Groton — Gucumls. 212 914 - 934. Cucurhlta — Gurcullgo. 213 935 ~ 940.
914. C. c a u d a tu s Geisel.* Akar toekoe
takal , Alai.; A ra locmoet . Alai.; Areuj toekoe
takal , Soend. — Klimplant.
915. C. G riffithii H o o k .f.* Toempoeng,
Alai. — Boomheester. Gehr.; Ilet sterke hout is ge-
sehikt voor huisbouw.
916. C. la e v ifo liu s Bl.* Djhar ak, Aladoer.;
Ki ma l a k i j a n goenoeng, Socnd. — Boom.
917. C. s u b ly r a tu s Kurz.* Ba l ik angin
boeki t , Alai. — lieester.
918. C. T ig lium L.* Adal -adal , Balin., Jav.;
Dj emaki j an, AlaL; Dj emcki j an, AlaL; Doeug-
kow, Alf. Aiin. T. S.; Kam an re, Boeg. Alakas.; Ki
ma l aki j an, Soend.; Lanta, Alf. Alin. T. P.; Loengkow,
Alf. Alin. T. L., T. P.; Pasagi , Alf. N. Laoet; Si-
ma l aki j an, Alinangk.; Tj ampa l agi j ang, Alakas.;
Tj eme k i j a n AlaL; T j em engki j a n, AlaL: Tjem-
pal agi j ang, Boeg.; Tj er aken, Jav.; Tj e r akin,
Mal.; Tj oema l aki j an, Alinangk. — Kleine boom,
de purgeernoot. Purgirkroton, d. Gebr.: De zaden ziju
drastisch ; als vischhedwelmend middel veci iu gebruik.
Alen hewcert, dat hot water van jonge kokosnoten den
stoelgang door crotonzaad dadelijk stopt, als de gchrniktc
hoeveelheid niet te groot is. Ook de wortel dient als
geneesmiddel, en soms hij het maken vau doepa. Ilet
zaad geeft dc sterk giftige crotonolie der apotheek.
919. C ru d ia b a n tam e n s is B. e tH . Nat.
lam. der L eg um in o s a e . Degel , Soend.; Ki
dcgel , Soend. — Lage boom.
920. C ry p te ro n ia p a n ic u la ta Bl.* Nat.
fam. dor L y th r a c e a e . Boewah hahi§), AlaL;
Kajoe ramo, Alai. Pal.; Ki banen, Soend. — Hooge
boom. Gebr.: Wordt wel bij huisbouw gebezigd.
§) Ook Crypteronia pubescens EudL*
921. C ry p to c a ry a c a e s ia Bl,* Nat. fam.
der L au i’a c e a e . Hoeroe koneng, Soend.; Aladang
laso, Alinangk.; Aledang lasa, AlaL; llan -
gao e, AlaL; W o er oe ko en j i t, Jav. — Boom. Gebr. :
Het lichtgele hout wordt gezegd geschikt te zijn voor
kleine prauwen, omdat het niet door den paalworm
wordt aaugetast.
922.'C. c ra s s in e rv ia Miq.* Aledang sanggih,
Lamp.; Aledang talang, Alai. Pal. — Boom.
4
923. C. d en siflo ra Bl.* Hoeroe loehoer
(zie 2667), Soend.; Hoeroe paoel , Soeud. — Boom.
Gehi’. : Het hout is geschikt voor huisbouw en ook
voor meuhels.
924. C. f e r r e a Bl.* Hoeroe hensi , Soend.;
Hoeroe mc n t j e k (mcntek), Soend.; AIamj)at
dj ant an, AlaL; Alempat dj an tan, Alai. — Boom.
Gehr.: Hont voor halkcn.
925. C. G riffith ia n aW ig h t.* Aledang boewaja,
Alai. — Gehr.: Hout voor huisbouw.
926. C. im p re s s a Miq.* Kajo koeni r , Jav.;
Kajoe koenj i t , Balin., AlaL; Aladang api - api
(zie 1052), Alinangk.; Aledang koening(zie 1774),
AlaL; Aledang k o e n j i t (zie L774), AlaL; Taheu
koeni r , Balin. Kr. — Boom. Gebr.: Het hout wordt
veci gcbezigd om geel te vcrven.
