'il
m
O m den rand, o p een w imp e l :
D E RUST OP K A T T E N B U R G HERSTEl.])
Keerzijde. Een uilgespreid klced, waarboven hel «apen van Amslerdam tusschen palml
a k k e n . Op het kleed :
D E P E N S t E \V E Z E
JäN
•l'líOUW DKK
B U E G E R Y
D a a r o n d e r : 30 MEY 1787 en LAGEMAN. F(ECIT).
« S S . Plaat LXVII. 1787.
S p o t p e n n i n g op l ietzel fde voórval.
Foortijde. Een hijl (l), liamer en boor , als zinnebeeiden des scheepstimmermans.
O m den raud:
O R A N I E , BOYEN, 17S7::
^ Kearzijíie. (Als gevolg van dezen kreet door de Kaltenburgers in Mei 1787 aangeheven)
Een galg, «aaraan eeu lini om heen geslingerd is, op 't we]k men leest:
II£7' VOLK rA.\ KATTHNBURG (2).
» H e e d U voor den weérstnit," had reeds in 1578 de Amsterdamsche Biirgemeesler HESDRIK
DIUKSZ. gezegd, loen de legenparlij hem de slad iiilzelle, en ook nii had werking we.lerwcrk
i n g gebaard. Het oprichlen der Burgorsocieteil, bei gewelddadig afzetten van negen Leden
d e r Vroedscbap, het overbrengen van hei beslrn.r in banden van Krijgsraad en Geeonstil
i i e c r d e n , had de veronlwaardigde l'rinsgezindcn le Amslerdam doen beseffcn, dal , «iiden
zij den l'rins niel van den laaUlen schijn van gezag, die hem nog overbleef, versloken zien (s),
zij krachliger middclen bij d e iiand mneslen nemen dan tot nu toe door hen waren in 'twerk
g e s l e l d . De monslerpelilie der Palrioüen, waarover hl. 323 gesprokea is, had het gevolg ge-
( I ) Mi-t ilen »aam vai. BijUjn wcnlcii vnn ouds de arbcirtcrs asiigeduid, vfrlion.lcii nnn ileii dienst der talrljke timmcrwervcn
op Katlenburg «ti de iiudcr« ei Inn den, gelegen «tn den uiilioek vtin Airstcr.l.-.m, lege« <le noordouslclijke puiit der halve
muftii, door de slad gevormd. Ooze Heden , groolendecls ^crkzaani lij de Admirslitcit, üiidcrschcid.len zieh, evei. a!s liet zeevolk,
(bor liunnc geUcelilbcid aaii de OranjepartiJ , waarvnu zij, door liuti aaiilal en \iakkerheid, als do voomaamstc steuii dier
partii l^'nnen Amsterdam werden «anecmerkt. Zoo sehrecf lUants, II. p. 280. op 23 Februarij 1787: Our frUr^ds art hMUaru.,
j w/ial lo do... and inelÍMd lo f / u u ihc tüppar-l <</ 20.000 mo« , aho xrcrk vi tht doctuanh aud are armfd «Uh haichùli:.
Iti de IV.-. US. ran Gedichhn vìn.lt mei>, 1.1. 9(3. ti.n ocx llyllß b!. 83, C^ fly/y« AVaa/(eeu i^^rpreiit) et.
bl. 8r., OverdfHkhgfi by rf« Mache¡„ke oplojl rfrr byltjn e,x pikbroeken (•). Zie ouk ilo,iu»,ni, I. bl. 65-06.
¡J ) Pan pro loto. Immers, gclijk de tckst luder zal aa.i«ijzeu, liiiig mei. — met een Z«eed die geplunderd liad - .»et
— '-n <!,<neii Katleiibiirgor. en dat was iiog wel ccn gesi.eiivelde. - Hot peiii.iiikje (kopcr) komt zeldzaam voor. V.n.Cnus,
•lijdsehHß, II, bl. I
{ ' ) Zie rad. ir,si. Verr.. XVil
tu AmiMda«:, I. l»i. 11, en liet re(|ucst, aid. Hijl. D., bl, 10—11 ;
Nrd. Joarb., 1787 , bl. 1011—1014.
Ook [wmp e» «cvltiunkcr! inap
Lyndnycra, emilll n iM /<» mf
SlM(iroe>ct^ m coopafcilctiinkcr«
Oit bootstu;, iuJi ncuti'lmkcri.
