Octomeles - Oplismeiius.
Tonsaw.: Lcngi t l boedo; L. melia. In Bocg,:Tja-
niangi balanda. In Alakas.: Tj amani ba l anda
of ga ngang baoe balanda. In xVlf. Alin. Ponos.:
P i k i t mo])oelia; P. mowoero. In Jav.: K. of 1.
abang; K. of 1. poet i l i . In Soend.; Lampes beureum;
L. bodas. In Alf. Aiin. T. B.: Pongpong
koelo; P. r angdang. lu Alf. Alin. T. S.: Pong-
poug poet i ; P. roendang. ~ Kruid. Holy basil, e.
Gebt’.: i)e welriekende bladeu worden voor toespijs bij de
rijst of als kruiderij gcbezigd cn ook bij verkoiulheid van
kinderen Iìjngewreven op het lioofd gelegd, of als zog-
afselieidcnd middel aau kraamvrouwen gegeven. Ook
dienen zij wel om wonden te genezen. In het Javaansch
heeft meu eeu spreekwijze: „Lanang kemangi” (in
’t Aladoereesch: „Lakek kamange”), d.i.: „Een man als
kemangi”; deze dient wel als lalah (groente) en hiermede
wordt een hloodaard aangeduid, die altijd aan zijn
eigen lalab denkt, en dus dapper schijnt, maar iuder-
daad laf is.
§) Ilet is niet zeker of vele der hier volgende namen
niet voor O. Basilicum L.* gelden.
2478. O c tom e le s m o lu c c a n a W arb .* Nat.
fam. der D a tis c a c e a e . Ai palaka, Alf. Z. Cer.;
Benoang, Alf. Alin. T. L.; Binoang, Alf. Alin.
Tousaw.; Bonoeï , Alf. Alin. Ponos.; Koror , Alf.
Alin. T. P.; We no ang, Alf. Alin. T. L., T. P.;
Winoeang, Alf. Alin. Bent. — Boom. Gebr.: Het
hout is voor planken geschikt.
2479. O. sum a tra n u s Miq.* Banoewang,
Alal. Z.O. Born.; B eno e w ang, Alal.; Bi u oe w an g,
Bat., Minangk.; Gom hoe, Nias. — Boom. Gebr.:
Iiet hont is siecht en dient alleen om er dobhers en
op groote rivieren vlotten van te maken. In de
Bataklanden worden de hladen als groente genuttigd;
elders heeten ze een inlandsch geneesmiddel.
2480. Odina W o d ie r Roxb.* var. W irt-
g en ii E n g l. Nat. fam. der A n a c a rd ia c e a e .
Kadjoe pa l embhang, Aladoer.; Kajoe koeda-
koeda, Vulg. AIaL; Kajoe s a n t e n ® 0. Jav.; Ki
koeda, Soend.; Santen, 0. Jav.; W it djaran,
Jav. Ng.; W it kapal , Jav. Kr.; AVit koeda-koeda,
Jav. — AT'ij hooge hoom. Gebr.: Het rijs wordt gebezigd
voor levende heggen. Van het hout vervaardigt
men wajang-poppen en zadelhlokken. De gom wordt
door inlandsche timmciiieden wel als kastenmakerslijm
gehezigd.'
§) Ook Kickxia arborea Steud.* (zie 1959).
2481. O en an th e s to lo n ife ra W a ll.* Nat.
fam. der U m b e llife ra e . B amh oeng, Soend. —
AVaterplant, eene soort „torkruid”.
2482. O ld e n la n d ia B u rm a n n ia n aW . e t A.
Nat. fam. der R u b ia c e a e . P a r a n g in tabe, Alf
Aliu. T. P.; Tawoel andang, Alf. Alin. T. P. —
Kruid.
2483. o. c o rym b o s a L.* Boenga t elor
helangkas , AIaL; Pengka, Alakas.; Roempoe t
sikoe-sikoe, AIaL; Sikoe- s ikoe (zie 3249), AIaL;
Telor h e l a n g kas® AIaL ~ Kruid. Gebr.: Wordt
wcl als groente gegeten.
