Psiúium — Pterocarpus. 312 2 8 6 3 - 28 8 3 .
Halm., Tern.; G oi l iawas, Sika; G oj a w as, Alai. Aiol.;
Kajawas, Alf. Alin.; Kèdjawas, Mal. Tim., llotin.;
Kloetoek, Jav.; Koedjawas, Alai. Tini., llotin.;
Kojabasa, Alf. Alin. Baut.; Kojawas, Alf. Alin.;
Kowajas, Alf. Alin.; La i ne batoe, Alf. Amb.;
Alasiamboe, Nias; Petokal , Jav.; Pi jawas. Alai.;
Pi j aweb, Alinangk.; Sotong, Balin.; Tokal , Jav.
Variëteiten in Alai.: Bi j awas poe t i h of Dj amboe
bi j awas poet ih; B. kesoeinba of Dj. h. ke-
soemha. In Vulg. Alai.: Dj amboe hidj i merah,
deze volgens sommigen de var. r ho dosar cum. In
Balin.: Sotong koenal of koenal , met dikke
groene schil eu rood van binnen. In Aladoer.: Djh.
b. bhal i ; Djh. h. dhadhoe; Djh. b. malokok;
Djh. h. mera; Djh. h. pote. In Aladoer. S.: Djh.
b. eng-dake; Djh. b. gha l i ghi ; Djh. b. lomot ;
J )jh . b. longoi i ; Djh. h. malokok. — Boom, de
guava of guave. Goyavier, fr. Gebr.: Het hout is zeer
taai, fijn en hard en geschikt tot draaiwerk; de Alaleiers
gebruiken het voor heften vau timmermansgereed-
schap. De vruchten worden rauw en gestoofd gegeten.
Een aftreksel der bladeu wordt algemeen tegen buikloop
aaugewend, de gekookte bladen bij droes van paarden.
2863. P .pm n ilum V a lil. (P. Gu a jav aL.* ),
Dj amboe lemboet , Soend.; Dj amboe t j ina,
Vulg. Alal.: Gojawas ket j i l , Alal. Alol.; Go j a was
l aki - laki , AIaL AIoL — Boom.
2864. P so p h o c a rp u s p a lu s tr is Desv.* Nat.
fam. der L eg um in o s a e . Dj a ä tmonj e t , Soend.—
Klimplaut.
2865. P . te tra g o n o lo b u s D.O.* Areta,
Boeg.; Bi raro, AIaL Alen., Tern.; Bi roro, Alal. Amb.;
Botor , AIaL; Botoro, Alakas.; Djaät , Alal. Batav.,
Soend.; H a r i t a hi l i , Nias; Kareta, Saleijer; Kat j
a n g botor , Aial.; Ka t j ang kat j iper , Balin., Jav.;
Kat j ep er, Aladoer.;Katjipir,Baliu., Jav.; Kelo ng-
kaug, Balin., AIaL Batav.; Ken do kak, Sas.; Ken o-
kak, Sas.; Ket j eper , Aladoer.; Ke t j i p ir, Jav.;
Klougkang, Balin., Alal. Batav.; Lai aäkong, Alf.
Min. T. S.; Tampwag, Balin.; Tat ahang, Alf. Alin.
Bant.; Tegok, O. Jav.; Tj et et et , Jav.; Tongaw,
Alf. Alin.; Toöengaw, Alf. Alin.; W it kat j ipi r ,
Jav.; W it t j ipi r , Jav. Varieteiten in Soend.: Dj a ä t
peut euj ; Dj. peut euj bodas gede; Dj. p. b.
l eut ik; Dj. p. hideung; Dj. p. koneng. In Alf.
Mm. T. J>.: Tongaw ko el o ; T. wo er in g. In Mal.
Alen.: Bi r a ro poet ih; B. i tam. In. AIaL Batav.:
Dj a ä t i t em; Dj. koening; Dj. poet ih. — Klimplant.