927. C. r e t i c u l a ta Bl.* Hoeroe hi r is,
Socnd. — Boom.
928. C- T e y sm a n n ia n a Miq.* Aladang
t j i r i k andj i èng, Alinangk.; Aledang t ahi andj
ing (zie 739), Alai. PaL — Boom.
929. C. tom e n to s a Bl.* Hoeroe madang,
Soend. ■— Boom.
930. C ry p to c o ry n e c o rd a ta Griff.* Nat.
fam. der A ra c e a e . Daoen h a t i - h a t i paja, AlaL;
Ha t i - h a t i paja, AlaL — Kruid, cene soort aronskelk.
981. C ten o lo p b o n p a rv ifo liu s Oliv.* Nat.
fam. der O la c a c e a e . Bangkal , Alidd. Sum.;
Bengkal , AlaL; Bengka l paja§), AlaL; Kel at
heroewang, AlaL; Kel at hi t am, AlaL; Alata
kelat , Alai. — Boom.
§) De hijvoeging van paja ter onderscheiding van
Alastixia rostrata BL* (zie 2206).
932. C u b ilia B um p h ii Bl.* Nat. fam. der
S a p in d a c e a e . Ar ar an, Alf. Alin. Tonsaw.;
Boewa asa, Alakas.; Boewa lat j i , Boeg.; Boewa
poewasa, Alakas.; Boewa s anr angang, Alakas.;
Boeg.; Kamesi , Alf. Alin. T. L., Tonsaw., T. P.;
Kami lo, Alf. Alin. Bent.; K in id o w, Alf. Min. T.
S.; Kini low, Alf. Aiin. T. B., T. L.; Lat j i , Boeg.;
Poewasa, Alakas.; S a n i nt en sabrang, Soend.
A'ariëteiten in Alf. Alin. T. P.: Kames i koelo of
K. r i n t ek ; K. r a indang. — Boom. Gebr.: Het
hout is hij den huishouw in gebruik. De zaden worden
gekookt gegeten en zondcn in smaak met kastanjes
overeenkomen.
933. C u cum is Melo L.* Nat. fam. der Cu-
c u rb ita c e a e . Bha l ongkak, Kang.; Samangka
bal andha, Aladocr.; Semangka helanda, Vulg.
Alal.; Semongka londa, Jav.; S om angk a h al andh
a, Aladoer. — Klimplant, de mcloen. Gebr.; De üjnste
mclocnen worden in Oost-Java en Madoera gekweekt.
984. C. s a tiv u s L.* Ant emon, Madoer. S.;
Ant imoe, Boeg.; Ant imoen, Balin. Kr., Alinangk.,
Sas.; Ant j imoen, Bat. Dair.; At s imoen, Bat.; Ba-
laän, Bol. Along.; Ba l ongka (zie 784), Alf. Tom.;B e-
1 aän, Alf. Alin. T. L.; Bi loengka, AIaL Bandj.; B od-
j 0 m a n g k a s a, Boeg. ; B o j o, Alakas., B o 1 o n g k a, Goront.;
Bont eng, Soend.; Bo r a h a n g t andanaw, Alf.
Aliu. Baut.; D aka, Lio; Di m o e, Biman., Sawoe, Solor;
Dimoe poro, Sawoe; Eut imoen, Alal. W. Born.;
Hant imoen, Daj., Lamp., Loeboe; Hent i inoen,
Alal.; Kadingi r , Soemba; Ka r i r i , Soemba; Ka t imboe
walanda, Alf. Alin. Bent.; Kat imoen, Balin.,
Soend.; Ke tim oen, Balin., Jav., Alal., Vulg. AIaL;
Kimoeni , Enggano; Koinor -komor , Banda;
Laïsoe, Nias; Lempang, Daj. Z. O. Born.; Lepang,
Koeboe, Lamp., Alal. Bengk., VV. Born.; Limoed,
Alf. Min. Tonsaw.; Alcnt imoen, Alal.; Oka t imoe,
Tim.; Okauak menoe, Tim.; Oto, Sika; Papinjo,
AIaL Amb.; Simoen, Bat.; Soe w a i, Alf. Tom.; T a ii-
t imon, Daj. Z. O. Born.; Temon, Aladoer. B., V.;
Timoe, Alf. Halm., Tom., Tern.; Timoen, Jav., AIaL,
Sas., Socnd.; Ti t imoe (zie 665), llotin.; Ti t imoekj
Rotin.; Tj emoen, Bat. Dair.; AValaiin, Alf. Aliu.