§) Deze^ naam is ontleend aan de overeenkomst
der vruchtjes met de eieren vau een krabsoort, helangkas
genoemd.
2484. 0_. d iffusa Roxb.* Andj a pajoeng,
Alal.; Indja, Alah; In d ja pajoeng, AIaL; Roempoet
indja, AIaL — Kruid. Gebr.: AVordt door het
vee gaarne gegeten.
^ 2485. O. p a n i c u l a t a L . *Dj o c k o e t reungi t ,
Soend.; Koekoeroe in taloen, Alf. Min. T. P.;
AI ro e ton, Jav. — Kruid.
292 2478 - 2497.
2486. O n co sp e rm a h ó r r id a Griff. Nat.
fain. der P a lm a e . Bais, Bat.; Bajah, Atjeh;
Bajas, MaL; Bajeh, Alinaugk.; P i n a n g bajas,
AIaL; P i n a n g bajeh, Alinangk. Varieteit in AIaL:
Baj as padi . — Boom. Gebr.: Als de volgende.
2487. O. ñ lam e n to sum B l. §) A li bock,
Alentawei; Dohotahoe, Sawoe ; Ecfe, Enggauo;
Eefo, Euggauo; Ei i ihocng, ATaL; Erang, Soend.!
Galaga, Alf. Tom.; Gcndiwoeng, Jav.; Goem-
hoclanai , Tid. Boru.; Hal ajoug, Alal. Bandj.;
Handibong, Daj. Samp.; Handiwoeng, Soend.;
Handiwong, Daj. Samp.; l l anibocug, Lamp.;
Hoja, Nias; Iboeng; Alf. Alin. Tousaiv.; Kaparoen,
Alf. Har.; Koeroeboc, Alf. Tom.; Liboei ig, Atjeh;
Bat.; Liwoeng, Soeud.; Loe koelo, Alf. Sap.; N iboeng,
AlaL; Nj ihoeng, AIaL Z. O. Born.; Noekoelo,
Alf. N. Laoet; Noekoer, Alf. Z. Cer.; No e t-
j 0 e 1, Alf. AV. Cer.; Oeroel . Alf. Z. Cer.; Pandoong,
Daj. Kat.; Pi n g r i n a , Alf. Tom.; Soemasoela,
Alf. Alin. T. P.; Tola, Daj. Z. O. Born. — Boom,
de nihoeng-palm. Gebr.: Het zeer harde hout dient
voor stijlen, palen, vloerlatteu, omheiningen, pieken,
enz.; de uitgeholde stam voor goten en waterleidingeu.
Bij gebrek aan pinang-noten hezigt men deze zaden
soms hij het hetelkauwen. De bloem wordt als toespijs
bij de rijst genuttigd.
§) , Ook 0. tigillaria Ridi.*
2488. O n y c h ium a u r a tum K a u lf. ( = O.
s ilic u lo sum Desv.*). Nat. afd. der F ilic e s .
Pakoe tambaga, Soend. ~ Varensoort. Gebr.: Soms
als sieraad gekweekt.
2489. O p e rc u lin a T u rp e th um Manso.
(— Ip om o e a T u rp e th um R.Br.*). Nat. fam.
der C o n v o lv u la c e a e . Areuj djot ang, Soend.;
Areuj d j ot ang bener , Soend. — Klimi>lant.
2490. 0. sp. (=: Ip om o e a sp .). Rabet
bal adhing, Aladoer. — Klimplaut. Gebr.: Dc wortel-
knol wordt gegeteu.
2491. O p h io g lo ssum o v a tum B l. Nat. afd.
der F ilic eS . B a m p es o e, Alakas.; B em p e s o e,
Boeg.; Djoemoe toefa, Tern.; AI al i l i , Alakas.;
Tongka t l angi t , AIaL Alol. — Varensoort, cene
soort „addertong”. Gebr.: A\'ordt als groente gegeteu.
