Musa — Myristica. 28.6 2362 - 2373.
wordt oinsclireveii als: „Pager klaras”, d.i.: „Een oinlici-
ning van verdorde pisangbladen”,dic natuurlijk niet stevig
is. „Doiikerpaars” duidt de Alaleier aau luet: „Seperti
djantoeng di bakar”, d.i.: „Alsgeroosterdepisaiigbloem” .
Voor de voortplanting gebruikt nien op Java van alle
soorten nianshooge uitspruitsels. Na die te hebben
uitgegraven, sleept meu ze onder liet roepeu van
landoeng!, om lange vruchttrossen te krijgen, over
den groiul, snijdt alle oude en ontloken bladeu weg,
verwijdert de wortels, hakt het ondereiude rond en
laat deu jongen stam een drictal dagen aan de lucht
bloot staan. Ilet planten geschiedt om 12 uur, onmid-
dellijk na het ctcn, hopende daardoor veel vruchten
te krijgen, -waarhij de aarde ter aanvulling van elders,
liet liefst van de plaats, waar de inoedcrboom groeit,
wordt genomen. Batang i)isang is de oplossing van
het Alaleische raadsel; „Tempo bocuda kita bolom
inati_, ^ sagedaug sijapa kakak ? Djawabuja belom lagi
sahaja d. i.: „Toen onze moeder nog niet dood was,
met wien waart ge toen even groot, oudere broedor?”
Hij antwoordt: „Ik was cr nog niet” ; dit ziju vraag
eu antwooi'd van cen jongere en oudere spruit, na het
omkappen of afsterven van den hoom uit den grond
te voorschijn gekomen. Dezelfde oplossing heeft men
voor het raadsel: „Keloewar anak di anipoe kaki,
teroeloer djantoeng maka mati”, d. i.: „Het kind komt
aan den grooten teen naar huiten, de bloem strekt
zieh uit eu het sterft” ; waut hij het uitkomen der
bloem volgen de vruchten spoedig en hiermede eindigt
het leveu van den hoom. De hloem van Alusa is de
oplossing van het Bataksche raadsel: „Djolo gadong
anso menek”, d. i.: „Eerst wordt het groot en daarna
klein ; en van dit : „Djolo nianoedoe langit anso
manoedoe tano” , d. i.: „Eerst gaat het hemelwaarts
en later naar de aarde” . Ecu pisang-boom is de oplossing
vau het Alf. Alin. T. S. raadsel; „Si toealokon
simenawanawa se tooe docmangkoi, dai si esa wo paäd
toeinoedi, akadeua noe padoeedoecan, ne si goemeuange
si marausarausak se rintena ; ange melawid sera taintoe
oeug kedaked, taän si amanera kinalogosano, akadokan
oeng koekoe esa oe miuatoedaoe”, d.i.: „Een hejaarde
man roept de voorhijgangers hinnen, maar niet een
komt aansnellen, zoodat hij op het punt staat in tränen
uit te barsten, omdat hij dacht zijn eigen kinderen
te verzamelen; als zij geboren worden zijn zij zeer
vele, maar nu is hun vader kaal geworden en hem slechts
één voet overgehleveu”. De hladen toch gaan heen en
weder, alsof iemand met de hand geroepen wordt; dc
kinderen zijn de vruchten en de tränen de dauw;'als
de vruchten rijp ziju, vallen de bladeu af. Uit hijgeloof
brengen de Javanen geen pisangblad in huis, voor de
punt er af is. De hioemknop van Alusa (teutoet) is
de oplossing van het Javaansche raadsel: „Domang
klamhi abang di soedoek mantoek-niantoek”, d. i.: „Een
demang_ met een rood kleed, gepord knikt hij herhaaldelijk
met het hoofd” ; want door de lengte van
deu steel hlijft de knop bij aanraking lang in bewcging.
De boom echter van het volgende: „Oewoh gada |
godong blabag pang talang oewite wesi galigen”, d.i.:
„De vrucht is een kuods, het hlad een plank, de bladsteel
een goot, de stam een ijzeren staaf” .
§) Df : ;jPisang mas di loewar, oenak di dalamnjc'*,
d.i.: „A^an huiten pisang mas, van hinnen doornen”.
2362. M. te x ti li s N ée.* Ho te, Alf. Alin. Bant.,
Sangi; Kawasi , Alf. N. O. Halm.; Kofo sangi , Alal.
Alen.; Pohon kofo, Alal. Alen.; Rote, Alf. Alin
T. B., T. S.; AVali, Alf. Alin. T. L.; A\^alid, Alf.
Alm. T. P. — Boom, de vezel-hanaan. Alanilla hemp e
chanvre de AlaniUe, fr., Alanilahanf, d. Gebr.: Dit is
de stamplant der Alanila-hennep. Op de Sangi-eilanden
wordt het garen der hastvezels tot kleedingstukken gewesen
en ervan ook vischnetten gemaakt.
