' r ,
f
1 íi W:.
. e Bçven van <le.e in lief en leed, ¡„ hei V.derl.,,,! ,„„ ,vel , al. ¡„ den vreemde, steed, on-
. f . o h e , d e h j k e vnendmnen, of ¡„ een be.ohou,v¡„. „ ,„den van haré lalloozc ge.ohritten.
Het Tolgeude zij genoeg. "
Aan ELIZABETH BEKKE» . gcb. íe Vlissingen 24 Juli 1738, viel een uitslekeode opleidin^ ten
d e e l , cen voorrechl, dal A o ™ DKKE, , geb. 10 Dec. 1741 bij Ams l e l v e e n, len nenemal e miste
I m m e r s deze laats.e eeo dochter van behoeftige landlieden en op haar derde jaar i n h e t . eesh
u . 8 de 0,-anje.ppcl te Amsterdam (zie boven o». 504, blz. 91) opgenomen. had daar niets
d a n haar moederíaal geleerd en zooveel ais zij verder noodig had om een knappe dienstbode
le 2.JD. Gelukk.G h a d zij, „a 't ver lalen van hel .veeshuis. in de dichteres MAK.A BOSCH fi) een
m e e s l e r c s gevooden. ^veI geschikt om den kunstzin, die bij 't jooge meisje sluimerde. te onl-
« • . k k e l e n en cerlang .vist AOAT„A. die aan vernuft ook degavederopmerkingpaarde.de
y o u w die haar mmd e r a l s dienstmaagd dan als vr iendi n behandelde. en met wie z.j een b.md
e l ged.chlen u.tgaf, op zijde te streven. Die edelmoedige beschermster verloren hebbende,
e e f d e z.j een u.jl i» kommervolle omstandigheden. tot dat zij in 1777. toen ELIZABETH BEKKEK
. a r e n echlgenoot HERMANUS WOLFF, predikant in de Beemsler, met wien zij reeds opjengdigen
l e e f t y d geh.nvd .^as, door den dood verloor (2), zieh naar deze begaf en van dien íijdafhaar
m e t weder verliet. Zij woonden eerst te zamen in de Rijp, vervolgens op het builenverbiijf
Lcmmerlust m de Bever.vijk, tot dat zij in 1787 (») oordeelden le moelen ui tw. jken, en zieh
tot m 1796 ophielden te Trévoux nabij Lyon - ^vaa^ di e vrijwillige ballingschap le lasti^^er
moest vallen aan AGATHA, die de taal van 'Hand niet verstond (»). Na de omwenlelin^' van
1795 in 't Vaderland leruggekeerd. vesligden zij zieh in den Haag en bleven aldaar wonen toi
d a t eerst ELIZABETH BÊKKER op 5 November 1804 , na dri e j a r e n sukkelens, den geest gaf in
d e a r m e n der vriendin. die 28 j a r e n lang haar niel verlaten had en nn buiten haar nicls meer
b e z i t t e n d e . dal haar aan de aarde hechlle, negen dagen laier haar volgde in den dood
B e . d e n werden op de begraafplaats Ter Navolgivg le Scheveningen in dezelfde grafstede bijg
e z e t . °
08-3ÎO eil 3J2-32G. De tc
P. Loo s Az., had de beide vi nabij
2», J. SCBBITEUA, in den Alg. Kamt- I« UUerMf, 180-1, II, bU.
zegde -uilvoerige" Lcvcnsithetsen ligcn nimmer het licht, even min als
46,70, Wi. 275(a) en 284.
3°. rad. Hirí. Ven. t. a. p. blz. 275—286. De schrijver daarv,
gckend en mcerraaUn aan de Bevem-ijk hezocht, Zie blz. 284.
4°. VAN DBR AA in letter B., bU. 28/—291 , blz. 086-987 en D. blz. 105-106.
5». I!. FRULINK , ELIS. Woipr, g,b. USKKE» E« Ac. DBK.N. (Amst. 1862 en 1863. 2 stukken). Eerst geplaatst in het
1862, n°. 7 - 8 . Syroiy«?^« en Teri^ieri«?,« da.rop in het 1863, n». 5, blz. 81-122.
6°. Dr. J. VAV VIOTBN. Het Uveu en dé uUgtlezen rtr:e„ ras ELIZ. WOLFF — USKKER, «air Ujdmrde gtrangKhik! —
Lnttf Proia-tlukken en Brieeen. Schiedanï , 1866.
