iflii
m
i i ' - ! '
m fi
m : i
w o r d i n g e n , d ) e de posilie opleverde, waar i n hij r i c h . i n d e lwe e l a a t s t e . j a r e i i vooral, liad hevoiiden.
Z.ijn nagedachtenis werd in proza en pogzy ruimschools geliuldigd of beklad (i). Zijn lijk
w e r d ia den gewonen grufkelder der familie G A P E L I E S te Gorsei begraven, doch tnel dat zijner
e c h l g e i i o o t c , Vrouive HILLKGOKDA AWKA BKSTIHRK TOT W E S K E R E I C , iu 1 7 8 5 overleden, naar eeu
f a i n i l i e - g r a f k c l d e r in het open veld, door vier ncveti van J. 1). v. d. CAP E L L E S en zijne weduwe
g e s t i c h t , overgebracht. Nadat den Se p t emb e r 1787 het wapen der familie C A P E L L E S , op
c e n witte naald hij dezen grafkeldcr te v indeu, was ai'gehoiiwen, cn bcdreigingeii ran geheele
v e r n i c l i n g gedaaii -waren, liet de Graaf van RECUTERRS VAS WESTEKVEI . D de lijkeu van zijne
s c h o o n o u d e r s daaruit lichten. De blinde parlijwoede echter had liet op het gedeakteeken gel
a d e n . en deed het, den nacht van den ß'l':" o p den 7'le.. Aiig.istiis 1 7 8 8 , door buskniit it. de
l i i c h t springen (ä); een daad van wandalisme , di e algemeene afkeiiring cmtmoettf.
i n .hinij 1784.
Foorzijde. De Maagd van Leyden, kenbaar aaii ha;ir wapenschild. treedt mc-t de voeten en
d o o r s t e e k t het Oproer, als oen sclitioyer voorgesteld , mei tonrts en zivaanl gewapend.
O m den rand:
V T E T V S CT-VIOA
HUlidERTROUW.
( ' ) ISAAC nu Pcj , Lofrtdm op Van der CAI'BLLBN TOT ÜEN P O L , uilgesiirokei. (c ZwoUc den 10^' " Aujf. 178J, oi.gcdmeen
unn de leden VM> hc( Sriiuttevs-Ccn. (e Zwollc, door liiin mcdegenoot, Amst., 1784 , mct cen vignct vnn J. Bcvs «i Ii.
V I N KB LKS. Verg. Vad. ¡¡ist. i'en., IX. W. 06—102. llr.MDBiK B E R G , Luth. Prcd. to Uculieheni, UJkreile op V. d. CAITLL8N.
De PW, V. bl -50-760. I W CAPBLLEK TOT DEN POL , .\mst., 1785, l.cvattendc gedichtcu van J. VEHVEER («icn
de cerprijs van 60 güuilen dutaten wa? tocgcwezen), verdcr van G. J. G. BACOT en J- NoMSi, en een I ' r o z a s t u k ivaii FBITH r ) ,
get'teld, MirlilHi-, Gedt^kzuil war J . D . M« ^ W CAPEM.E.'Ì, Rott., 1781, bevattende gedichten van .VÜM.TA VAN DUCK,
A . il. lUoKBooRN. JAS VKRVEKR , ,T. DE J O S O H , DE .TOSGE , S. V. VAN HEBLE. - ) , ü. J. G. BACOT, JAKOB VAN D I J K , D. En-
K8LEXS, JURCE l'AAL-K, gtb. TAS ScillE, B. FREÌ IEI I Ì , AUKIASA VAN OvEBSTRATES, J - BESSE.-!, S . VAS DE GlUAfF («) , S,
M E X K K E S , S. VAS WALRK, II. AsseiiENDBiin, 1'. Bosen Bous, J . DE K R U J F ? , A. LOOSJES P i . , W. VAN O L L E P E S CASÌERSÌI. ,
V, B K E K , C. U- I .BUI :US. B . P F E L E N , 1'. VAN A K E S JB. , J . VANLIL, W . V. D. V . . . . en 1). TAX S TOLK. Verder: J . Nousz,
C A P E L L K X op C./« »Ifrß,ed. en J . Nousz, NasedachUnU op C . T. D. P O H , lictzclfde gcdiobt ab in den lundel Vow Capellen
M dtn Pol opgenoinen, Ook versclieen er ecii Zammpraak in M rijt der doodea iunchin WILL. IIEEMSKERK , J . D . Baron v. D,
C A I - B L L E N TOT DE I ' O L L , Jou. OTDBSDARSKVELT, J A S M CORN. DK WiTfn PSTRUS B l / K H I SMU S —. ZELANDÜS (BELLAMÌ?) Üj den
dood wn den on»Ur/el. Riddir J3,i. V. d. C.. Utrecht, 1781, .i st- — Roriakhyt e» Grafichriß op dendoodranj. n. Sn. V.