2492. O. p e tio la tum H a ssk . (— O. p e -
d u n c u lo sum Desv.*), Djoekoe t si raroe,
Soend.
2493. O p h io rrh iz a lo n g ifio ra Bl.* Nat.
fam. der R u b ia c e a e . R i g 0 - r i g 0, Al inangk.
Vmeteiten in Alinangk.: Rigo- r i go ba t iuo; R.-r.
dj ant an. — Kruid. Gebr.: Bij koorts wordt het
lichaam met de fijngekneusde hladen ingewreven.
2494. O. Mungos L.* Koel i n g i n g i® Alf.
Alin. T. L., T. P.; P at i oela, Jav.; T j a t j a n g k
a h a n ® , Soeud. Variëteiten in Alf. Aiin. T. L.;
Koel i n g i ngi mea; K. ng. poet i . In Alf. Aiin.
T. P.: Koel i n g i ngi koelo; K. ng. r a indang. —
Kruid. Alongoose plant, e.
§) Ook Didissandra Clarkei Koord.*
§§) Ook Lasianthus tomeutosus BL*
2495. O. n e g le c ta Bl.* Dj oekoet sisir,
Soend. — Kruid. •u
2496. O. sp . Soemhoe hadak, Alal. — Kruid.
2497. O p lism en u s B u rm a n n ii Beauv.*
Nat. fam. der_Gramineae. Koendoe r i n t e k (zie
1904), Alf. Alin. T. B.; Koi t jo ba t ang (zie 712), Alf.
Alin. T. P.; P a l an g 0, Alf. Alin. T. P.; Pangalo, Alf.
Alin. T. B., T. S., T. L.; Sar im hat a r int ek, Alf. Alin.
Oplismenus — Oryza. 293 2498 - 2512.
r. L.; Tembc l ekan (zie 1984), Jav. Variëteiten (of
verwante soorten) in Alf. Alin. T. P.: Pa i a ngo kete
of p. i. l awanan; P. sela; Ko' i t jo ha t ang lerne;
K. ha t ang r int ek. — Kruid. Gebr.: Is een geschikt
paardenvoeder.
2498. O. COmpositus Beauv.* Boeloe oet j
ing, Soend. — Kruid. Gebr.: Is een goed veevoeder.
2499. O. sp . Rebha dj a m - a d j a m a u, Aladocr. ;
Rebha t j eug- kot j engan, Kaug.; Tj eng-ko t jen-
gan, Kang. — Kruid. Gebr.: Zou dc melkafscheicliug
van koeien en geiten bevorderen.
2500. O p u n tia c o c c in e llife ra M ill.
N o p a le a c o c c in e llife ra Salm-Dyck*).
Nat. fam. der C a c ta c e a e . Eutoug, 0. Jav.;
Kalala, Soemha; Le t ah badak, Soend.; Nopal ,
Jav. — Heester, de cochcnille-drageude toorts-cactiis
üf nopalplant. Cochineal cactus, e., Nopalpflauze, d.
2501. O. sp . d iv .0 Dj h i l a hhadja, Aladoer.;
D j 0 m b e n g, Sas.; Doer i t j e u t o n g, Aladoer.;
Doer i tougkok, Aladoer. S.; Doer i t ongkok
hatü, Aiadoer. B.; Langghem bhadja, Aladoer.;
Li dah hadak§§), Alal.; Li la gadja, Boeg., Alakas.;
Li la mat j ang, Boog., Alakas.; Rc hhadja, Aladoer.;
Ri baja, 0. Jav.; Ta r e t a binek, Aladoer.; Tj eul i
badak, Soend.; Tong- t j e ut onga n, Aladoer. B.
V ariëteiten iu Soend. : Tj eul i badak g e d e ; T j e u 1 i
badak t joekt joek. — Heester, soorten van toorts-
cactiis, „Indische of Turksche vijg”. Gehr.: Vaak wegeus
dc doorueu gehezigd als omheiniug van plaatsen, die
mcn outoegankelijk wil maken; de hladen heeten geneeskrachtig.
