sterculia — Susum.
3242. S. s c a p h ig e ra W all.* Alerpajaug,
¡Mai.; Padj aug, Madoer. — Boom. Gebr.: Vau hot
hout maakt men plankeu. De zadeu, ter grootte
vau eeu vingerlid, zetteu zieh iu water zoodanig uit,
dat met één zaad een kommetje gcvuld wordt, waarom
ze in het Alaleisch: „Kemhang scmangkok” (en in
Batav. Alal.: „Boewah tempajang”), iu Aladoer.: „Tampajang”
of „sekar padjang” genoemd worden.
3243. S. sp e c ta b ilis Miq.* Ka loempang
beras. Sum. \V. K.; Ke l oempang beras, Alal.;
Kélompang beras, Alal. — Boom.
3244. S. lir c e o la ta Sm.* Boewah t inta,
Alai. AIoL; Djehoek, Aladoer.; Hantap«) , Soend.;
Ke loempang hocroeng, Alal.; Ke loempang
hoetan, Alal.; Ké lompang boeroeng, Alal.; Kelo
in p a u g hoetan, AlaL; AI a n g i d a r, Alf. Aliu. T, S.;
Tales, O. Jav.; Tal esau, 0. Jav.; Toeugloer , Jav.
— Zeer hooge hoom. Gehr.: Als 3238. De zaden worden
wel gegeten en de vruchtschil is voor kleurstof in gebruik.
«) Ook Tetrameles nudiflora R. Br.*
3245. S te re o sp e rm um c h e lo n o id e sD .C.*
Nat. fam. der B ig n o n ia c e a e . Ki tj a än g(?), Soend.
Boom. Gehr.: Uit Eug.-Indie ingevoerd, soms in tuinen.
8246. S te re um n itid u lum . Nat. afd. der
F u n g i. Boenga ka r ang (zie 1059), Alal.— Padde-
stocl, eene soort „houtzwam” .
3247. S tic to c a rd ia tilia e fo lia Hall.f.*
Nat. fam. der ConVOlvulaceae. Areuj t a t a pa
j an gede, Soend.; T a t a p a j a n gede, Soend. —
Klimmende heester.
3248. S tr e b lu s a s p e r Lour.* Nat. fam. der
U rtic a c e a e .Kajoe seroet ,Jav. ;Kolasa, Alakas.;
Kowal as a, Boeg.; Oele koele, Boeg.; Peleh,
Aladoer.; Poengoet , Balin.; Seroet , Jav.; Tam-
hoen, Alf.AIin. T.S. — Boom. Gehr.: Van het hout
vervaardigt men soms rijststampers. Bij de voorbe-
reidende formaliteiteu tot de inzameling van vogel-
nestjes uit de grotten te Karang Boloiig (zuidkust v. Java)
worden hloemen en vruchten nedergelegd onder een
aldaar aanwezigen seroet-hoom, die volgens de overlevering
zou ontsproten zijn uit den navel vau eeu te
dier plaatse begraven voormalig hoofd. De bladeu
worden met zout aau kraamvrouwen gegeven om het
hloed te doen vloeien of met andere obat toegediend
tot bevorderiug der zogafscheiding.
3249. S trig a lu te a Lour.* Nat. fam. der
S c ro p h u la ria c e a e . Roempoe t s ikoe- sikoe,
AIaL; Sikoe-sikoe«) , AIaL — Kruid.
«) Ook Oldenlandia corymbosa L.* (zie 2483).
3250. S tro b ila n th e s c ra s s ifo liu s Miq.*
Nat. fain. der A c a n th a c e a e . Lado- l ado r imho,
Alinangk. — Heester.
3251. S. CrispUS Bl.* Godong nodja, Jav.;
Hoe r i p t jaj , Soend.; No dj a «), Jav. — Kruid. Gebr.:
Eene der planten, waarvan een aftreksel der hladen
als „ketjibling” tegen galsteen aaugewend wordt.
«) Ook Hypoestis-soorten, (zie 2648).
3252. S. g la n d u lo su s BL* Dj a r on g gede,
Soend. — Heester.
8253. S .in v o lu c ra tu s B1.*D j a r ong ko neug,
Soeud, — Heester.
3254. S. m o s c h ife ru s Bl.* Boentoet se-
goeug, Socnd. — Kleine heester.