2363. M u sei. Alg. benam.: Ani tei , Tim.; Arakan,
Alf. Alin. T. L.; Bi long, AK Alin. Tonsaw.;
Doemoct , Alf. Aiin. T. S.; Kaoela, Alf. Z. Cer.;
Kaoera, Alf. Z. Cer.; K o t -1 o k o t, Aladocr.; Lapoet ,
Alf. Z. Cer.; Limoet , Bat., Daj. Z. O.Born.; Loekoet ,
Socnd.; Loeloemoe, Alf, N. 0. Halm.; Loemoe,
Boeg., Makas.; Locmoe- loemoc, Alal. xVmb., Tern.;
Loemoet §), Alf. Alin., Baliu., Jav., Alah; Loemoeto,
Goront.; Loengkoe, Alf. Alin. Bent.; Lolomol ,
Aladocr.; Lomot , Alf. Boer., Daj. Z. 0. Born., Gajo;
Lopoe, Rotin.; Lopoe- lopoe, Alal. Tim.; Atot-
lomot , Aladoer.; Ocra, Alf. Z. Cer.; Roemoct ,
Alf. / . Ccr. — Alossoorteu. Gebr.: Als eenige bijzoii-
dcrheid wordt vermeld, dat de Javanen de baardmossen
kajoe angin-augin, de gewone mosscu loemoet en de
korstmossen, evenals paddenstoelen cn andere zwammen,
djamoer noemen. Dat sommige soorten nog bijzondere
namen hebben of door bijvoegingen wordeu onderscheiden,
ligt voor de hand.
§) In het Alf. Aliu. heeten aldus ook waterplanten,
0. a. Najas celebica Koord.*
236U M u s sa en d a sp . d iv . §) Nat. fam. der
RuDiaCGao, Adap-adap, Alah; Ar euj ki ngki
l aban, Socnd.; Areuj s iwoeroengan, Soend.;
bal ik adap, AIaL; Boenga poko-poko, AIaL
Alen.; Daoen poet r i , Vulg. AIaL; Kajoe rera,
Alf. Alin. T. S.; Kingki l aban, Soeud.; Lolopo,
Alf. N.O. Halm.; P a l el e, Alf. Alin. T. P.; P a n t j ai-
ni a t a h a r i. Sum.ML K.; P o e t i were u, Alf. Aliu.T. L.;
M^alik adcp,Bal iu. ,Jav. ;Wal ik aj ap, Balin.;M^o e-
roengau, Socnd. — Klimmende heesters. Gebr.: De
wortel Avordt soms in de inlandsche geneeskunde gebruikt.
§) Ofschoon de hieronder opgegeven namen voor
meerdere soorten gelden, zoo hehben echter de Jav.,
AIaL, Soend. en Sum. ML K. namen vooral hetrekking
op AI. frondosa L.*, de Vulg. AIaL op U. glabra Vahl*
de AIaL Alen., Alf. N. O. lïalm. cn Alf. ATin. op AL
macrophylla Kurz ( = AL frondosa L.*).
2365. M. v a ria b ilis H em sl. Adap- adap
boeki t , ATaL; Ba l ik adap hoeki t , AIaL — Klimmende
heester.
2366. M .W a llic llii Don.* Si l ajoe minj ak,
Sum. ML K. — Heester.
2367- M y ria c tis W ig h tii D.O.* Nat. fam.
der C om p o sitae . L e g e t a n ® Jav.; Tesi iong,
Soend. — Kruid.
§) Ook Sjiilanthes rugosa BL*
2308. M y ria le p is S c o rte c h in i Becc.* Nat.
fam. der P a lm a e . l lot an gadjah, Mal; Rot an
ker taug. Mal. — Rotansoort.
2309. M y ric a ja v a n ic a BL* Nat. fam. der
M y ric a c e a e . Ki teke, Soend.; Pi t j i s an, Jav.;
M oeroe ket ek (?), Jav. — Boom, eene soort „gagel” .
Gebr.: Het hout dient voor hrandhout. Deze soort wordt
in dc res. Kedoe aangeplant voor reboisatie van de kale
berghcllingcn van deu Sendoro en Soembiug.
2370. M, N ag i Thunb.* Gelet ja, Alal.
2371. M y ris tic a affinis W arb .* Nat. fam.
der M y ris tic a c e a e . Padara, Boeg. — Boom,
eene nootmuskaatsoort (deze en vlg.).
2372. M. a rg e n te a W a rb . *§) Paäl a lalakek,
Aladoer.; Pa l a papoewa, AIaL Alol. — Gebr.: De
noten (de lange nootmuskaat) worden veel uitgevoerd van
de standplaatsen iu de Alaccluer-golf van Nicuw-Gniuea.
