i l i . »
¡ 4 I •
«-i
; s t
ñ •
I »
ii'iii..-.
I L I : ;
I
'Ú'
l i / ì i
I - M ' I Í
J í -
F Í '
Í J ; ! : IA
J I I ' ' '
Í [
gedenkpenning voorkümt. Zijii goiidcn bruilofl wcrd i
den B\htholo5ieus Rulopps bezongen.
a gedrukt gediclil door den bckeu-
630. Plaat LXUI. 1786.
T e r ocre van Prins Wi l lem V en zijne beide zoncn.
rooi-iijtl,'. 's Prinsen links gewend halsstuk raet liaarzak eu ringkraag. Daarondcr 1786.
O m den rand:
W T T . I I E L M U S V. D.(EI) G-CUATIA) PRINC.(EPB) A R A E )
WILLEM r, DOOH GODS GENABE PRINS VAN OBAiYJE.
Keersijde. De beide rechts gewende haisstukken der jonge Prinsen.
Om den rand:
^ Y T L L EM PR'(KDEittK) PII-(INCKPS) IIÌER-(f.s) AVTL{ANTiAn) . WlTr(r.EM)
G-(EOIIC,E) PREDERTK PR-{rifCEVs) AVE{ANTIAK)*
WILLEM FREDEEIK, EliFPRINS FAN ORANJE . WILLEM GEORGE FREDEIilK,
PRINS FAN OUANJE.
Ondar bel borstbeeld van den jongnen Prins yindl men de lelter .S.(cuepp).
Vrepmd is bel, dat op de voorzijde de naam Wiiuelmus met een n , aur daarenlegen mei
cen 0 geschreren is, en niet minder vreemd , dat de naam aldaar in 't Lalijn en op de kcerzijde
de namcn in 't Nederduitsoh gesteld zijn. Hel eerste kan aan onopletlendheid van de
zijde des graveurs worden loegeschreven ; de reden yan bel laalste kunnen -wij niet gissen.
0 3 9 . Plaat LXII1. (1786.)
T e r eere van Frederica Sophia Wi lhelmina, Prinses van Oranje
e n van hare docbler.
Foorzijde. [let recbts gewend halssluk der Prinses, met paarlen gekapt.
Om den rand:
F l l E n ) E R I C A SOPIITA WILII.(ei.mina) 1'R.(inceps) AUR(antiae)
[PRINSES VAN OIUNJE).
Keerzijde. Het rechtsgewend balsstiik van Prinses Louise. Daaronder twee aan den steel
te zamengebonden, recbts en links opscbietende palmtakken, met bloemen doorstrengeld.
RILED'(EiiiCA) LOUISA \\'-ILH-(KI.URNA) P]1-(inceps) AUTI-(AS
{PRINSES FAN ORANJE).
Onder het balsstiik een S(GnEPP) en onder de palmtakken 17 — 86.
0 3 8 . Plaat LXllI. 1786.
O p het tc v a n hel
d e Gys
e n h o f le
G e d e p i i l e e r d e n Ocker Ge
d e Stadhouder l i jke poort
; e , 17 Maart 1786.
Dit gedreveu stuk, dat, hoezeer gelieel misteekend en slordig bewerkt, loch , als vrij naauwkeurige
voorslelling van het gebeurde en om zijn zeldzaamheid, eenige waarde heeft, stell bet
Binnenbof te 'sGravenhage voor, nil de westelijke of Sladhouderspoort te zien. De paruikemaker
Fbak^ois Moubasd grijpl de leugels aan van de paarden, gcspannen voor de koets,
waarin men Gevaerts en De Gvskiaer ziet zitlen, van du Verjiadering komende. Op den
voorgrond -sbordi een der medehelpcrs van Mouramd, door den Advokaal Vab Nispeit, met uilgelogen
degen a ige wend ; een ander, Hess, slaat de armen mocdeloos in de lucbt (I). Een
loeschouwer links maakt een beweging van groote verbazing; anderen, op den achtergrond,
zien hel geval lijdelijk aan, wat misscbien zinspeell op bet gedrag der Zwilsersche garde te
dier gelegenbeid.