Pois carré, fr. Gebr.: De jonge bladen en zaden worden
toebereid met zout gegeten; de zaden ook wel geroost.
In de Alolukken zijn deze in gebruik als voorbehoedmiddel
tegen de gevreesde kinderziekte bohento, zijnde zweren
aan de voetzolen en het aangezicht; zij worden
daartoe met andere geneesmiddelen gekookt en dit
afkooksel gedronken door vrouwen, wier kinderen nog
de borst krijgen. Vau zaken, die een vreemd verloop
hebben, zegt de Javaan: „Tjetetet wob koedoe”, d.i.:
„De tjetetet krijgt koedoe (AIorinda)-vruchten”. Tongaw
IS het Alf. Alin. T. B. de oplossing van dit raadsel:
„Si toöe tare mamoealimei woan sijan ajoan ni opona
oen teken”, d.i.: „Pas is iemand geboren en reeds
wordt hem door zijn heer een stok overreikt”, daar
bij deze klirnjilant dadelijk na de ontkieming staken
worden geplaatst.
2866. P s y c h o tr ia a n g u la ta Korth.* Nat.
fam. der R u b ia c e a e . Dj a r o em- d j a r o em bet
ina, AIaL; Al endj aroem bet ina, AIaL; AIo-
jongl eow, Alf. Alin. Ponos. — Heester.
2867. P . a u r a n tia c a B l. Ki kores, Soend.;
Moehoen woengoe, Soend.; Popot jongan,
Soend.; Paroepoek, Alf. Aliu. T. P.; Tepoe
AV angko, Alf. Aliu. T. L.; T i t i m b o ö n r int ek,
Alf. Aliu. T. P. — Boomheester of lage boom§).
Gebr.: ln de Alinahasa dient het hout wel voor heften
van kapmessen.
§)^ Dit volgens K o o r d e r s ; hij R i d l e y echter „a
loAv jungle shrub” onder den MaL naam van bajam badak.
2868. P , B in n en d ijk ii Koord.* AVoeuet
in taloen, Alf. Alin. T. P. — Heester.
2869. P . c e le b ic a M iq .*Bi ngkoe r oe bawi ,
Bonth. — Boom.
2870. P . p o ly c a rp a Hook.f.* Aka r nas ik-
nasik, Mal.; Aka r t j i n t a moela, MaL —
Klimmende heester.
2871. P . R h in o c e ro tis Reinw.* Randoe
badak, Soend. — Heester.
2872. P . rh o d o c a rp a T .e tB .* Sima ni h
mato, Alinangk. — Heester.
2873. P . ro b u s ta Bl.* Hampe r oe hadak
l euweung, Soend.; Oedang- oedang (zie 98),
Mal. PaL — Boom. v
2874. P . s a rm e n to s a Bl.* Aka r r amba i
padang, AIaL; Koma im hatoe, Alf. Alin. T. L.;
Sedingi n hoetan, AIaL — Klimmende heester.
2875. P . S tip u la c e a W a ll.* Djoeloeng-
djoe loeng hoeki t , Alal. — Heester.
2876. P . sp. Koene t kan e koese, Alf. Alin.
T. P. — Boom.
2877. P te r is a tte n u a ta Sw. ( = P . t r ip a r t
it a Sw.*). Nat. afd. der F ilic e s . Pakoe
modang, Soend. — Varensoort, Awvant aan „adelaars-
varen” .
2878. P . c r e n a ta Sw. ( = P . en sifo rm is
Burm.*). Pakoe me r ak (zie 366), Soend. —
Varensoort.
2879. P te r is a n th e s c a u d ig e ra P lan ch .*
Nat. fam. der A m p e lid a c e a e . Aka game,
Almangk.; Aka r gamat , AIaL; Gama t® Mal.;
Gamik, AIaL Bengk. — Klimmende heester.
§) Ook Alelastoma-soorten.