T. L., T.P.; Wal ahan, Alf. Alin. T. B.; Welaän,
Alf. Alin. T.S. Variëteiten in AIaL: Al cnt imoen
at j eh of t imoen at jeh; AI. ke r a i of t. kerai ;
AI. p i p i t of t. pipi t . In Soend.: Bo nt e ng pandjang;
B, soeri ; B. t j at ang. In Alf. Alin. T. S.:
W^ el a iln k a r engan; AV. t ambel an. In Jav.;
K e r a i of k r a i, nog ondcrvcrdeeld in ; Kr ai loelang,
K. loemoeh, K. oel eh; K. of t. bonteng,
groote ; K. of t. s e r i t of s o e m e r i t, angnrk ;
K. of t. watang, met klimmenden stengel; K. of t.
woekoe, kleine met veel pitten; K. of t. woelan;
K. of t. wo croe, lauge gele vrncht. In Balin.:
Ka t imoen dapdap; K. ock a, veci pitten; K.
gantoeng, klimmende. In Alai. Bandj.: Bi l o e n g k a
hatoe; B. dj awa; B. waloeh. In Alakas.: Bojo
bi l oka of hi loka; B. kar apoe of h. lompo.
In Boeg.: Beloka of ho djo bel oka. In Daj. Z. O.
Born.: T an t i m o n karai . In Aladoer, S., 13., P.:
A. of t. nagha r a ; A. of t. todjoek; A. oft .
moseng; A. of t. malokok; A. of t. ghaloedhroe;
A. of t. gha l t ek; A. of t. ghadhi ng;
A. of t. ghadj hi ; A. of t. hatang. In Aladoer.:
Bha l oengka ; Kar ae; A. t j a r eme ; A. a eng; A.
t j a t j e n g ; T. aeng; T. t j a t j e n g ; T. t j areme.
In Aladocr. S.: Antomon hoeko. In Aladoer. B., P.:
Temon hoeko. — Klimplant, de komkommer. Cucumber,
e., Concombre, fr., Gurke, d. Gebr.: De vruchten
worden gegeten. In het Bataksch heeft men een spreekwijze:
„Pege sakaripang, ausimoen sadaholhoeng”, d. i.:
„Een wortel gember is een dal komkommers”, dat zooveel
beteekent (?) als ons „eendracht maakt macht”; en in het
Daïri-dialect : „Bagen tjemoen moenga-moenga ji em-
poetna” , d.i.: „Als de komkommer van achteren
bloemdragende”, of zooveel als : eerst verteilen wat men
weet en dan het overige verzinnen. Van een werk,
dat met geringe moeite gedaan wordt, zegt de Javaan :
„Timoen djinara”, d. i.: Als het hören van cen koni-
kommer” ; terwijl het Soendasche: „Neneh bonteng”,
d. i.: „Van iemand houden als vau een komkommer”,
ergens op slaat, dat men eerst kweekt en later ver-
orhert of in de heteekeuis van iemand eerst goed behandelen
en later zonder reden kwellen. Van iemand,
die zieh toevallig ergens vertoont en geroepen wordt
om een handje te helpen, heet het in het Aladoereesch :
„Antemon (temon) nantang lalap”, d. i.: „De komkommer
noodigt de rauwe toespijs” ; en in diezelfde
taal is: „Antemon nioso dhoerin”, d.i.: „De a. legt
het af tegen doerian”, een uitdrukking voor; „Tegen
iemand niet opgewassen zijn” . Het spoedig groot
worden van kinderen drukt de Batak nit door: „Go-
dang-godang antjimoen” , d. i.: „Opgroeien als de
komkommer” ; en op Bali doelt: „Sajang-sajang katimoen”
op het lief hehhen van een vrouw alleen om
die te gebruiken, gelijk men slechts van komkommers
houdt, om die tc eten. In het Dajakscli van Ziiid-
Oost-Borneo zegt de zoon van een tweede vrouw
(gewoonlijk slavin) bij het verdeelen der erfenis tot
zijn stiefbroeder : „Akoe botong tantimon boewa lawië”,
d.i.: „Ik ben maar een latere vrucht van de komkommer”,
en dus overeenkomende met: „Ik reken oj) uw wel-
willendheid” . In het Alaleisch van WMst-Borneo heeten
golven met witte koppen : „Omhak mcmhoeuga lepang”,
d. i.: „Golven, die zieh als lepang-bloemcn voordoen” .