d. C . cnz. Op zwart papier uiet Kitle ieticrs gedrukt. A'crgood wordt CAPELLE» ia bet vuile profane boekjc PaMoUiache
Calechismui <y7e as.feneyriN;? in de »iiyciri maire patrio!iitehe geco'kna der Hederhiuierea. Tot 's Hage in het llaagsche Boscli
teu dieuste der Vorstclijke Linderen ; tcrTvi.il er cen gebee! andere geest, ook tegcn CAPELLE.-J , ademt in de reeds vermeide Parodie
op de radertandtche Feeitzangen, door den Heere V. VUELDE, nor eene maattijd ter aanhweking WO Vrijheidliefde, ge-
Aouden 4y de Gcr„aativijrenmarS:t in hei nosMehms den 26 April 1783- Zie verder den Post wn den Neder-Ith/jn, 1781, en,
als tege II banger, den in 1785 versehenen 103 bl. bcslaanden hjkimndel, met 34 den bittersten boat tegen C. ademeiide suikkcn
in rijm en onrijni, onder den titeU De Vrijheid ter tereeuKiging wn den Oö-riiiseUehen RidJer J* D* Baro.i viin der CAPELLIN
, Heer van den Pol. Tu! een Spiegel Aller Velken. Om òij de i^r^i^faiSuMuo l'Jklmndel en Keurdiehlen der Heeren XLLART
m HOLTROP geroegd le >^rden. T c Parijs, 1785- Hoe men over den vroegtijdigcn doud van CAPELLES möge denken, veel
wairs bevatten de woorden van (DE Bosen KEUFEB) Staatk. Partijen, bl. 272, dat, -in den toestand der zeken van 1781, C.
T. D. P. misscbien de eenige man was, die door ziji
Met liem verdn-een de band tussehcn de aristocratie e
do cerste met den Prins had a.ingcknoopt. Bei.ic parlijen sto
(») yed. Jaarb.. 1788, bl. 1427-1430. Van de begr
de dl
I Berichlgrreade l/eschouicing oecr de Begraafplaat»
•loed op het vo!k, deszelfs uiUpaltjngen had ku:
imocratie. welke reeds verslapt was door onderliaDdelingei
den tlians afgescheiden van olkandcr."
iclkc
; kestnat e
f i EdeUn G'elaehu I
, düor Mr. W. II. SELS
cene afbeclding aldnar.
verder den Aorowi r r , II. bl. 54, IV. bl. 20; Yad. llUt. Ven.. Deel XVill. bl.
trelten van CAPELLE-N bcstaan cr naar CALDESDACI I , door CAIHBLI.N en door VI.SKLLES geiitst, met een vers v
Zie ook STUART, III. bl. 2 3 6 . Ook bestaat cr cen Berieki aegem de inzameliiig ran penniiige i tot de oprichting
Mo«.Mment ter gedaglenie RA» . -. R </. Capellen.... OLiìcrteekcnd J. B . HICKBR, B . E. ABDEMA , C . VAN 1
R O T H , 0. W. J. UERG en anderen. Zie Ked. Mere., I-VIII. 1)1. 130.
S E D T T T O N E C O M P L E S S A
y — 1 2 L Y N II.
M n O O L X X X l V
ITI'ir OPROER. KAN »—12 JUNU ÜK.nWONCrKN.
O p de
Keerzijde. Een krans e i k e i n o f .
