’■ F
'I j
,ï I,.
lit H E D E N D A A G S CM E
ne in ’ t jaar zeftienhonderdtwee-
enzeftig herfteld wierdt, op het
ruggeftuk , onder dit jaarduydend
randichrift , eenvoudiglyk ver-
bccldde, ’t gene alsnog op des
zelfs voorgevelinvergulde letteren
te leezen ftaat:
D e L p h e n s I V M C V r I a r e p a r a t a .
H E T D E L F T S CHE S T A D FWI S
H E R S T E L D .
En *hoewel het ontwerpen van
deeze eerfte foort van eenvoudige
ruggeftukken zeer ligt en gemaklyk
valt, ter oorzaake die flechts
op eene eenvoudige wyze de gebeurde
zaak, met een diergelyk
byfchrift vertoonen, zoo laaten
zy echter niet naa zeer bevallig te
z yn, by aldien de verbeelde zaak
zeer konftig naar’t leeven is uyt-
gewerkt en deuytgekoozene voorwerpen
van dien aardt zyn, dat
zy door hunne eyge deftigheyd aan
den penning de vereyfchte beval-
ligheyd können byzetten. Als
by voorbeeld op deezen penning
van den Koning van Pruyfle , wiens
daarop verbeeld h o f, mids zyne
eyge deftigheyd, genoeg bequaanj
is, om aan het ruggeftuk onaangezien
zyne eenvoudige verbeelding
, de vereyfchte bevalligheyd
toe te voegen.
Dan zoo deuytgekoozene voorwerpen
van die noodwendige hoedaanigheden
ontzet zyn , dient
men die door uytgevondene fieraaden,
naar de konft op te
tooijen; dat is zinnebeeldlyk te
vertoonen : waarvan ik in de volgende
verdeeling gaa handelen.
ZEVENDE
P E N N I N G K U N D .E. /// D e d : F l l Hoofdfl. aa y
Z E V E N D E H O O F D S T U K .
Van de zinnebeeldlße ruggeßukk
Icero, die groote leermeefter
(t) De
c Hi. Orat. lib. der welfpreekendheyd, (i)
getuygt dat de zinnebeeldlyke
ijireekwyzen in den eerften aanvang
der taalen zyn uytgevonden,
alswanneer ’er nog weynige woorden
in zwang waaren, en dat door
dit gebrek de menfch genoodzaakt
was, aan eene en de zelfde uyt-
drukking, behalven haaren eygen,
daarenboven nog eenen oneygen
zin toe te palfen: doch dat op
laateren tyd deeze door den nood
ingebruyk geraakte zinnebeeldlyke
uytdrukkingen den menfch zoo
bevallig en zinryk voorkwamen,
dat men ze eyndelyk in gebruyk
hielt; niet alleen uyt noodzaaklykheyd
, maar om eene laage
Ipreekwyze op te beuren en door
deeze oneyge doch overgeeftige
uytdrukking meerderen luyfter by
te zetten. Het zelven kanja moet
men zeggen van de zinnebeeldlyke
ruggeftukken : want gelyk
de Standvaftigheyd, Liefde, Hoop
cn andere diergelyke onzigtbaare
eygenfchappen ook wel bet voor-
wer
:rp van eenen penning wierden,
wel
like gemoedsdriften men door
zigtbaare verbeeldingen niet konde
uytdrukken, zoo was men
genoodzaakt die en alle andere
voorwerpen van dien aardt door
zigtbaare a f beeldfelen, doch van
andere zaaken ontleend, zinnebeeldlyk
te vertoonen. Wordende
dit zoodaanig genaamd, om
dat de ontleende verbeelding, boven
haare naatuuiiyke, nog eene
oneyge betekenis heeft, met be-
trekkinge tot die zaaken, waarop
:en.
de penning gemaakt is. En gelyk
deeze zinnebeeldlyke verbeeldfc-
len onderwylen met eene zinryke
konft en aardtigheyd waaren famen
gefteld, hebben de geleerde
Vernuften daarin zoo veel fmaaks
gevonden, d.at men nu niet alleen
uyt gebrek, maar ook om den geringen
aardt der voorwerpen op te
tooijen, de zinnebeeldlyke ruggeftukken
zelfs gebruykt in zulke
zaaken; welken men anders genoeg
naar haare natuurlyke geftalte
zoude hebben können vertoonen.
Invoege het hiermede als
met de kleederen gegaan is , welken
eertyds ter ftraffe van de on-
gehoorzaamheyd der eerfte menfchen
tot dekking hunner onbedwonge
fchamelleden zynde ingebruyk
geraakt, althans door den
verkeerden finaak van het verval-
le menfchdom het voorwerp zyner
overgeerfde hovaardye zyn geworden.
Het is niet genoeg, om een geheel
zinnebeeidig ruggeftuk te
zyn, dat de gebeurde zaaken da.ar-
op zinnebeeidig verbeeld worden;
maar het randfchrift moet van
dien zelven aardt en gevolglyk ook
zinnebeeidig weezen. En gelyk
de voorbeelden, volgens de (i)
getuygenis van zekeren zeer ge-
leerden Leermeefter der wellpree-
kendheyd veeltyds beter, dan de
voorgeftelde regelen, de verhandelde
zaaken doen bevatten, zoo
zal ik eenigen van de Romeynen,
tot meerder opheldering hier voor-
ftellen: eensdeels om dat het van
hen is, dat wy de konft van liet
K k k a pen-
:|i|
i|