. . • I N , '
J í ' i ' 1 ?
Mrí
i Q - í - '
v o o r l a a n niel aan Z. D. Hoogheid iJoor tic Volmaclilen raí
g e n , om daarop naar uel^evallen op de respcclivf Lcdcn ^
p o i i e e r e n , maar dal do Amblen, op Dokkiim vaUendc, aa
l i j d e l i j k zou worden oppedrasien. Zij beslool verder , hiorv;
Dokkum zoiideu worden opgcdram
het K«ar t ier der Sieden te dis-
I zoodani i; con volmacht van daar
a aan de lion bijzondcre Stedeverg
a d e r i n j t e n kennis to gcven, ten einde een Rooster op den aanstaaudcu Grooten Landsdag to
k n n n e n maken , alsmede aaii Z. D. llooglieid , » i n die tcrmen, als de omstandigheid medch
r e n g l " ('). In do missive aan de tien andere I'riesche Steden, reeds den 27sii;!. November
1782 nfgezondon, -vvcrd, als reden voor bei nemen van gemelde resolulic, opgegcven verbaasdb
e i d over bet advies, door bet K\\arlier der Steden iiitgebriicbl over de Mcmorie van Z. U.
H. nopens de orders in den laalst argeloopen zomer, door dezen als Admiraal-Geiieraal aan
d e Marine van den Staat. Alicen aan bcsef van verplichtini; en afbankelijkbeid kon, naar men
m e c n d e , ziilk ecn advies zijn geboorle to danken bebben. De missive, op 29 November 1782
ann den Prins Erfstadhouder gericbt, belielsde een bloole kennisgeving, zonder opgave van
r e d e n e n ('). De stem, nit Dokkiim opgegaan, vond wcldra in andere sieden weörklank; liol«-
ward nam op 29 November 1782 een beshiit in dcnzelfdeu geest, en gaf daarvan bij lirieven
v a n 30 November en 2 December kennis aan llindeloopeti en Dokkum ('). lUnddoopen berichlte
r e e d s op denzelfden 2 December aan Dokkiim, dal bet de gegeveu voorbeeWen gevolgd bad {*).
W a a r s c b i j n l i j k gaf ecn en ander aauleiding, dat de buvgcrij van Dokkum op 0 Decenibor een
p l e c h l i g e depiitalic afzond aan Bitrgemeesler on Raden, en him een dankadres aanbood (s).
Ook Franeher had op 3 December een soortgelijk besluit als de drie geuoemde Steden genom
e n , doch daarloe aangespoord door een adres der burgerij (s). JJUt volgdc den Decemb
e r ('), Sloten den 14''''"; doch de kennisgeving aan Dokkum bereikle die stad, wegeni de
siechte we<jen, eerst den 20'™. Inmiddels ^vas uit Dokkum op den nogmaals aan die van
H a r l i n g e n gescbreven, met naderen aandrang en verzoek om » c o n c o r d a n tie en conccrlagccring
met Dokkiims sentiment e n " enz. Te Lecu warden baperde bei aan twee stemmen, maar na
Slotens toestemming was de meerderbcid vau bet Steden-kwartier reeds len behoeve van bet
v o o r s t e l ver\\orven. De Regering van Harlingen bad, even als die van LceiuDarien, een verz
o e k s c h r i f t van ingezplonen der stad gekregen, om zieh bij di e meerderheid le voegen; doch
a n l w o o r d d e niel-tc-min den 11''™ December op den brief van Dokkum in afwijzenden z in, als
e e n p a r i g hcbbende beslolen, »geen de minste alteratie te maken in de sinds lange j a r en bes
t a a n bebbende gewoonte." Zij oordeeldc bet »wijders ongevoeglijk in eenig verder detail of
d i s c u s s i e le tredcn over de principes, aiuigenomen door Dokkums Regeering" en verzochl
v r i e n d c l i j k , dat men haar geen verdere » a a n z o e k i n g e n of exborlatie zou adresseeren" {»).
Sneek trad den Iß^"' December toe en gaf daarvan dien dag kennis aan Dokkum {'). TeLeeuw
a r d c n , vaar men den 10'''" aan Dokkum van den uitslag der stemming bericbl liad gcgcven,
kwam men den 21"'" op bet vroeger besluit terug en voigde, boewcl dan niet in alle opzicbl
e n , bet voorbeeld van Dokkum {'"J. De slolsom vas, dat, tocn op 3 February 1783 het
K w a r t i c r der Sieden legen ß uur 'savonds zamcngcrocpen, en door Jonkheer Ch a r l e s Bi g o t ,
Premie]- van Stavoren , in omvraag gebracht was , of nicn , volgens jaari i jksche gewoontc, de
b e g e v i n g der ambten wederom aan den Erfstadhondcr zou opdragen, de Volmachtcn van acht
d e r elf Steden zulks van de band wezen, op grond der besluiten bij die Statcn genomen. In
d i e n zin wer d dan ook ecn Resolutie opgemaakl en het voorstcl afgewezen; doch de Volmacb-
(1) AW. 1783, bl. aOS—311.
( Í ) .ÍH.. 1J83, 1.1.313.
(<) ^W., bl. 320-322-
( ' ) ^«., 1.1. 323-326-
(S) Ald..h\. G33—636, cn 1.1- 63? hei ilwikailr« van 9 Dec. 1/82.
•1) JH., bl. G3B-C4n.
1«) Aid., U.6t7.