§) Aleer bijzonder: 0. decumana Haw.*, O. üillenii
Haw.* en O. polyantha Haw.*
® Ook Pothos latifolius Hook.f.*
2502. O ra n ia m a c ro c la d u s Mart.* Nat.
fam. der P a lm a e . Ibocl , Alal.; N ih o e n g i b o el,
Alal.; Woka oetan, Alal. Aleu. — Boom. Gebr.:
Het bout dient wcl voor lansschachten en de gekloofdc
stam voor goten en vloerlatton.
2503. O. p o rp h y ro c a rp a B l. (— D id y -
m o sp e rm a p o rp h y ro c a rp a Wendl.*). Ki
hoera, Soend. — Heester. Gehr.: De hladen dienen
tot inwikkeling. De palmiet wordt gegeten.
2504. O rc h id a c e a e . §) Algem. benam.: Aiigge-
rik, AlaL; xluggrek, Baliu., Jav., Soend,; A u g k r ek,
0. Jav., Soend.; Kata, Soemba; Païen, Alf. Min.
T. P.; Rofo- rofo, Enggauo. — Planten iiit de fam.
der standelkruiden. Gebr.: Alen wil weten, dat op
Java de inboorlingen uit vrecs voor onheileu geen
orchideeen kweeken. Daarentegen wordt van de Dajak’s I
in West-Borneo mcdegedccld, dat wecldcidge hloei van
sommige soorten, b.v. Coclogyne ecn overvloedige rijst-
oogst belooft.
§) Daar eerst in dc laatste jaren door Europeanen
de bijzondere aaudacht der inboorlingen op de als
sierplauteu gezochte orchideëcn is gevestigd, zoo zullcn
de meeste namen nog moetcu gcvonnd worden.
2504«. O r e io s ta c h y sP u lle i G am b le . Nat.
fam. der G ram in e a e , Awi -eul -eul , Soeud. —
Klimmende bamhoesoort,
2505. O rm o c a rp um se n n o id e s D.C.* Nat.
fam. der LegUminosae. Bori , Alf. Alin. T. L.;
Dame, Alf. Alin. Bant.; Darami , Alf. Alin. Pouos.;
Dor ami (zie 3017), Alf. Alin. Ponos.; Rorako, Alf.
Halm., AIaL Alen., Tern.; AVo ri, Alf. Alin. Bent., T. B.,
T. P., T. S. — Boomheester. Gebr.: AVordt tot omheining
van erven gebezigd. De jonge hladen legt men
als pap op steenpuisten.
2506. O rm o sia v e n o sa Baker.* Nat. fam.
der L eg um in o s a e . Koepang, Alinangk.; Saga
dengkol , AIaL — Boomheester. Gebr.; De zaadjes
dienen wel als goudgcwicht.
2507. O ro p h e a e n n e a n d ra Bl.* Nat. fam. der
A n o n a c e a e . Daloepang(P), Jav.; Dclocpang(?),
Jav.; Dempo l e l c t ® Jav.; Kal ak-pr i t , Jav. —-
Heester.
§) Deze naam, ter ouderscheidiug van de volgendo
soort, woi’dt ook gegeven aan Glochidion rubrum BL*
(zie 1656). Alle inl. uamen van Orophea zijn onzeker.
2508. O. h e x a n d r a Bl.* D einpo koejang(P),
Jav.; Kalak lomhok(?), Jav. — Boomheester.
2509. O ro x y lo n in d ic um Vent.* Nat. fam.
der B ig n o n ia c e a e . Boclai , AIaL; Bolai , Sum.
AV. K.; Dhang- pedhangan, Aladoer.; Kadj eng
djaler , Jav. Kr.; Kajoe l anang, Jav. Ng.; Kajoe
pedang, Aial. Alen.; Kajoe podaug, Alf. Alin.