Veelvuldig zijn vergelijkingen met de vrucht van Durio
zibethinns (zie 1180). Zoo in het Soendaasch : „Bonteng
ngalawan kadoe”, d. i.: „Een komkommer wil zieh
tegen een doerijan verzetten”, in den zin van met
het hoofd tegen den muur loopen, dat in het Alaleisch
van Bengkoelen wordt uitgedrukt door : „Embak lepang
djoe derijau”; in het Javaansch: „Timoen moengsoeh
doeren”, d. i.: „De timoen heeft een docren tot vijand” ,
als ceu geringe mau een aanzienlijke tot vijand heeft ;
in het Aiiuangkahaoesch: „Bak antimoen balago djo
doerijan”, d.i.: „Als een komkommer in gevecht met
doerijan” , of; „Met groote heeren is het siecht kersen
eten” ; en in het Bataksch: „Djamoeda antjimoen
tocminggang doeri, laing antjimoen do na maboegang”,
d.i.: „Al valt de komkommer ook op ecn doorn (doerian ?),
toch wordt gewond” . Antimoen is de oplossing vau
het Alinangkahaoesche raadsel : „Nan masak nan masam,
nan moedo nan manih”, d. i.: „Rijp is het zuur, jong
is het zoet”; en timoen van het Javaansche: „Oewite
kaja tjatjing oewohe kaja gandik”, d. i.: „De plant
is als een worm, de vrucht als ceu rolsteen” .
935. C u c u rb ita m a x im a Duch.* Nat. fam.
der C u c u rb ita c e a e . Laboe merah, Alal. —
Kruipende plant.
936. C. P e p o L.* Besi , Sika, Solor.; Boh
laboe, Atjeh; Bojo pampoena, Alakas.; Boko
manaha, Thn.; Djonggoe, Lio; Ebok-eboke,
Enggano ; K a r o h o e, Soemha ;Koloe-koloe, Saleijer;
Laboc (zie 1973), AIaL; Laboc kastela, AIaL Alol.;
Laboe kcndhi , Aiadoer.; Laboe par anggi ,
Alinangk.; Laboe poet ih, Alal.; L aboe p Í’ i n g g i.
Alai.; L ah o, Aiakas.; Laoe, Aiakas.; Laoe par anggi ,
Alakas.; Lawo, Boeg.; Lawo l empar eng, Boeg.;
Lawo p a ï,B o eg .;L e d je t,Soend.; Loepoe makoko,
Alf.N.O.Halm.;Nggelas (zie 1973),Rotin.jPar anggi ,
Alinangk.; Penggeul eu, Gajo; Per enggi , Alal.
Bengk.; P ompoen,AIal.Tim.; P r anggi , Balin. Semh.;
Selo, O.Jav.; Tiut jo, Alf. Alin. T. P.; AV al o oh (zie
1973), Balin., Jav.; AValoeh bokor, Jav.; Wa loeh
kcndi , Jav.; Wa loeh ken ti, Jav.; W alo eh p a i t,
Balin.; Waloeh pr anggi , Balin.; Waloeh selo,
O.Jav. — Kruipende plant, de pompoen. Gourd, pumpkin,
e., courge, giraumon, fr., Schmnckkürbis, d. Gebr.: De
uitgeholde vruchten worden wel als flesch gebezigd.