h a d , 't w e l k die partij beoogde, en waarom zou men van de tegenovergeslelde zijde dan niel
b e t z c l f d c middel beproeven? (') in den aanvang der Vroedschapsvergadering van 7 Mei,.in
w e l k e de plaalsen der geremoveerde Vroedscbapsleden vcrvnid stonden te w o r d e n , ver.scben
e n Iwee of drie afgevaardigden uit de bijUjes van Katlenburg, met een verzoekichrift, door
8 0 0 (anderen zeggen 1100, ja 3000) personen mel bun bandteekening of mer k voorzien; bij
w e i k sluk de adressanlen aandrongen op de her.stelling van den Prins in de waardigbeden en
v o o r r e e h t e n , hem in 1766 opgedragen, tevens bun afkeuring le kennen gaven van de onw eil
i g e remolie van negcn Vroedscbappen, en eindelijk verklaarden de zoogenaamdo eUmtne des
volkt niet le erkennen, en de Vergadering, op dien dag le bouden en het bijwonen waarvan
aan een grool gedeeltc der -«eltige leden belel werd, le be.sehouwen als onwellig (2). De Vroeds
c b a p weigerde nu dil sluk aan te nemen, onder voor w e n d s e i , dal bei bij Burgemee.s leren
h a d moelen ingediend en daar vooraf gelezen zijn; voorls ook, omdal de Vergadering dien
d a g alleen belegd was om nienwe Raden te kiozen. De Vroedscbap seheen alzoo geheel le
v e r g e l e n , dal zij op 21 April bevorens, op een mtgelenkend rcquesl, en waarop zij even min
b e s c b r e v e n was. beraadslaagd had, ja zelfs op grond daarvan negen barer medeleden bad
a f g e z e l ; dewtjl bei nu ingediende sluk wel degelijk belrekking had op betgeen aan de orde
w a s , namelijk op hei kiezen van nieuwe Raadsleden, waartoe bei de Vroedscbap onbevoegd
v e r k i a a r d e . Aangemoedigd door bei grool getal leekenaar.s, dal zij b innen weinige uren verk
r e g e n badden, leiden nu de Prinsgezinden een ander adres, van dezelfde slrckking als het
e e r s t e , dal afgewezen of liever leruggogeven was, bij den boekverkooper AREBD ler leekening;
d o c h bei oogmerk werd verijdeld, doordien deze laatsle, bedreigd door bei opgeruidc volk,
e n voor zijn leven beduchl , de slad verliet (s). Toeb gaf men den moed niet ver loren; in de
Oruiye- oi Oprechle Faderlandsehe Societeiten, le Ams l e rdam even a lselders, voornamel i j k opaanr
a d e n van hei boofd der Prinsgezinden in den Haag, den Graaf BENTIWCK , opgerichl ('), leide
men legen het einde van Mei acten van qualificalie ler leekening, s t rekkende ter benoeming van
P e r s o n e n , die als legenwicht aan de f.econstitueerden der palriotlen konden dienen, en gem
a c h l j g d werden alle zoodanige middelen te bezigen als dienen konden om lol de orde van
z a k e n , in 1766 vaslgesteld, terug Ic keeren. Doch ook deze poging bleek weldra een nullcloos
worsteJen le zijn legen hen, die tijdelijk d e overmachl badden. Een prolest van lieden
uU den burgerstand , legen de verrichlingen van de leidors der Patriolton, werd in den Raad
n i e l aangenomen, op grond dal hei niet naar eisch ingericbl, noch door behoorlijk gem
a c h l i g d e per.soncn was ingediend. Zoo werd aan dal deel der volksslem binnen Amsterdam
e l k e poging belet om zicb te uilen.
De Prinsgezinden, geen loegaug voor hua klachten vindende bij de (zoo 't heetlej gezuiv
e r d e Sladsregeering, be.slolen, zieh tot de Staleii van Molland lewenden Een uitvoerig adres
w e r d opgesleld, beheizende niets minder dan een rerzoek om den Prins in de rechten le hers
t e l l e n , hem gewaarborgd bij de conslitt.lie van 1766, om de onlangs aangeslelde Raden en
K o l o n e l l e n weder te ontslaan, de losbandigbeid der dn.kper.s le beteugelen, alle vrijcorpsen
e n wapengenooLschappen le ontbindeti, enz.; welk sink op de Pinksterdagen, 27 en 28 Mei,
l e r leekening werd nedergelegd in Iw eo wi j„buizen: het Onoolmnakie tchip, o^, Katlenburg i
e n 's Lands fVeloaren , op de Reguliersgracht. '
Voor het laalstgcnoemd wijnbuis, aldtis nu in eeu «•ei^Tiuis voor onderteekenaars berscbap
e n , onlstond weldra een samenscholing van andersdenkenden; van daar een klopparlij luss
c h e n bcn en de Prinsgezinden en belemmering van den loegang lol de woning. Daags r
( I ) llet tcekeneii begon • Mei. Zie het — w
^ , . ^ - len va.i Katienbiirgbetrcft, zeer merkwaarilig — Iwekie
Onlmo^l„.ge,x E« byzond^rh^dm rat, JOH. JANSB OE WILDE , g.duur.ndf dén Igd dal l.y
jr {door im. Com
¡en w» de gyoolf Ora„Jf SoeMcil daarlor aanp^leld) gcfucg/^rä keeß 6;, de CùsUUin A
íchip. cm. Amst., bij J. K. T«op (1787). 29 biz.
( ä ) ^•ed. Jaarh., bl. 1014 en vooral bl. 1036¡ Vad. Iñil. I'err., XVIl. bl. 107
TM ifr. UEYGKRSJIAN ihaulil procc<-<i lo Jmtlerdom and >hmld «s^ his nd^atoun
on the good/aili of the Rr^nce of Ihtir town.
{») Vad. ir,!l. IVm, XVII. bl. 108. Men bad
patriotlcu in woede onlstak-
{ « ) Vod. IHnt. I'm.., XVII. bl. 111.
T. Mkver 1« /ml írv«/,iiií Onfolmaakle
IS scbreef op den 17 April 1787
Iht BYLTIES, that the;/
. dat do ondcrteekenaar/S à / 6 daarmcA verdiendc,
reli,
Vergel, XVI. bl. 74.
P i n k -
»
: m
li
I P L I
1 W