% ••'I
I"!!:
- -ä i
- m
I I I
« V i
MK
ill
MSäm
ü m «ICH rund:
L V X VERITATI S NOBt S ADDAT IIOIJVR.
J)AT IIET LICHT .DER WAARllEID O.VS KRACHT HLTZETTE.
» H e t is iiilhoofile rau de Ja^e ligging vau ons land, " zeggeu de Nedert. Jaevboeken (i)
» ü . e t le Terwonderen, dat het somlyds door heftige stormen en hooge «atervloedeu bezogt
w o r d t . Maar daar is geen voorbeeld .in onze geschiedschriflen, dat het t«ee achter een volg
e n d e jaren met zulke geweidige stormen cn watersnoden is getcisterd geworden, als w v nu
m de j a r e n 1775 en 1776 hebben oadervonden."
De onheilen, reroorzaakt door den storm van 2 1 - 2 2 November 1776, waren daarom le
g r o o t e r , omdat de dijken op Tele p k a t s e n groote schade geleden hadden bij den storm van 15
Novembe r 1775 en de breuken nog niet genoegzaam ^ a r c o hersteld, althans niet in slaat aaii
e e n nieu-wen aandrang van het water den noodigen weörstand te bieden. Evenwel had die
v o r i g e storm eene nuttige zijde g ehad, namelijk om Avaakzaamheid te leeren legen een vijand,
Wiens oTermagt men ten onregte meende te hebben beteugeld.
Het verhaal der voorgevallen rampeu kan men vinden bij J. II. HEEIXG , BespiegeUng ooer
Neerlandt imtcrsnoocL, Amst. 1777, met fraaije platen (2) ''
T o e g a u g p e
. » 1 4 . Pia
i n g tot der
L t XLVII. 1776.
l l o r t u s Medic
Voorzijde. Het wapen van de stad Utrecht tusschen Iwee boome n des overvloeds, op e
n vergunning v T o e t s t u k , i n h e t w e l k d e n a a m g e s c h r e v e n w o r d v a n h c m , i e r l e e n d wa ;
om den Ilorttis te bezoeken, zijnde op dit exemplaar;
H e n d r i k
K e t e l
1 7 8 0
L 1 1 5 E E • I N G R E S S U S - I I O R T I • M E D - ( i c i ) ULTllAIECT'(EN
VRUE TOEGAXG TOT DEN KRUIDTUIN TE UTRECHT {').
Keerzijde. Esculapius, kenbaar aan zijn slangestaf, wandelende in een tiiiu.
O m d e n rand:
C O L L E G I U M • P I I A R M A C E U T I C U M • J I D C C L X X V I -
ARTSEyiJKU2\'DIG GENOOTSCHAP 177(1.
( ! ) 177Í3, 1)1. 1-133.
( S) Zi« ook dc h'aukeurige beríghn der ongtlukim door ilea stoni fn ten
•a de ProrinUe ran Vrieiland alt elden reroorzaait, Fran. 1776; Berigl icegent den storm in dea nacht tuescCu dm '20/21
fToremb. 177C, IVy> fí-ie!. IX. bl. 293—200; Korte en naauuiieurige ieschryri'il/ran de ttom, en hooge watertloed van de
20/21 AOT. 1776 , in een òiie/vaa een Heer U Amter dam aan een friend le Frmeier, Amst. 1776 (Farf. lett., 1777, -VH. I ,
bl. -18); JoH. CLAESSEN, Leerredei, oter P¡. XLVI : 9, cp den waterríoed, 1776 (Vad. i i / / . , M. 1, bl. 410); Ned. Jaerb '
1776 , bl. 1433-1«4; Ned. Merc., XLI. bi. 211-217,- XLII. bl. lO- U ; Vad. XXV. 1,1. 86; Vad. Ifitl Ä«<-Ar '
V. 63—65 I STCART , III. bl. 71 ; KOK , Jaarò., III. bl. 490-492.
{») -De aktdemisebe plintentuin werd eerst aaDgelegd in lict hoomwerk, tusscbcii de Jftilio- cn Tolsteegpoorten, cii in liet
TOOrjMr van 1639 vcrlcgd op tct bolwcrt Zonnenb/irgscbrijft X. VAN DER MOSOE, in zijn Tijáschrift nor Cnchiedeni^
Vad. IFutorie ea Statistiet M» Utrecht, 1836, bl. 103; vci^dijk cone aonteckcntag van 1640, bij J. J. DonrvAN FLKNSBURG'
Archie/, III., bl. 294 en de Letter-. IMorie- en Boeileschmncer. 1763 , Í. bl. 133-
in de maand Kotember dea jaart 17"ö n
515.
5 1 5 . Piaat XLVII.