3255. S. T ey sm a n n i Miq.* Ri go- r igo r imho,
Alinaugk. — Kleine heester.
3242 - 3264.
3256. S trom b o sia ja v a n ic a Bl.* Nat. fam.
der O la c a c e a e . Ki kat j ang, Soend. — Boom.
Gebr.: Het hout is geschikt voor huisbouw; de jonge
bladen worden als groente gegeten.
3257. S. m em b ra n a c e a Va l.*K i ka t j ang
batoe, Soend. — Boom.
3258. S tro p h a n th u s d ic h o tom u s D.O.*
Nat. fam. der A p o c y n a c e a e . Akar doedoek
kidj ang, AIaL; Aka r t a ndoek- t andoek, AIaL;
Areuj ki koej a (zie 810), Soend.; Kembang pi ta,
Vulg. AIaL — Klimmeude heester. Gebr.: Als sierplant
gekweekt ; het zaad vau Afrikaansche S.-soorteu is cen
sterkwcrkend geneesmiddel.
3259. S. J a c k ia n u s W a l l . * B o e n g a h a u t o e ,
Alal. — Heester.
3260. S try c h n o s T ie u te Lesch.* Nat. fam.
der L o g a n ia c e a e . Ahei , Alf. Amb.; Ipoh akar,
AIaL; Tjetek, 0. Jav. — Klimplaut, verwant aan de
strychnine-bruciue houdende „braaknoot” (nux vomica).
Gebr.: Op de Ambonsche eilanden schijnt de wortel wel
als vergift te worden aaugewend. De soort S. colubrina
L.* geeft het echt slangenhout (zie 1395).
3261. S. la n c e o la r is Miq.* Teme r a s akar ,
AIaL PaL — Klimplant.
8262. S ty r a x Benzoin Dry an d .* Nat. fam.
der S ty ra c a c e a e . Adjoe kani anjaug, Boeg.;
A. kamenj ang, Boeg.; A. k am in j ang, Boeg.; H ajo
e hamindjon, Bat. Aland.; H. hamoj an, Bat.;
Kajoe k a m a n j a u g, Alakas.; K. k a m i j a n, Alinangk.;
K. kaminj ang, Alakas.; K. kemenj an, AIaL; K.
koemaj an, Aliuaugk.; K. koemojan, Alinangk.;
K. koemojen, Alinaugk.; K. mcuj au, Balin. Jav.;
K. meuj in, Alal. Koetei; Ta ngka l menj an, Soend.
— Boom, de „henzoehoom” . Gum heuzoin- of henjamiu-
tree, e. arbre à l)enjoin, fr. Gebr.: De bij insnijdiug
of inkeping van den bast uit dezeu boom vloeiende
hars wordt als wierook gehrand; men laat die ter
verharding door de zon eerst een paar maanden aan
den hoom zitteu voor ze wcg’te halen. Eéu hoom geeft
niet meer dan twee katies henzoe ’s jaars. Sumatra-
henzoe is ecn alleszius belangrijk uitvoerartikel, schoon
van veel geringer waarde dan Siam-henzoe. Op Java
is de hoom zeer zeldzaam. Ter ouderscheidiug van het
drakebloed (menjan merah) heet de hars van dezeu
boom in het Alaleisch wel menjan poetih eu in deu
handel loehau djawi. Als veel op kippedrek gelijkende
heet de weeke hars iu het Alaleisch wel minjak oenai.
Om die geurig te maken doet men in sigaretten (roko)
wel eeu weinig van deze menjan en hiedt die hij een
hezoek van voorname gasten aan. Het branden vau
henzoe heeft natuurlijk ten doel den invloed van hooze
geesten te outzcuuwen en aldus mogelijke gevaren af
te wenden; terwijl hij raadpleging iu ziektegevallen
de inlandsche doekoen door den walm in een soort
gecstvcrvoering geraakt, die hem in staat stelt het
geneesmiddel tegen de kwaal op te geven. Van iemand,
die een groot geluk ten deel valt, zegt de Javaan :
„Kadjoegroegan goenoeng menjan”, d. i.: „Bedolven
onder een berg van henzoe” .
3268. S u a e d a n u d iflo ra Moq.* Nat. fam. der
C h e n o p o d ia c e a e . Aloer , Jav. — Kruid, eeue
soort „zoutinelde”. Gebr.: De hladen worden als groente
gegeten.