( . ) ß48.
fio) Aid..hl. 640 e.i 65.'?-fi;.G. Xü<1<tp l.psluitfn van 8 eil missive van 23 Jannanj 178.'? v:
fltí.. bl- 657-061.
ii, ivl
t e n van de drie overige sieden, Harlingen, Slavoren en Worhnn, leverdcn prolest in (')
legen de kracht dier resolutie, de« ijl, naar haar oordeel, een zoo gewichtige verandering door
geen meerderheid beslist kon worden, maar eenstemmig genomen moest worden, Ic meer dewijl
het voorstel, zoo als hol door Dokkum gedaan was, het Kwartier ook voor de toekomst
aan banden legde. Des-niet-le-min wcrd op den Februarij de Rooiter ai Mvianak vastges
t d d , om met J785 van kracht te norden, terwijl men inmiddels de -weinige commi.ssien, die
nog in 1783 cn 1784 mochten openvallon, bij slemming begeven zou. De/ " r m i c r i Bi g o t ,
P l e t t e s b e r o en Caüpeu leverden, namens Stavoren, Harlingen en JVorhiim,, bij d e Slaten van
F r i e s l a n d een Uveede protest in, deze reis legen den rooster, 't geen Dokkum op den IS'i"'
F e b r u n r i j mcl een zecr wijdloopig contra-prote.st beänt«oordde, gelijk het ook reeds opden8'<™
F e b r u a r i j aan gemeld bestuur een vcrzoekschrift, door Franeker iets later onderslei ind, gcrichl
l i a d , tot bekrachtiging van den Rooster. Na eenig gehaspei bij de ccrstc lezing over de vraag,
of Dokkum cn of de dric dissentierende Sieden wel zouden kunnen medc stemmen enz., kwam
liel den 25='''" Februari j tot ccne beslisaing en verklaarde zieh de meerderheid der Stalen in
d e n geesl van eerslgenoemdc Slad. Fy/der elf Steden waren voor gebeel accordeeren, drie,
H a r l i n g e n , Stavoren en Workum, voor i>asseercn, d. i. goedkeuring te ontbouden , en drie
v c r d e e l d (2), De Rooster ^^c^d door de drie Landkwartieren goedgekeurd en bevestigd, nicll
e g e u s t a a n d c de volmachtcn der drie passerendc Sieden, bij request , in plaats van bij memor
i e , hadden verzochl op dit punl niet te be.slissen, voor cn aleer Z. D. U. , tot welke zjj zieh
gcwend liadden, op hun verzoek beslist had (•>). Kiels van dit alles baatte; de i/i-r« Sieden
moeslen zieh aan de meerderheid onderwerpen en de Rooster werd voor den tijd van 33 jaren,
1785—1817, vaslgestcld Z^ö achlte men zieh meester van de loekomsl!
Dokkum, nog met den behaalden zege niet tevreden, oordeelde, dal die bovendien beve.sl
i g d rooesl worden door ecn acht-Heden-verbond. Dal verbond zou beheizen, »dat de Commiss
i o n , op hol kwartier der Steden vallende, na inboud van deszclfs Kwartier-Resolutic van den
7,1... Februari j en bekraehtigd door de Staals-Rc.solulie van den .Haart 1783, ten allen tijJe,
o n d e r de Friesche Steden-Volmaglcn zullen vcrdeeld blijven, zonder dat overstemmiug zal
p l a a t s hebben ter verandering der Roosler, of anderzins toi vernicliging van dczelve, om die
a m p l e n -weder aan bei Sladhouderlijke Huis of elders ler disposilie op le d ragcn. " Dit voors
t e l , bij rondgaande missive van 7 April 1783 gedaan (»), had na eenige briefwisseling ten gev
o l g e , dal de zes Sieden, Dokkum, liolsward, Sneek, Sloten, Übt en Hiiideloopen, den 27=1''"
J u n i j van dal janr, zieh ten ra.idhuize der cerstgemeldc stad naauwer toi de instandhouding
v a n den Roosler verbonden («). Leeuwarden trad den September tot het verdrag toe (J) ,
Franeker voigde den Ja n u a r i j 1784 ('•) en eindelijk zelfs, op den 27»'™ Januari j 1784,
ook Harlingen (").
De omwenleling van 1787 wier p ecbler al hei gedane "sverk ecnsklaps weder in duigen. De
yilmanak of Rooster, die 33 j a r en, ja, tm allen tijde zoii moetcn worden gevolgd , werd
r e e d s met den aanvang van den grooten Landdag van 1788 ingelrokken en de disposilie over
lie op het Kwartier der Sieden vallende ambulaloire ambten weder aan Z. Uoogheid opgcd
r a g e n {'").
De penning, d s aanleiding lot deze aanteekening gegevcn beel't, -werd door den stem-
< 1) .Vi./. Jaerl., 1783, bl. IÍ74-8J8.
( ' ) J/rf.,bl. 897-898. De mcenlerbciil l.estond atoo uit + Ä met ± 3 tCBCnovcr — 3, = 6|¿: •
(>) 898- llet/ííí»M<<Icrdrií Steilen, flW., 111. 898-900.
. Trg^««-. Staat Frie>!a»d, IV. 1.1. 2Ö-33. en .Ic Resol.,ties .bitromlm,
men, IV. bl. 643-OJS. De schrijver van: D.-rr<r»j, Wat is ean Pr^wr?
yemeenzam iriec Inniwooi'd door natanis, 2 Ja». 1783 , ziid. pl., renleiligt, bi. 21,
(») y<:d.Ja>rb., 1783, 1.1- 12-10—1241, en .le briefwisscIiuB, bl. 12.1i-l?(il.
(•) Atd., bl. 1261 en 1622—2r., De Cournlie, aid., bl. 162r.—IfiSS.
(?) Aid..hl. ]779.
(«) JW-, 178t, bl- 433.
1 veel gcnigl luankl in
; genomen UesoUilie.
(»1
I- 612. •erpel. fnd. l/i>i. IVr-.