937. C u d ra n ia ja v a n e n s is T récu l.* Nat.
fam. der IJ rtic a c e a e . Adjoe oenj i , Boeg.; Ai
idjoe, Soemba ; B in ab a. Bat.; Kade rang, Alinangk.;
K a j 0 e k 0 e n i n g, Vulg. Alal.; K a j o e k o e n j i, Alakas.;
Kedcrang, Alal.; Koedarang, Alinangk.; Koede-
rang, Atjeh; Soend.; Pakoeda r a , Boeg.; Raba
t igo, Alf. N. O. Halm.; Tege r au, Jav.; Teger ang,
Jav.; Tj i ra, Biman. — Boom. Gehr.: Hout en schors
dienen om geel te verveu, maar worden ook gehezigd
bij het groen en rood verven; in het laatste geval
om een hrninroode klenr helderder te maken.
938. Cum in um C ym in um L.* Nat. fam. der
U m b e llife ra e . Dj eur a engkoet , Atjeh; Dj eura
p 0 e t e h, .Atjeh; D j hi n t e n pote, Aladoer.; Dj i n tan
poet ih, Alal.; D j i n t a n g keho, Alakas.; Dj i nt
ang poete, Boeg.; D j i u t e n hodas, Soend.;
Dj iut en poet ih, Jav.; Gi n t a n g poet ih, Alal.,
Amb. — Kruid, de komijn. Echter Römer Kümmel, d.
Gebr.: Hier en daar om de vruchtjes gekweekt.
939. C u ran g a am a ra Juss.* Nat. fam. der
S c ro p h u la ria c e a e . Ampadoe tanah, Alinangk.;
Empedoe tanoh, Atjeh; Keroet , Alf. Aliu. T. L.;
K e r 0 e t m e a, Alf. Alin. T. L. ; AI e m p e d o e t a n a h §)
ATaL; Papa ï t a , Alf. N. O. Halm., Tern.; Par ang,
Alf. Alin. T. P.; P a r a n g rain dang §§), Alf. Alin.
T. P.; P a r a n g r int ek, Alf. Alin. T. P. — Kruid.
Gehr. : In den Öostelijken Archipel worden de bladen
aangewend tegen de zwarte schubziektc (kaskado); elders
dienen ze met andere middelen uitwendig tegen zwelliiig.
§) Ook Harmandia Kunstleri King.*
§§) Ook Torenia sp. (zie 482).
940. C u rc u lig o r e c u r v a ta D ry an d .* Nat.
fam. der A m a ry llid a c e a e . Ahan laoeï , Alf.
z. Cer.; Ai raoe sapoö, Alf. Har.; Daoen boengkoes,
Alal. AIoL; Daoen ko r a - kor a, Alal. Amb.;
Daoen t jongkok, Soend.; Godong t lotoh, O.
Jav.; Kahan laoeï , Alf. Z. Cer.; Ka r imè n g a
in empoeng, Alf. Alin. T. L.; Ka r imè n g a ing
kajoe §), AIL Alin. T, L.; Katar i , Alinangk.;
Ka t okt okan, Balin.; Lcmha ç§), Alal,; Lemba
merah, Alal.; Nj angkoeh, Jav.; Popo ing
kawok, Alf. Alin. T. B.; Popo ne kawok, Alf.
Alin. T. S.; Popo in t jawok, Alf. Alin. T. P.,
(zie 2374); Tjongkok. Soend. — Kruid. Gehr.:
Wegens de gele hlocTuen als sierplant in potten gekweekt.
Dc hladen dienen soras om het een of ander
in te wikkelen. Verschillende soorten van dit geslacht
dienen voor vezeLs, o. a. op Borneo.
§) Cymbidium sp.
§§) Peliosanthes sp.
) ) I i ■ ,
■Ml ‘
ÎT (
y