7». De AWicAer, II. blz. 316, XI, blz. 232-233, 321-323, door SAXO SYLVIUS en J. C. ll(oNio). El. ¡ieMér
roer M ,chrikbetoind, Xll, blz. 34-35, door J. BOCMAN , in de Beemster, blz. 65 (en de Frischt rolkialmanak 1863
blz. 144-157. De daar blz. 145 genoetude .Y/jre«. ZendM,/. IIS., berust bij het FriesebCenootscbap); XII. biz. 195-19Deen
lange brief, in d= 19 Oct. IR?0 van BBKIÍ WOLPF aan IIotJTTDvs te Iloorn. Xlf., hiz. 199-200: 257-258, Eus BEKKSR
en Prins William V, 21,22 Julu 1773. Verder ifav. XII, blz. 232, een brie/van haar uit Haarlem, I7J74- XIII blz
161-163= Brieven van 1779 en 1780: XVll, ulz. 169-170. - AOATHA «ZK.N komt voor in deniVar. XII. blz. 118 177
235-236 : XVII : blz, 143—144. Brief aan haar van E. M. ENOBLBÏRTS 1783.
8^ STUART, rad. Uitt. I., bU. 311; III. blz. 4.
R. VAD.M^T. XXIV,, blz. 311; XXVIII, blz. 14-17; XXXIL, blz. 206-207 i
10^. AVrf. Jaarb. 1773. blz. 206/207, 957—959.
11". Ned. Mere. 1794 , Deel 74, blz. 51-52.
12°. VAN KAMPSN , II, blz. 490-^92.
( ' ) Gcb. 1741 te Amst., overl. 19 Kov. 1773.
{ ' ) Zìe boven blz. 57.
( ' ) KoNiJNeNDt-'RQ, t. a. p., blz. 75, Oppen het v<
barig was ; en inderdaad is bet niet aan
Doeb de paniek «as toen algeoeeen. Verg. DIRKS. DE UUG
XXVIII of 52, blz. 14—17; XXXII of 56 , blz. 206—207.
( ' ) Vad.flUt. IVrr., XI.VI of 70, blz. 282.
i XXXVIII, blz. 206—207.
m ten lande ait te wijken, wel wat voorven
juist vtn de reaktie zoudcn hebben te lijden gehad.
il \ederbind uaar Frantriji , bU. 3 ; Vad. Ilùl. fert.
Een lijst van de leltervruchten . die zij of te zamen of afzonderlijk uilgaven, zullen wi j hier
n i e t geven (i). en evenmin pogen na le gaan, welk aandeel elk van haar aan den gemeens
c h a p p c l i j k e n arbeid had. "Wij willen slechls doen opmerken. hoe de vorm. die zij voor haar
b e r o e m d e romans Sara Burgerhart, fVilUm Leeoend. enz. gekozen hadden . zieh uitmuntend
lot zoodanigen arbeid leende, en even" zoo het uitgeven van bundels gedichten. waarondcr
v o o r a l de OecoiiomUche lAedje» haar als goede dichleressen deden kennen. Voorls laten zieh
d e gelukkige uitkomsten, die uii beider samenwerking verkregcnwerden. gemakkelijkverklär
e n . wanneer men let op hel groote verschil van karakter en gaven des geesles bij volkomen
can hart , tengevolge waarvan de eene juist bijbraclit wat aan de andereontvvas
niet alleen geleerd en kundig, maar ook vol vernufl en luim en daarbij
• w a a r v a n zij onder anderen bewijs gaf toen zij te Trévoux niel allcen door
o v e r e e n s t e m m i n g
b r a k . EUZABETH
k i o e k van geest,
h a a r gevatheid i
I ' l a n two o r d e n zieh zelve van den moordbijl reddc, maar ook d e n echlgenoot
v a , 1 , iiau.haar »vriendii
..cim.n, RESAVI-B, u i t d e n k e r k e rwi s t t e b e v r i j d e n. Niets, ook zel f sgeeu aanhoudend
l i c h a a m s l i j d e n in h a a r laatste l evensdagen , kon h a a r berooven van h a a r o p g e r u imd h e i d van gemoed.
Bij zulk een aanleg in karakter mögen wij gerust het vormen der hoofdplanncn van deze
r o m a n s , en zoowel de diepzinnige theologische en wijsgeerige brokken, als de kluchlige
b r i e v e n die er in voorkomen, op hare rekening zetlen, en evenzoo de boertige dichtstukjes,
d i e in de door beiden, uitgegeven biindels voorkomen. Waar wij den ángel ontmoeten van
e e n scherp vernuft — dat echter nimmer de grenzen van 't betamel i jke overschrijdt, daar
m ö g e n wij bijna zeker zijn, ELIZ.ABETU BEKKER le herkennen. — Waar AGATHA DEKES spreekt,
d e vrouwelijke Pvlades van dien vrouwelijken O r e s t e sda a r is hel meer de zachtaardige
{ . ) De lijat der ^-erken, door AOR.ANVS WOLFF , EL. BEKK.R, MAB.A BOSOH en AQATKA DBKEN gezamentlijk of afzondeilijk
uitgegeven, vindt men vermeid bij FRIJLINK , t. a.p. , blz. 161-167 en I . blz. 145-151.11 .blz. 42. In do boekery der
Maatsch der Ned Letterk. zijn er 53 boekwerkcn van voorhanden. Zie Ca/a/. 1852—1857,blz.20—23. Hoe de tijdgeno -
die werken dacht kan eenigzins worden opigoemnjaaaakkttuullttddeebheeoooorrddeecclIiinngK<e ndaarvaninde Vad.Uller.