Tonsaw.; Kajoe sant i , Alf. Alin. T. S.; Ki lalaki ,
Soend.; Aloe ngi i, Jav.; Pa r a n g - p a r a n g , AIaL;
Podang, Alf. Alin.Tonsaw.; Pongpor ang, Soend.;
Sant i , Alf. Alin. T. S.; AVoengli, Jav. — Kleine
hoom. Gebr.: De hast dient tot geneesmiddel; de poetjoek’s
worden wel in samhel gebruikt. Op Sumatra’s Westkust
laat men peperranken tegen dit boompje opklimmen.
2510. O rth o p o g o n B u rm a n n i R.Br.
Pa d a n g t jekoeh, Balin. — Kruid. Gebr.: AA'ordt
als paardenvoeder geroemd.
2511. O rth o s ip h o n s tam in e u s Benth.*
Nat. fam. der L a b ia ta e . Djoekoe t s ingki r ,
Soeud.; Koemi s k o et j i ng, Aial.; Koemi s oet j ing,
Soend.; Loepoe magoeöemi , Alf. N. O. Halm.;
Roemak djoen §), Jav.; Se- salasejan, Aladoer.;
Singki r , Soeud.; Sougot kot jeng, Aladoer. —
Sierplant, de „kattesnor” . Gebr.: Dit kruid isiu de inlandsche
en nu ook iu de Europeesche geneeskunde in gehruik,
bepaaldclijk als „Javaansche thee” tegen hlaasziekteu.
§) Ofschoon dit volgens het Jav. Woorh. de juiste
spelling is, zoo wordt deze plant in het dagelijksch
leven steeds remoedjoeng genoemd.
2512. Ory za s a tiv a L.* Nat. fam. der G ra m
in e a e . Achai , Simaloer; Ala, Alf. Asil., Cer.,
Hila; A li werbe, Kisar; Ane, Tim.; A nel, Tim.;
Ara, Alf. AV. Cer.; A re, Endeh, Sawoe ; A re meda,
Sawoe; Ase, Boeg., Alakas.; Awei dj ardj ar, Aroe;
xl w r i ë h 0, Scrinata ; xV w r i ë r s e, Leti ; B a e, Saleijer ;
Bai , Boctou; Bauih, Alai. Bandj.; Bekooe, Alf.
Aliu. Tonsaw.; Bi lan, Tid. Born.; Bi ra, Tern.; Bi r a
ma Uhi, Teru.; Eme, Bat.; Eme, Sangi; Engkan,
Alf. Alin. T. S.; Pache, Nias; Paha, AVatoeh.; Pare,
Biman.; Pas, N. Guiu.; Hade, Rotin.; Hae, Kisar;
Hala, Alf. Ccr., Har.; Halal , Alf. N. Laoet, Sap.;
Ramasi , Alakiau; laiin, Babar; Kaän, Alf. Aliu.
T. L.; Kan, Alf. Alin. T. S.; Kekei , Daj. Kat.;
Kokat , Kei; Alai, Alf. Alin. Bent.; Alei, AÌf. Alin.
Baut.; Oemlaä, AVetar; Oesoe, Soemba; Pade,
Atjeh; Padei , Daj. Z. O. Born.; Padi , Balin., Aladoer.,
AIaL; Pae, Alf. 'l’om.; Page, Bat. Dair.; Paha,
AVatoeh.; Pai , Alidd. Sum.; Pajoi , Alf. Alin. Ponos.,
BoL Along.; Pala, Alf. Boer.; Pale, Goront.; P a n t o e,
Balin. Kr.; Pantoen, Balin. Kr., Jav. Kr.; Paodi ,
Loeboe; Pare, Daj., Alakas., Sas., Soend.; Pare,
Endeh, Sika; Parei , Daj.; Par i , Jav. Ng., Lamp.;
Paroi , Daj.; Pine, Alf. Halm.; Poi , Alidd. Sum.;
Rom, Gajo; Rom pedeh. Gajo; Tahan kama.