G e d c n k p c n i i i g op hcl gc
2 2 Mei 177(1 - 1 JInnrI 1777.
i (Jaco?, Catditiaal). (Gegraveerd).
r i j l i e i d stelle
roovzijd., Het o„der.le gedeelle ran eea gevangcui. of topen, waariu voor een l'ralieven-
Ster een gegangene in klagende eu b¡jstaud inroeponde houding. In licl verscliiet een dorn
w a a r o p bhksemstralen nederscliieten. '
G e a r
O m d e n rand
. S ' I I Ä G E N Gel) g t ; den XXI I J I . j A'. 1 7 ? (i.
Kur^ijJe. Het »eld daarran ivordt door eene ™i l , waarbovcn een bekran.lc liist, in hvee
d e e l e n geacheidaa; link«, trcden Uvee »elgekleede liede« een gevangenis binnen, ,va.r,.n
d e deur open laten, en reiken den Attende eene aete van ¡n-vrijheidstelling toe; re-t,
e e n straat, ,vaar,n een peraoon , vermoedel i j k de in-Tnjheid-gestelde, met ontbloot hoofd ti, ee
a n d e r e n nadert , die liem venielkomen.
r a n d :
O n l s l a . g e T R Y I I E Y D Gesteid den 1 Ma apl Ä'. 1 7 7 7.
D e i e fraa, gegraveerde penning werd , én on, ,,ijn hooge leldiaamheid én om de aanleid
m g toi de vervaardiging, sehoon een bij.onder en -een in de ge.ehiedenis merkwaardig per-
«oon betreffende, door on. opgenomen. Vrnehteloo. waren langen lijd o n « na.porin-en om
d . e n te verklären, toi dal eindelijk de Heer J. H o ™ J.,. J , . , te Zaandi jk, in den iV,„»•„;,„•
\ I . bl. 20ß—207, de vcrlangde opbeldering gaf.
Aan de Zaan bloeide in de 17a. en ISä. eenw de f.milie al s soheepsbon.meesl
e r . van geslaobte tot geslachl. Door on. onbekende omslaadigheden, zag JAOOE CIRD™A»I
m 1770, ,n ,ijn bocdel een te kort, cn wer d bij door een zijner credi leoren, Jli.TRA Jlei'
. n heehleni. genomen en naar de Gevangenpoorl te Grnvenhage vervoerd. Ilel gebeele tek
o r l bedroeg siecht., volgens eene opgave t. a. p. , / 4000,- á / 5000,-. Be edclmocd
. g h e . d en bnlp van de Heeren S.» en Coavia betverklen .ijn onlslag (t), Dankbaarhcid
. e b . j n t dos den penning te bebben docn gravercn, en deze door CA.»„A»L bestemd Ic ,iin
gewcosl tot een gc.ebenk ,,an .ijne redders. De llcer I I™» declt nog mcde, dat CA,»„ÍAI
o n d . n k . d,e bnlp, aj„ bedrijt niel meet voorlgczel heeft, daar de .verven van T „ v „ Lumz'
R o o o . cn JACO. CAa. , .AA. in 1778 pnbl i . k verkoebl ,.¡¡n. CA.e„AA. was namclijk geb.nvd mel'
d e eentgc doebter van D,.K L„AS.. Hon«, . De.eltde berigtgever voeg. er b,J , dal van die,, tijd
a f aan dc Zaan bet verval dagteekenl van den .cbecpsbonw, die, vroeger aldaar zoo blociiend
l a n g z a am vermtndcde, en eindelijk geheel opbield {>). In zoo vcrre beeft de penning ook
nog ecn,ge hislor,.ehe beteekenis.
C o r
5 t O . Plaal XLVII. 1777.
c n z i lTcren br
; e v i e r d (5 .llaa.
i l o f t , ,
1 7 7 7 ) .
p bei Eiland
Zoowcl de fraaije bcvcrking van dczen penning door dc mee.terhand van J. G. lIoiTznev
a l s bet z e l d z a ^ v a n het voorkomen van ccn si n k , belrekking bebbende op onze
. „ d g . . * . « : V.. .D. .kCg. .a,.,„Uigl,a,. , „ JA„. CA„.XA.,. „. , „ l...,«.. „ „ „ , , '„^„.„.G, „
» • k.™ .M™» « K . . „.. „ „ . g , „ j „ , „
vorder jiet nion hem M vnjbeid, dj« door de Heeren SEM en CORVER is uitgevoerd, I
hart toedroBgt; zijnde bet eeuige dat bij hun kan sebonken.
( i ) Vergelijk A. LoosJES , Beschr. der Zaanlandiche dorpen. Haarlem , 1794, bl. I
ket verlereniliyen en vMreiden der leelraart te Znondaw. 1841, bl. 8—10.
welke vrijbcid bij bun een dankbser
>. B1.AUP0T TBS- CATE , Verti. cwi-
Wo.St