2880. P te rn a n d i'a c a e ru le s c e n s Ja ck .*
Nat. fam. der M e la s tom a c e a e . Boenoe t pa j a ,
AIaL; Kajoe t jelaka, AIaL; Si j al menahoe (zie
1958), Alai. — Boomheester. Gebr.: De wortels zijn
als geneesmiddel iu gehruik en het hout dient tot
brandhout. Wegens de fijne hloemen wordt bij wijze
van vergelijking in het Maleisch een motregen wel
hoedjan boenoet geheeten. ^)
§) Wellicht ziet deze spreekwijze op 1534.
2881. P . c a p ite lla ta Ja ck .* Ipi s koe l i t §)
Sopnd.; Koe l i t n i p i s® MaL; Alengkatak, MaL;
Nipi s k o e l i t® AIaL; Tipi s k o e l i t® Soend.—
Boom.
§) Ook Alemecylon sp. (zie 2266) en andere.
2882. P te ro c a rp u s h ypostiotusMiq.*Nat.
fam. der L e g um in o s a e . Te rpandi , Lamp. —
Boom. Gebr.: Het hout is zeer gewild voor masten,
en voor stijlen van woniugen.
2883. P . in d ic u s W illd .* {) A oha, AIf.Min.
Tonsaw.; Aga, Alf Min. T. P.; Aha (zie 1520), Alf
Mm. Bent.; Ai k en awa, Soemba; Angsana, Balin.,
Jav., Madoer., Soend.; As an, Atjeh; Asana, Balin.!
Jav.; Athan, Atjeh; Goeloembae, Makas.; Kajoe
Pterocarpus - Pueraria.
kenaha, Solor; Kajoe merah, Mal. Tim.; Kajoe
sena, Alal. W. Born.; Kalai , Tim.; Kenaha, Solor;
Lan g i b a d j o , Boeg.; L an g i r i b a j o, Alakas.; L a n g-
sano, Alinaugk.; Leuggoea, Alal. Mol.; Lenggoea
boenga, Alal. AIoL; Lenggoe a merah, AIaL AIoL;
Ligoea, Alf. N.O. Halm., Tern.; N a ä, Rotin.; N a ä k i r,
Alf. Alin. T. L.; Naga, Alf. Alin. T. B., T. S.; Naia,
Alf. Asil., Har., Hila,Z. Cer.; Nalol , Alf. N. Laoet, Sap.;
Nara, Alf. W. Cer., Biman.; O e m b 0 e t, Banda; Sana,
Jav., Lamp., Sas.; Sana kapoe r §® Jav.; Sana
kembang, Jav.; Sena, Mal.; Sona, Bat.; Sondana,
Bol. Mong.; Tonala, Goront. — Woudreus, de sana-
boom. Burmese kino tree. Andaman redwood, e. Gebr.:
Het harde fraaie hout is als meuhelhout gezocht; tot
dat doel moet het echter met veel oordeel worden uitge-
zocht, daar anders hiervan vervaardigde meuhels wegens
hroosheid licht hreken. De welriekende bloempluimen zijn
gewild, terwijl uit de schors de getah angsaua, een roodc
looistof (kino), vloeit, in de inlandsche geneeskunde o.a.
tegen spruw in gehruik en iu de Bataklanden hestanddeel
van den inheemscheu inkt. De in water geweekte bladen
worden wel gebezigd tot hoofdwassching om den haar-
groei te bevorderen; bij schele hoofdpijn wordeu zij
gestainpt eu in het overeenkomstige neusgat gestopt,
waarhij het dan spoedig volgende niezen verlichting
zou aanbrengen.
§) Vooral in de Alolukken heeft men meerdere soorten
van Pterocarpus, waarvan de uamen onzeker zijn.
§§) Deze en de volgende naam ter onderscheiding
van Dalbergia latifolia Roxb.
2884. P . m o llis Rumph., Lenggoe a gaba-
gaba, Alal. AloL; Lenggoe a poet ih, AIaL AIoL —
Boom.