3264. S u sum a n th e lm in th ic um Bl.* Nat.
fam. der F la g e lla r ia c e a e . Bahong-hahong,
Bat.; Bakoeng ajer, AIaL; Bakoeng pant ai ,
AIaL; Bakoeng soewasa, Aial.; Daoen bakoeng,
AIaL — Aloerasplant. Gebr.; Bezit wormdrijvende eigenschappen.
Swietenia — Taéniochlaena. 333 3265 - 3289.
3265. Sw ie ten ia M ah ag o n i Ja cq .* Nat.
fam. der M e lia c e a e . Alahoni , Vele talen. —
Boom, levert het mahoniehout. Alahogany tree, c., acajou
ä meuhles, fr., ATahagonibaum, d. Gebr.: Inheemsch in
Alidden- eu Zuid-Amerika. Op Java met goeden uitslag
gekweekt in de djatihosch-streken, o. a. in de res.
Pekalougan (Tegal) en Semarang.
3266. Sw in to n ia S c hw e n c k ii K u rz . Nat.
fam. der A n a c a rd ia c e a e . Bal aoe het ina. Alal.
— Boom.
3267. S ym p lo co s c e le b ic a Koord.* Nat.
fam. der Sty ra ca ce a© . Aloömok, Alf. Min. T.S.;
Tampang, Bonth. — Boom.
3268. S. f a s c ic u la ta Zoll.* Djhi r ek, Aladoer.;
Dj i rak, Jav., Socnd.; Dj i r a k beureum,
Soend.; D j i r a k hoeloe«), Soend.; D j i r a k pr i t ,
Jav.; Dj i rek, Baliu., Jav.; Ki dj irak,Soeud. ;Sasah,
Soend. — Boom. Gebr.; De hast wordt als flxatief hij
het roodverven gehezigd en ook hij het leerlooien.
«) Andere Symplocos-soorten worden in het Soend.
onderscheiden door dc namen : Djirak hideung, Sasah
hadak en Sasah goenoeng; ofschoon de twee laatste
uamen ook op Aporosa sp. betrekking kimnen hehben.
3269. S. f e rru g in e a Roxb.* Dj i r a k mc-
loewo, Jav.; Dj i r a k sapi , Soend.; Kajoe sang,
0. Jav.; Kandoeeng, Alinangk.; Kendoengan,
AIaL — Boom. Gebr. Bij het roodverven van zijde
met embalaoe wordt de bast gebruikt om aan de
kleur meer vastheid tc geven. In West-Sumatra steekt
men dc takken cu hladen wel rondom de rijstvelden
tot wering der varkens.
3270. S. o d o ra tis s im a Choisy.* Ki sari j -
awau, Soend. — Boom. Gehr,: De hast cn hladen zijn
in de inlandsche geneeskunde zeer in eerc; laatstgenoemde
maken een hestanddeel uit der zg. Indische-spruw-
kruidcn (ohatseriawan), welke als „Species antiaphthosae”
in de Ned. pharmacopee (Bd. IV, 1905) zijn opgenomen.
3271. S .ra c em o s aR o x b .*Alaral i l in,At jeh,
Sum.W.K.; AI er l i l in, AIaL — Boom. Lodh tree, e.
Gebr.: Het hout dient tot hrandhout. Het roet gebruiken
de vrouwen voor het zwart en glanzend maken barer
tanden. De hast wordt gebezigd tot bedwelming van
visschen.
3272. S. ru b ig in o s a W a ll.* Bantoen«) ,
AIaL — Boomheester. Gebr.: Van het fraaie gele hout
worden wandelstokken gemaakt.
«) Ook eene soort Coelodepas.
3273. S, s a la c c e n s is Miq.* Roepet , Alf.
Alin. T.S.; Roepet r int ek, Alf. Alin. T.L. — Boom.
T.
3274. T a b e rn a em o n ta n a c o ro n a ria R .B r.
Nat. fam. der Apocynacea©. Al igoero, Tern.;
Bat a-bat a , Alakas.; Boenga mani la. Alai. Mol.;
Boenga mant ega, Alal. AIoL; Boenga soesoe,
AlaL; Kembang t ambaga, Soend.; Ki pi ï t , Soend.;
Al andakaki (zie 2452), Socnd.; Alondakaki , Jav.;
Oet i -oet i , Boeg.; Omahi , Alentawei. A^arieteiten in
Teru.: Al igoe ro hanga ; A. ngolo. — Heester.