§) Deze behoort tevens tot de Alyristica-soorteu, waarvan
in Nieuw-Guinea foelie kan verkregen wordeu, wat
ook het geval is met AI. Scheilcri M'arh., AI. speciosa
M^arh. en AI. succedanea BL*
2373. M. c a n a rifo rm is Bl.* Pal a kanar i ,
AIaL AIoL
Myristica — Myrmecodia. 287 2374 - 2404.
2374. M. c e le b ic a Miq.* Da ha ä n disik,
Alf. Alin. Tousaw.; Daha än l ika, Alf. Alin. Tonsaw.;
Daha än r int ek, Alf. Aliu. T. L.; Pa l a ale, Boeg.;
Pa l a borong, Alakas.; Pa l a in taloen, Alf. Alin.
T. L.; Pa l a oetan, AIaL AIoL; Pa l a romang,
Alakas.; Pa i a u g kohoej angan, Alf. Alin. Ponos.;
Popo in t j awok (zie 940), Alf. Aün. T. P. —
Boom. Gebr.: Het hout wordt hij huishouw gebruikt;
de schors heet eeu middel tegen schürft.
2375. M. C o lle ttia n a King.* Kajoe djcr-
mal , Mal.; Alendarah paja, AlaL; P e n d a r a h
paja, AIaL; T j i n d a r a h paja, AIaL
2376. M. c o n fe rta King.* AI e n d a r a h h o e k i t,
AIaL; P e n d a r a h hoeki t , AIaL; T j i n d a r a h hoeki
t , AIaL
2377. M. c ra s s a King.* Pa l a h o e k i t ® Mal.
ö Ook Alyristica Kunstleri King.*
2378. M .c ra s s ifo lia H ook.f.* P a l a d j a n t a n
paja, Aial.
2379. M. C u rtis ii King.* Alendarah t a ndoek,
AIaL; P e n d a r a h tandoek, AIaL; Tj in d
a r ah tandoek, Alal.
2380. M. e llip tic a W all.*AIadang boewah
palo, Aliuangk.; Pa l a hoetan, AIaL; P e n d a r a h au.
Sum. ML K.
2381. M. f a tu a Ho u tt.* Daha än hako, Alf.
Alm. Tonsaw.; Da h a ä n lewo, Alf. Alin. T. L.;
Daha än sela, Alf. Alin. T.L .; Kajoe laoe, Alf.
Alin. Bent.; Lagoe, Alf. Alin. Ponos.; Laoe, Alf.
Alin. Bent.; Pa l a l a ki - l aki (ook 2372), Alal.AloL —
Gebr.: Het hout hij huishouw, mits onder dak gehezigd.
2382. M. fra g ra n s Houtt.* §) B a k p a 1 a, Atjeh;
Bangai awa, Sawoe; Boeboela, Rotin.; Djehoeg
aroeni , Balin.; Gohora, Alf. N.O. Halm. K.; Go-
sora, Alf. N. 0. Halm., Tern.; He nggi , N. Guin.
Sekar; K angko me, N. Guin. VV^and.; Kapala, Biman.;
Koehi , Alf. Boer.; Koehi poen, Alf. Boer.; Alan-
g a 1 a w a, Soemha; P a ä 1 a, Aladoer.; P a ä l a h a h i n e k ,
Alyloer.; Pahalo, Lamp. Ab.; Pal , Tim.; Pala, Alf.
Asil., Har., Hila, Aliu., Boeg., Jav., Alakas., AIaL, Sas.,
Soeud.; Palalo, Alf. N. Laoet, Sap.; Pal ang, Sangi,
Alf. Alin. Ponos.; P a lp , Alinaugk.; Para, Alf. Min.
Baut.: Poepoel a, Rotiu.; Saja, N. Guin. Roenih.;
Sangkawa, N. Guin. Noemf. — De nootmuskaat-
boom S .S . Nutmeg tree, e., muscadier, fr., Aluskatnuss-
haum, d. Gebr.: Belangrijke cultuurplant der Alolukken.
De zaden (nootmuskaat) en zaadrok (foelie) zijn als
specerij alom in gehruik.
§) Bij de vele Alyristica-soorten is het moeilijk op
te geven, of deze soort wel overal als type van het
geslacht geldt. Alleen in Nieuw-Guinea zijn meer dan
80 soorten, waarvan de inlandsche namen onhekend
zijn. Vele der opgegeven namen zijn eigenlijk die der
vrucht. Zie voor dit geslacht de in 1897 versehenen
monographie van AVakburg.
2888. M. g em in a ta Miq.* Alendarah bahi,
AIaL; Pen dar ah bahi, AIaL; T jin d a rah bahi. Mal.