2885. P . o b tu s a tu s Miq.* Na r a watoe,
Biman. — Boom.
2886. P . s a x a tilis R um p h . B o e t r o c o,Gorom;
Lenggoe a batoe,AIaLAIol . ;Lenggoea kastoer i ,
AIaL AIoL — Boom, de wortelhoutbooin. Gebr.: Op
de Ambonsche eilanden dienen hij het baden de hladen
tot reiniging van het lichaam en zij worden hij rheumatische
aandoeningen als pap aangewend. De vleugel-
achtige uitgroeisels aan het ondereiude van den stam van
dezen boom worden tot schijven voor tafelhladen gezaagd.
2887. P te ro c a u lo n tom e n to su s Boeri.*
Nat. fam. der C om p o sita e . Koewoet , Jav. - Kruid.
2888. P te ro c ym b ium ja v a n ic um R .B r.
(— S te r c u lia c am p a n u la taW a ll.* ). Nat. fam.
der S te rc u lia c e a e . B a r ih, Aladoer.; Bineng,
Madoer.; B r eg i ding (zie 1733), Balin.; Sr iwi l ,
Jav.; Tongtolok, Soend.; Wi neng (zie 1733), Jav.-
Wi n i n g (zie 1733), Balin.; Woenoeng, Jav. —
Zeer hooge boom. Gebr.: Het hout dient slechts tot
brandhout.
2289. P . (— S te rcu lia* ) v irid iflo rum
T . e tB . Taloetoe §), Alf. Alin.; T o el o e t o e, Alf.
Alin.; Woewoes, Alf. Alin. Bent. — Boom. Gebr.:
Hout licht, waardeloos.
§) Ook P. campanulatum Pierre.
2890. P te ro s p e rm um a c e rifo liumW illd .*
Nat. fam. der S te rc u lia c e a e . Baj ich, Alf. Aliu.
Tonsaw.; Ba joe r dj ant an, AIaL; Ba j oe r rawang.
Lamp.; Balang, Jav.; Ba l an g djawa, Jav.; Kai
wolo, Alf. Alin. T. B.; Kajoe i l awanan, Alf. Alin.
T. L.; Kajoe wolo, Alf. Alin. T. L., T. S.; Ki t j e r lang,
Soend.; Lawanan, Alf. Alin. T. L.; Alare-
lang, Snm. W. K.; Alerelang, AIaL; Tj er l aug,
Soend.; AVolo, Alf. Alin. T. B.; T. L., T. S.;AVolo
sela, Alf. Alin. T. L.; Wowi , Alf. Alin. T. P.
Variëteiten in Alf. Aiin. T. P.: W. koelo; W, r a i n dang.
In Alf. Alin. T. B.: W. koelo; W. rang-
313 2 8 8 4 - 2900.
dang. In. Alf. Aliu. T. L.: AV. poet i ; W. mea. In
Alf. Alin. T. S.: AV. poet i ; W. roendang. — Hooge
boom. Gebr.: Het hout wordt wegens duurzaamheid,
ook bij gebruik onder water, voor kleine bruggen en
onderdeelen van vaartuigen gebezigd. Op Sumatra
maakt meu van den bast verf.
2891. P , c e le b ic um Miq.* Kajoe i l awanan,
Alf. Alin. T. L.; Lawanan, Alf. Aliu. T. L.;
Owoejaän, Alf. Alin. Tonsaw.; Poej aän, Alf. Alin!
Ponos.; Wajoe, Alf. Alin. Bent.; AVolo r int ek, Alf.
Alin. Ï . L. — Hooge boom. Gebr.: Het hout is voor
halken en planken geschikt, mits onder dak gebezigd.
2892. P . J a c k ia n um W a ll.* B a j o e ë, Alinangk.;
Bajoer , AIaL; Ba joe r bet ina, Aial.; Poro, Enggano.