Binnen 'sGravenbage, de liofplaals en zetel van de hooge Staatslichamen, bestondon in de
acbttiende eeuw nog geene belangrijke fabrieken of bandelsz.iken, en bet bestaan van velen
bing voornamelijk af van do aai.wezigheid van' s Prinsen hofhouding; geen ^vondcr dus, dal
de groole meerdcrheid der bevolkinjí aldaar Prinsgezind was, en het met leede oogen aanzag,
hoe de Slaten van Holland, bij -wie jnist bet omgekeerde piaats had, er dag aan dag
op nitzagen om bun maebl en gezag nil te breiden, door inkrimping van die des Prinsen, 'I
zij als Stadbouder, 't zij als Kapitein-Gereraal. Zoo had bun o. a. een opscbudding, op den
4den September 1785 in den Haag voorgevallen, gewenscbte aanleiding gegeven om iubreiik te
maken op zijn militair gezag binnen de residentie, door le gelaslen aan den bevelhebbenden
Officier der Iloofdwacht, dagelijks tcgen hel vallen van den avond rondes uit te zenden en
daarmede van nur tot unr voorl tc gaan tot'smorgens zes ure. Te vergcefs bad de Prins, bij
Wien lot nog toe alle lastgeving berust bad, zieh over dien maatregel beklaagd; zijn klachten
waren beiintwoord met andere bcscbikkingen van gelijken aarl, lot dal ten slotte de Stalen
zieh het bevel over bet Garnizoen in deu Haag ten eenemale hadden toegeeigend (c). Vaandels
en ringkragen der Garde waren ¡ichtereenvolgens veranderd geworden, zoodul zij uilsluilend
de souvereinileit der Slaten aaiid.iidden (3), en om deze laalstc nog krachliger openbaar te
vertoonen, hadden zij, op den October 1785,de boofdwacbl op het Binnenbof, in het
nieuwe gebouw der Stalen van Holland en Westfriesland, door de Garde laten betrekken (i);
spoedig daarna i^as door ben bepaald , dat, zoo dikwerf de Slalen bijeen kwamen, de wacht
hun de volle krijgseer bewijzen, en in 'I geweer zou komen zoo dikwerf de Raadpcnsionaris
of de GokommiUeerde Raden op en van 't Hof gingen. Ja, laatstgenoemden hadden dil bevel
nog verder uitgebreid (6), en vastgesteld, »dal staande de vergadering der Slaten voornoemd
, de Militaireu aan niemand anders dan aan de Icdcn van die vergadering de bonneurs
mochten bewijzen, en dut, gedurende de week, wanneer zy (de Slaten) vergaderden, alloos
cene Compagnie Cavallerie, met den slandaard, de wacht mocst betrekken cn de honneurs
beuijzen, miUyader. dal de zomjeuoomde Sladhouderlijke poort (o) , doov welke niemand, van
wat caraoter ook , buiten den Stadhouder vermoyt U ryden, voortaan gedurende der Stalen Fergadertng^,
emn ah de andere ,Worten tot d<- loe,jungen van het liinnenhof zon moetemjeopend
{ ' ) lilLDEttDIJK. zcgt T.in
"de Drsgondcrs stoteii Hkss
kcii nlct, luaar slaat de armen in de luclit, zeggend.
( » ) Zìe (le Verzamfìing tan stvkkm iu de :aak c
{') Ned.Jaarb., Dec. 1785, bl. U22.
(») A'érf.ydí.ri., 1785, bl. 1C53.
(') AVrf. Jaarö., Febr. 1/86,11. 121—122; rad. Hist. rert>., X. bl. 123,
(•) Zie over dcM poort Vad. /list. Vm., XII. bl. 8 (t).
iu liet mortwaariiig verliaal, .lit hij in zijn Gnch. da Vadnl.. Deel XII
rocpcii: toc! toc! liet is tijd. Huss ichudt het lioofd, kau nict sprckcn c
't is alles tois."
II.
hi. 69,8ceit:
gcefi het lee-
Ganàsten in den Haag, 1?86.
' I S »