2384. M. g la b r a Bl.* B o w a n g, Alf. Alin. Ponos.;
Dara, Aladoer.; Da r a mera, Aladoer.; Kadjoe
da im, Aladoer.; Kadjoe dar a mera, Aladoer.;
Kajoe rah, Jav.; Ka l apa t i j oe ug, Lamp., Soend.;
Kl apan §), Jav.; Aloedar -moedar ,Bat . ;Narahan,
Daj. Z. O. Born.; Rah, Jav. — Gebr.: Het hont
dient slechts tot brandhout. In Lampong en Zuid-Borneo
worden de vruchten wel gegeteu ; zij leveren tevens
een soort vet, dat hier en daar wel wordt uitgevoerd.
§) In 0. Jav. is dit de naam van Elaeocarpus
stipularis Bl.* (1236). Overigens gelden al deze uamen
ook voor Alyristica Irya Gaertn.*
2885. M. g la u c e s c e n s Hook.f.* AI e u d a r a h
laoet , AIaL; Pa l a goenoeng, AIaL AIoL; Pen-
dar ah- l aoet , AIaL; T j i n d a r a h laoet , AIaL
2386. M. G riffitb ii H o o k .f. * Ampas teboe
(zie 1634), Alai.
2387. M. B:ookeriana W a ll.* Rengas
daoen besar, AIaL
2388. M. H o rs fie ld ia Bl.* Tj c m p a k a s e 1 a n,
AIaL — Gebr.: Bloemen om haar bijzonder krachtigen
geur gezocht.
2389. M. in e rs Bl.* Ki laka, Soend.; Tam-
hoen talli, AIaL — M^oudreus. Gebr.: Het hart vau
het hout wordt als wierook gebrand.
2390. M. in te rm e d ia Bl.* Kajoe hedarah,
AIaL PaL; Alato anggang, Alinaugk.; Alendarah
kekek, AIaL; P e n d a r a h kekek, AIaL; T j i n d a r a h
kekek, AIaL — Gebr.: Het hout is bruikbaar voor
huishouw.
2391. M. la u r in a Bl.* Ki angin, Soend.;
Sopoet an r int ek, Alf. Alin. T. P.; Timhoon,
Alf. Alin. T. P.
2892. M. lito r a lis Miq.* Da r a pote,Madoer.;
Kadjoe dar a pote, Aladoer.; Ki mokla, Soend.—
Hooge hoom. Gebr.; Vroeger werd hij Tjemara in
Bantam uit de zaden wel lampolie bereid.
2393. M. m a c ro th y r s a Miq.* Palo r imbo,
Alinangk.
2394. M. M in ah a ssa e Boeri.* Dahaän, Alf.
Aliu. T. L., Tonsaw.; Al a h a u g s i u g, Alf. Alin. Ponos.;
Alar ara, Alf. Aiin. T.P.
2895. M .m iss io n is W a ll.* Alendarah padi ,
Alal . ;Peudarah p a di, AIaL; T j i nd a r ah padi,AIaL
2396. M. o b lo n g ifo lia King.* Alendarah
hi t am, AIaL; P e n d a r a h hi tam, AIaL; Tj i n d a r a h
hi tam, Alal.
2397. M. p o ly s p h e ru la Hook.f,* Djang-
kaug hoeki t . Mal.; Alendarah hidjaoe, AIaL;
P e n d a r a h hidjaoe, AIaL; T j i n d a r a h hidjaoe,
Alal.
2398. M. R a d ja Miq.* Pa l a radja, Alal.AIol.
2399. M, R id le y a n a King.* Pi j a nggoe
dj ant an, Alal.
2400. M. S c o rte c h in ii King.* Alendarah
hatoe, AIaL; P e n d a r a h hatoe, AIaL; T j i n d a r a h
hatoe, AIaL
2401. M. su p e rb a H o o k .f. e t Thoms.*
Bon t a r -h o n t a r , Bat Mand.; Al an d a r ahan, Alinaugk.;
Al e n d a r a h, AIaL; P a n d a r a h a n, Alinangk.;
Penda r ah, AIaL; Tj inda r ah, AIaL — Gebr.: Het
hout is in gehruik voor zolderingen cn heschotten.
2402. M. s y lv e s tris Houtt.* P a 1 a b o e r o e n g,
Aial. AIoL; Pa l a manoe, Alf. Cer., Oel. — Gebr.:
De noten worden door de vogels gegeten.
2403. M. sp . Loinot ing, Alf. Alin. Bent. —
Gebr.: Het hout dient tot vervaardigiug van huisraad.
2404. M y rm e co d ia e c h in a ta Gaud.* i) Nat.
fam. der R u b ia c e a e . Pe r i j o e k hantoe, Alal. —
Epiphytische halfheester.
§) Zie verder hij 1846.