Gebr.: Wordt wegens de geurige groote witte hloemen
als sierplant gekweekt. Alet water, waarin die bloemen
geweekt zijn, worden wel lijders aan pokziekte be-
sprenkeld. Op Alentawei worden alle deelen van dezen
heester uitgeperst eu dienen met andere middelen als
pijlvergift.
3275. T. c o rym b o s a Roxb.* Dj e l oe toeug
hadak, AIaL; T j e m p e r d i k, AIaL ; T j e p e r d i k, AIaL
— Boomheester. Gebr.: De wortels zijn ceu geneesmiddel
tegen restoeng (lupus).
3276. T. C um in g ian a A.D.C,* Alamar i sa
(zie 2329), Alf. Alin. T. P.; Koemoeni , Alf. Miu.
Ponos. — Boomheester.
3277. T. flo rib u n d a Bl.* Kembang mantega,
Jav., Soend.; Kemhang soesoe keho, Jav.;
Kemhang soesoe moending, Soend. — Heester.
3278. T. m a la c c e n s is Hook.f.* Lada - l a da
«), AIaL; Lada - l ada dj ant au, AIaL; L ad a- lada
hoetan, AIaL; Lada - l ada padi , AIaL; Lelada,
AIaL; Le l ada dj ant an, AIaL; Lel ada hoetan,
AIaL; Le l ada padi , AIaL; Poedi ng hoetan, AIaL;
Soesoen kelapa, Alal. — Heester.
«) Ook Alsodeia echinocarpa Korth.* (zie 167).
3279. T. o v a lis Miq.* Ba l am dadi , Sum.
AV. K. — Heester.
3280. T. p e n ta s tic ta Scheff.* Bi t a in taloen,
Alf. Alin. T. L.; Ki ta, Alf. Alin. Tonsaw. — Boom.
3281. T. R ie d e lia n a Miq.* Kaloej a malo-
wo, Alf. Alin. Bcnt.; Kaloj a maloAVO, Alf. Alin.
Bent. — Heester.
3282. T. s p h a e ro c a rp a Bl.* Dj emhi r i t ,
Jav.; Gern bi r i t , Jav.; Hampe r oe badak (zie 8492),
Soend.; Kembi r i t , Jav.; L e r kambhing, Madoer.;
Loh k ambi ng (zie 3493), 0. Jav.; Alamar i sa sela,
Alf.AIin.T.P.; Tj emhi r i t , Jav.; Tj empi r i t , Jav.
— Lage hoom. Gebr.: A^oor sierhoom geschikt, o. a.
om de witte hloemen en orauje vruchten.
3283. T. sp. Ka l ang pat ej an, Aladoer. —
Boom. Gebr.; Het hout wordt voor het maken van
ploegen gebezigd.
8284. T a c c a c e le b ic a K oord.* Nat. fam. der
T a c c a c e a e . Ka r imè n g a in taloen (zie 22), Alf.
Alin. T. P. — Krnid (deze en vlg.).
3285. T. M in ah a ssa e Koord.* Roekoet
in t joese, Alf. Alin. T. P.
3286. T. m o n ta n a S c h u lt. ( = T. p a lm a ta
Bl.*). Ka r imè n g a in sowa, Alf. Alin. T. B.;
AI am erang, Alf. Alin. T. P.
3287. T. p a lm a ta Bl.* I l eus leut ik, Soend.
3288. T. p in n a tifld a F o rst.* Labing, Aladoer.;
Leki , Atjeh; Oeweg, Jav,; Sohek, Aladoer.;
Sokang, Aladoer. B.; Soeweg, Balin., Jav.; Tet eroeng
i l awanan, Alf. Alin. T. P.; Ti re, Sas.;
Tj i t j i koe r an, Soend. — Gebr.; De zetmeelrijke
knollen zijn gekookt eethaar en dienen op Bali als
varkensvoeder.
3289. T a e n io c h la e n a D ie p e n h o rs tii K u rz .
Nat. fam. der C o n n a ra c e a e . Akar tandoek«) ,
Sum. W. K. — Klimmende heester.
«) Ook Connarus pyrrhocarpus Aliq.*