loá H E D E N D A A G S C H E
’er, welken volgens deezen vaft- Van dien aardt is , by voorbeeld,
gaanden grondregel gemaakt zyn. de volgende penning;
welke aan den getroffen Nieu-
meegfchen vreede zyne geboorte
verfchuld is : want hy voert op de
eene zyde eenen lelitak, en den bun-
del van zeven pylen der Vereenigde
Geweften door eenen olyfkrans
famengekoppeld ¡ binnen dit randfchrift
:
C O N J Ü N G U N T SUA T E L A LEO,
SUA L I L I A G A L L U S .
D E L E E U W E N F R A N S M J N
y O E Q E N H U N N E P I L E N E N
L E L I E N TE S AM E N .
En op de andere zyde dit Nederduytfche
vierlingdicht:
G E D A C H f E N l S V AN ' I V R E E -
B E S LU I T ,
SOO L A N G GESOCHT, T E LANG
G E S T ü I T ;
IN 'T E IN D T NOCH RÜSTIG DOOR-
GEDREEFEN:
GOD LAAT DE FREDEMAAKERS L E VEN.
M D C L X X V I I I .
Invoege hy op alle de onderfcheydene
vreeden , tuffchen
Vrankryk en de Vereenigde Nederlanden
geflooten, toepaflyk is ;
als ma.ir het jaartal op de andere
zyde veranderd is. Want ftelt
men hetjaar M DCLXXXXVII,
dan paft hy op den Ryswykfchen,
zoo hetjaar MDCCXIII dan op den
Uytrechtfchen vreede, en even zoo
op de zelfde wys ook op oneyndige
andere vreedesverbonden der twee
Moogendheden.
Ja de onkunde in deeze zoo ge-
wigtige hoofdzaak gaat by eenige
gewinzoekende penningmaakers
zoo ver dat zy niet alleen eenen
algemeenen toepaftyken penning
ontwerpen, maar zelf uyt eene
vuyle gewinzugt den reeds uyt-
gedienden penning , door het
flechts veränderen van het jaartal
en het byvoegen van den naam der
ftad of plaatfe, alwaar de vreede
gemaakt is , dus opgefmukt, als
een nieuw gedenkftuk, den des
onbewuft zynde liefhebberen durven
in de hand duuwen. Ten bewys
moeten deeze twee penningen
verftrekken.
Want, daar de eerfte op den tej Ryswyk getroffen vreede gemaakt
P E N N I N G K U N D E . 111 D e d : W Hoofdß. 207
is , zoo heeft men het jaar
MDCXCVII, ’t genc op dc eene
zyde van den zelven gefteld
was, op den tweeden in het jaar
MDCCXIII veranderd, met byvoeginge
Hechts van het woord
UY T R E CHT (t R A JE C TU s) Op den
voorgrond, om hem aldus weder op
den federt te Uytrecht geflooten
vreede toepaflyk te maaken, doch
waar door te gelyk de geringe
waardy der opgeftelde verbeelding
niet dan te wel ontdekt en alom
ten toon gefteld wordt.
Uyt dit gemelde kan men afmeeten
dat het geenszins zoo ligt
valt eenen welgeregelden penning
te ontwerpen, dan veelen zich
verkeerdlyk inbeeiden ; hoewel
’ er weynige zaaken zyn, die niet
iet afzonderlyks en aan haar alleen
geheel eygen bevatten: welke
zonderlinge tydftip gevolglyk
moet worden uytgekipt, om alzoo
den penning aan de beoogde zaak
geheel eygen, en alleen betrekkelyk
te maaken.
By voorbeeld: men zou op de
bekrachtiging van den vreede,
die nu laatft tuffchen den Spaanfchen
Koning Philips den V , en
de Vereenigde Nederlandfche
Staaten te Uytrecht getroffen is ,
eenen penning können maaken,
wiens voorzyde eene vrouw verbeelde,
wier hoofd met eene ftcde-
kroon gedekt was, en zittende op
de voorfteven van een koopvaardyfchip
den hoed der vryheyd op
eenen ij^eer voerde; terwyl haare
flinker .arm op het wapenfchild
der Vercenigde Geweften ruftte;
ftaande voorts tot opfchrift op
den voorgrond ;
B E L G I U M F O E D E R A T UM .
'T V E R E E N I G D N E D E R L A N D .
En dit naar ’ t voorbeeld der
j peuningkundige Romeynen, weT
! kcn die ftad zinnebeeidig hebbende
verbeeld, daar onder alleen der
(i) zelver naam tot byfchrift ftel-
den. Voorts diende men op het
ruggeftuk eene fnel voortrennende
Dood te verbeelden, die in de
rechter handfchinkel de famenge-
ftrikte wapenfchilden van Spanje,
en van de Vereenigde Geweften
nevens eenen olyftak; en in de
flinker handfchinkel haare alver-
nielende Zyfe voerde, welke op
de Koninglyke kroon van Engeland,
gelege op den grond, ruftte.
Het bovengeftelde randfchrift
moeft weezen;
MOR S P A C I F E R A .
DE V R E E D E B R E N G E N D E DOOD.
Voorts diende nog tot volkome
opheldering van de voorfchreeve
verbeelding en bovengeftelde
ipreuk, op den voorgrond gefteld
te z yn :
F A X H I S P ANO- B A T A V A SAN-
C I T A MD C C X I V .
D B S P A A N S C H E E N BA TAV I -
SCHE V R E E D E B E K R A CH -
TIGD 1714.
Want de Spaanfche Koning,
door Wien de te Uytrecht voorheen
getroffe vreede tot nogtoe
uyt ftaatkunde was fleepehde ge-
gehouden, had niet zoodraa de
onverwagte dood der Engelfche
Koninginne verfta.an, o f hy deed
ftraks het gefloote vreeverbond,
dpor zyne goedkeuring nu beveftigd,
tegen dat der Vereenigde
Staaten uytwiffelen. Welke tydftip,
in ’t ontwerpen van deezen
penning zynde uytgekoozen, aan
dit uytgekoozen voorwerp dan
zoodaanig eygen is , dat hy be-
zwaarlyk aan eenen anderen Spaanfchen
cn Staatfchen vreede zoude
können worden toegepaft.
F f f 2 Deezen