mBoekzaal,
E. -WoiFF, gcb. BEKKER: 1. IM genoegm, 1763. — Vai. Leit.
•63, III, hlz. 503 en Boekr. 1765 , blz. 36—53.
2. EnzameNachlgedachlen,\m. - rad. Leti. \ir,';> " ' "
41; Secte. 1765 . Mz. 332-357.
3. Staat der Rechtheid, 1765. — Yad. Leti. 1766
1, blz. 216 ; Boekz. 1766 , blz. 370—382.
4. Her. , Veld- «i Men
1772. — i\-. fad. Lftt. 1772, blz. 356; Boekz. Mei 1772, blz. 537—547.
5. Jacoba ran Beijeren tn Fra«i tan Dor„elen, druk, 1773. Hed. Vad. Lett., 1773, 11, 1 , blz. 527.
G. Am.Gtesteranvi.im. ftd. IW, Í»//. 1775 , blz. 603.
7. Beemtter TPinter liuitenUcen, 1778. Vad. Leti. 1778 , 1 , 1 , blz. 80.
8. Praete over de Opvoedi^g, 1779. Aid. 1779, 1. 1 , blz. 422.
9 Vryheid. Bigheid. 1786. N. Aig. Vad. Lett. 1787, II, blz. 91. Zie ook hierboven den penning n«. 679, blz. 319.
AGATHA DERBS: 1. iyi«»? op J. WAORNAAR, t 1 Maart 1773. - «ERF. Kai. I .H. 1773, II. 1, blz. 170.
2. Brief mi. — Mg. Vad. Leit. IlT., 1; blz. 517.
3. De voorreehten van hei Chriitendom. 1787. V^d. Leti. 1788; blz. 7.
4 Ugn offerande aan hel Vaderland, mo. Vad. 1799 , blz. 591. Ifieuwe Vad. Bibl., ÏV. 2. Hierop volgdei
a) Aan den Schrijver der Aanm. in de N. Vad. Bill. Ley den 1800. ( Tarf. le/i. 1801 , blr.. 131).
5. Liedere^x votr den Boerenstand. Lcyden 1804. — Vad. Leit. 1804, blz. 644.
6. lett VDor Ouderen e» Kiuderen , Leydcn. — Vad. Leit. 1805 , blz. 613.
•\VoLir eu DsKBN! 1. Bri«rM 1777. — Ífí¿. Vad. leti. \ l , l , hlz. i
2. Oeconomieche Liedjee, 1781-1782. - Alg. Fad. Leti. 111,1, blz. 12
, 518; IV, blz. Í
3. Onderwljzend Geiprek. 1781. — Alg. Vad. Leii., III, 1, blz. 532.
4. T«'aa//ííerrííe«M, 1782. iíW. IV, 1, blz. 473.
5. Ahrah. Bìa,xkaart,\m. Vad. Itli. VS9 , Uz. 392.
6. iVandelingen door Bourgogne, 1789. Aid. blz. 259 enz.
Een LevembeecMjving van ADRIANAS WOLFF , die op 29 April 1777 in zevcntigjarigen ouderdom overleed — zijn weduwe
was toen in haar 40"« jaar — vindt men in de Boekzaal 1777 , Junij , blz. 679—682. Ecn Redevoering van liem over de Vrijheid
(zie boven blz. 57) is beöordeeld in de Hed. Vad. lett. 1772, 1 , blz. 570.
Over de portrettcn van ELIZ. BRKKER , door IIÏEBINC , 1784 ad ricam gcschilderd en door A. (
over die, door POOHTUAN gegraveerd en later gekopiëerd, bij FRULINK t. a. p. opgenomen
blz. 76.
Een herinnering van bet buitenverbUjf der vriendinnen vcrseiiaft L. VAN OLLEFBK
geb. BBKKKB , op Lomruerlnil, in de Bererwijk en ram hare criendiime AGATHA DBK
Het Prot. Vir. Genooiichap gaf de levcnshesclmjving van beiden als prijsstof op. doch zonder vrucht; doch het geschrijf in
den Aaror«*«- gaf aan II. FRIJLIMK aanlciding die te bcwerken.
s l e m
r i - ^