakfel en de trant
der letteren in alien deele met die
van Keyzer Henrik (*) den V I over- O/'i'Ss:
eenkomt. Invoege het gevoelen van
den penningkundigen Abt Bizot,
tot dat ’er nader bewys wordt voor
den dag gebragt, in opzigte van
den Lionfchen penning dient ftand
te grypen. Welke uyt het pen-
ningwerk van Lukkius (2) getrok- fS m f
ken is , alwaar nog veele andere 'J,'®;
penningen der Franfche Koningen,
ftaande de zeftiende eeuwe gemunt,
door hem omftandig befcbreeven en
verbeeld zyn.
Het penningmaaken aldus in
Vrankryk eens zynde begonnen,
heeft federt dagelyks meer en meer
in getal en eyndelyk ook in luyfter
en verhevenheyd der opgeftelde
verbeeldingen toegenomen, voornaamelyk
naa het penningfchroeven
ten tyde van Koning Lodewyk den
XIV in het jaar zeftienhonderdvier-
enzeftigfj), naar ’ t voorbeeld der j,)!"“ '-
Engelfchen , aldaar is ingevoerd ,
waarvan men niet zonder rede de par Me-
gedaehtenis op deezen penning be-
waard heeft.
Tuifchen de uytgevonde pen-
ningfchroef e n ’ t gereedfchap, met
het welke men de letters op de dik-
te rondom den penning drukt,
ftaat eene vrou, naar de wys der
Ouden,met eene weegfchaal in de
rechter hand ; onder deeze fpreuk :
A R T E NOVA.
DOOR E E N E N I E UW E
KONST .
Wie nu deeze vrouw is geeft dit
opfchrift vau den voorgrond te kennen
!
S A C R A M O N E T A .
DE G E H E T L I G D E MUNT.
Hoewel door deeze uytvinding
het penningmaaken in Vrankryk
tot den hoogften top van volmaakt-
heyd federt is opgeklommen, zoo
vindt men myns weetens geene byzondere
fchryvers dan den Jefuit Me-
neftrier, die deswege eenige werken
hebben in ’t licht gegeeven.
Dees Vader vondt goed voor het
Lods?e‘'' uytgaan der zeventiende (i) eeuwe
n/rfaiiL“ leeven van Koning Lodewyk
den X IV , als van wien zyne ordre
jettons_ zoo Ongemeene weldaaden ontfangen
had, volgens de zoohier zoodaar
opgerechte eertekens, weluyt-
gedachte zinnebeeiden, en gemaakte
gedenk- en legpenningen in dc
Franfche taale te befchryven, en,
ziende de groote graagte waar mede
zyn ondernome arbeyd van het
&c. à Pa.
ris in fol. jiji.
gemeen ontfangen was, in ’t jaar
zeventienhonderd het (2) gemelde
penningwerk, beftaande uyt meer
dan driehonderd zoo gedenk-^ als
legpenningen op grooter papieremec
grooter pracht, doch met uytlaa-
ting van die penningen welken tot
fchimp des Franfchen Konings gemaakt
waaren, op nieuws te doen
drukken. Onder alien echter heeft
niemand het maaken en befchryven
van diergelyke gedenkftukken meerder
bevorderd dan de Heer Johan
-Colbert. Want dees Hooge-
ftaatsdienaar genegen zynde om
den lof zyns meefters door het laaten
flaan van welgeregelde gedenken
legpenningen op alle zyne voornaamfte
ftaats- en krygsdaaden te
vereeuwigen , rechtte eene vergadering
van (3) vier Heeren, ervaa-
rein die kenniffe, in’t jaarzeftien-
honderddrieenzeftig op, welken eens
’ s weeks te zynen huyzetotdateyn-
de vergaderden: en gaf dit aanleyding
tot het maaken van deezen gedenkpenning.
Wie
De voorzyde voerde het kopftuk
des Franfchen Konings met zynen
gewoonlyken tytel , dan op de tegenzyde
ziet men Merkuur, met
den flinkeren arm op eene pot met
penningen leunende,met een ftaaf-
je , naar de wyzen der ouden, de
bedreevene heldendaaden des Konings
op eene kopere tafel fchryven
; onder dit randfchrift ;
R E R U M G E S T A R U M F ID E S .
f i) Hifl.dc
Louis Je
Grand par
medaiU.
Embl.
Dev.
Jettons
&c. in fol.
a Paris
1700.
(.3) Hift.de
I’Acad.
Royal.de»
Infcript.
&c. tom.I;
pag.4.
D E G E L O O FWA J R D I G H E T D
D E R V O O R G E V A L L E N E
Z A A K E N .
Voorts leeft men op den voorgrond
tot meerder opheldering dit
opfchift ;
A C A D EMIA R E G i a IN S C R I P T i o -
NUM E T N UM I SM a t um IN-
S T i t i i t a M D C L X I I I .
d e KO N IN G L Y K E HOOGESCHOOL
d e r o p s c h r i f t e n e n g e d
e n k p e n n i n g e n o p g
e r e c h t Itft fJ.
Q, Om
il, ,
I ■
-!
' 1
- V "iV __________________________________________________________________________________
. . .