Varieteiten in Alal.; Bajoer hi t am; B. poetih.
Boom. Gebr.: Het hout wordt gebruikt voor
planken en bij den schcepsbouw. De witte variëteit
levert beter hout dan de zwarte.
2893. P . ja v a n ic um Ju n g h .* Bajoer , Soend.;
Bhadjoer , Aladoer.; Kajoe kadj eng walang,
Jav.; Al ret joegoei ida, Balin.; Ai r e t j o eko end a,
Bahn.; Tj ajoer , Soend.; AV adang, Jav., Sinn. AV. K.;
AVajoer, Jav.; Wal ang, Jav. — Boom. Gebr.: Als
van 2890. In AVest-Java wordt dc hast wel in palmwijn
gedaan. De zaadjes dienen als purgeermiddel en zijn
op Java als inlandsche drogerij hekend onder de uamen
palakija, palakijoeh, sahang doekoen of kajoe doekoen.
2894. P ty c h o s p e rm a c a la p p a r ia Miq.
(=: A c tin o rh y tis c a la p p a r ia Wendl.*).
Nat. fam. der P a lm a e . Dawar , O. Jav.; Hoea
niwel , Alf. Amb., Z. Cer.; Kam aka, Alf. Alin. T. L.,
r. P.; AI aka-maka, Alf. Alin. T. B.; Pandj awa r ,
Soend.; P i n a n g kalapa, Aial. Amb., Alen.; P i n a n g
sin awa, Alinaugk.; P i n a n g s inawar , AIaL; P ineng
s inawar , Atjeh; P i n i n g soendar i , Bat;
Poposo bango, Alf. Alin. Bant; Sinagar , Soeud.;
S in awa, Aliuangk.; Siuawah, Atjeh; Sinawar ,
AIaL; Sindawar , Bat Dair.; Soendar i , Bat __
Boom. Gebr.; De als een ganzenei groote vruchten
veroorzaken hij het gehruik jeuking in de keel, men
kauwt ze bij dc sirih slechts hij gebrek aan andere
(d.i. pinang). Op Sumatra’s westkust worden zij tegen
schürft aangewend en dienen er ook als hezwerings-
middel tegen hooze geesten.
2895. p, c o c c ín e a H o rt. (—C y rto s ta c h y s
R e n d a Bi.*). Pa j o u g antoe, Banka; Pi n a n g
r imbo, Alinangk. — Boom, de zg. roode pinang.
Gebr.: Als sieraad.
2896. P . m a la ia n a Miq. ( = P in a n g a m a-
la ia n a Scheff.*). P i n a n g boeroeng, Alal. —
Boom.
2897. P . p u n ic e a Miq. (— P in a n g a te r -
n a te n s is Scheff.*). NiLoeng merah, MaL
Amb. — Boom.
2898. P . R um p h ii Bl. (= D rym o p h lo e u s
o liv a e fo rm is Mart.*). Lern pidj i , 0. Jav.;
Pedj i , Balin.; Pidj i , Jav. — Boom. Gebr.: Bij
gebrek aan bamboe maakt men in de wildernis van
den stam wel banken als anderszius; de vruchten
worden, vooT ze rijp ziju, wel gekauwd.
2899. P . v e s tia r ia Miq. (— A re c a v e s ti-
a ria Giseke*). Es iai t , Alf. Boer.; Pi n a n g
oet an (zie 319), Alai. AíoL; Sol igon, A lt Alin.
Tonsaw.; Wenj i edoe, Sawoe. — Boom. Gebr.: De
jonge hladen werden vroeger aaneengeregen tot schortjes
van vrouwen, soms na voorafgegane kleuring.
2900. P u e r a r ia p h a s e o lo id e s Benth.*
Nat. fain. der L eg um in o s a e . Ka t j an g oet j i ,
Soend.; Ka t j an g oet joe, Balin.; Ka t j an g roedj i ,
I •
i ii!