De geest,
8 juist 1
T. rAih.iv op n iMlirtHuJii Vi^im, Aitisi.,
,die bij het opricblen van het Exercitie-Genootschap tc Leyden had voorgezeten,
overeen.stemming met dien, waardoor zieh de volksmenigte onderscheidde,
d i e , over 't geheel zeer Oranjegezind, niet dan met leede oogen dergelijke gewapende vere
e n i g i n g e n , «aarmede men wist, dat de l'rins weinig ingenomen was, zieh zag vormen. \au
o p r i i y i n g van de zijde van lieden , die op den maatsehappelijken ladder hooget .Stenden, ontb
r a k het niet, en zoo was het recds herbaaldelijk gebeurd , dat leden van 't gezegd Genoots
c h a p door 't gepeu2)el met scheid- of smaadrcdenen beleedigd waren geworden, in Jnnij 1 7 8 4
e c h t e r openbaarde zieh de stemming der Oranjelieden oj) hef t iger wijze en luiddeo e r , vooral,
als luler bleck, op aanhilsing van zekeren broodbakker, TRAGO genaumd, ongeregeldheden
p l a a t s , die het anders zoo stille Leyden tot cen schouw tooueel van onrust eu verwarring
m a a k l e n . Inzonderheid tusschen den 7''''" e n tO^c" dier maand was dit het geval. Toch sehijnt
het ergste, dat er voorviel, zieh bejjaald te hebben bij het met slijk en steenen werpen naar
d e z e n of genen Vrijkorporisl en met liet inslaan van cenige glasruitcn, cn, al mocht dit ong
e o o r l o o f d en strafbaar hecten, een eigenlijk oproer, d. i. cen » verzel tegen de Overheid",
k o n het niet genoemd Avorden. De zaak kon echter van bedenkelijken aard worden, en de
meer gegoeden begonnen, niet zonder eenigen g rond, te vreezen, dat het graanw, eeus aan
' t hollen', tot plundering mocht overslaan. Het gcvolg biervan was , dat op den lOdeu Jnnij
e e n pnblikatie door de Overheld werd uitgevaardigd, het scheiden, dreigen , werpen met
s t e e n e n en het dwingen der vüorbijgangers om uiterlijke (Oranjc-) teekenen te dragen, verb
o d e n , en een belooning van / 1000 werd uitgeloofd aan hcm, die den eei-sten aanlegger der
g e p l e e g d e baldadigheden zon aanwijzen. Dit stnk was naauwelijks bekend, of't. bleek naar
d e n zin van somraigen nog lang niet krachtig genoeg te zijn: en naar aanleiding van een verz
ü c k s c h r i f t , door dertig welgestelde burgers bij de Heeren van den Gerechte en bij de Groote
V r o e d s c h a p ingediend, verscheuen er, op den avond van dienzelfden lüden Junij, nog twce
p u b l i k a t i e n . Bij de eene werd op aanranding van personen de straf van geesseling, op die
v a n huizen de doodstraf gesteld; bij d e andere «er d — en hier sehijnt het voornamelijk oni
le doen zijn geweest — het draym van alle lenzen of teekenen, hoe ook genaamd, en het maken
v a n rumoer of geschreeuw, op strenge stralle verboden.
Meer nog wellächt dan de dric voormelde publikatien, bracht bei inrukken van twce eskad
r o n s der Garde te paard de menigte tot nadenken, en Leyden werd rnstig als voorheen.
E n k e l e lieden, die aan de onhisten hadden deel genomen, werden gestraft, en onder hen de
b a k k e r T R A G O . Deze werd met te-pron!c-stcl!ing, gees.seling, gevangenis en bannis.sement ges
t r a f t , en het vonnis ten uitvoer gelegd, in weörwil dat hij aan den Prins een smeekschrift
om gratie gezonden en deze voorloopige schorsing van de zaak gelast had. Deze beleediging,
d e n Prins aangedaan, en welke hij als een krenking van zijn recht van gratie be.schouwde,
gaf aanleiding tot het wisselen van heftige schr i f turen tusschen het Hof van Holland en de Reg
e r i n g van Leyden (i) enhad, door het vcrmeerdereu der spanning tnsscbende partijen, i n der
d a a d gewichtiger gevolgen dan het zoogenaamdc oproer , dat er aanleiding toe gegeven had (-).
(1) Zie Ned. Jaarb., 1784, bl. 1838—1849 | Retoi van HM, 25 Nov. en 9 Dee. 1784.
fS) Zic Kid. Jaarb., 1784, bl. 1119-II32; Ned. Merc., LVII. bl. 13-16; Vad. llisl. Verc
V A N BKKCKHEY , IVrsflmf/inff ton eluMen belreffeiide de onlusten te Leydea, in 1783—1787 ,
spolpreiitcn enz-, in 7 ¡'anden. - Ilisf. Calnluj. van FB. MRI.I.EN, N». 137, k—Ü-— V. VAN AI
VIII. bi. 265—284. —FR.
arbi.i ook origínele brieven.