M
fifi
Iii'
ì i f •
ili
•MP,
OTCngc , eye» al. HOOFT , dric Prinsgeainile aitibtgenoolen , l a d Vu> GOIIDOE«. drie Prinigez
m d c n onder lijne mede-Kolonclle» (Bos.oo. , Vi» M . a i . m en WA, „ ) lol tegcnslanders, en
h a d d e n beiden in de ücliamcn w.arloe nj belioorden een lalrijke legenparlij te Termjderen:
c m d e l . j k , even als HOOFT ondet den invioed T.n VAK liiactEL, bandelde VAJ GOODOEVBII
o n d e r dien y.n den welbespraaklen Advoiaal JIr. GAI, ISAAC GAI. S (•), die bem nl> Kanilein
en »oordvoerder bij alle gelegenbeden ter djde alond. Om de gelijkenii le Tollooien: nooh
d e een nocb de ander »cbeeu genoegvertroaMen le slcllen in den eindelijken Irlomf lijnerzaak
l ä n g s wellige, noch de een nocb de ander schroomde tot bereiking van dat doel geweldd
a d i g e middelen.
Van beiden heett kort yoor hon dood ons dezeltde schrijTcr een vr.j partijdige levenssebets
gegeven p). Wij leeren daaruit, dal IJAAO TA, GOODOIVER den Sü«" Augustus 1712 te Ams
t e r d am werd geboren {'), oit ouders, berkomstig y i n Amerjfoort en aldaar tot den deftigen
b n r g e r s t a n d behoorende. Zijn Tader, die wijnkooper was, vond in den jongen ISAAO reeds
v r o e g een bekwamen helper; immers nog naauwlijks ISj a a r oud werd deze al met liet bouden
v a n bet Grootboek belast. Later betzelfde vak als iijn vadcr drijveadc, bleet VAU GOCDOIVE»
d a a r i n werkzaam tot in bei jaar 17S1, de nren, die bem van zijn beroepsbezigheden overblev
e n , besicedende met ivandelen, en - wat in di e dagcn bij de kooplieden zeer algemecn was -
met het lezen van gccstbesebavende werken; terwijl zijn smaak inzonderheid viel op de EOOd
a n i g e als in betrekking Stenden tot de gesehiedenis van land en stad. In Mei 1749, alzoo
e e r s t op 38jarigen leeftijd, gehuwd met AGATHA EaaniA DE LAKGE, wier vader 't zelfde beroep
d r e e f als Inj , had bij de twee dochters, die nit dezen echt gesproten waren, vroeg verloren;
d o c b mocbt tot in 1789 zijn gade bebonden.
E e r s t in 1752 was VAB GOEDOEVER bij d e Amsterdamsche Scbuttcrij als Kapitein in lijdelijke
b e d i e n i n g gekomen, en bet dunrde tot in 1773 eer men bem aanzocbt om de waardigheid van
Kolone l te bekleedcn. Herb.aldelijk sloeg bij dal aanzoek at, zieh verachoonende mcl zijn
r c c d s gevorderdon leeftijd; doch loen bij cenmaal voor den aandrang beziveken was, scbeen
d a l bezwaar, al naar male hij ouder werd, ook minder bij bem te wegen; immers veenien
j a r e n lang vervulde bij de aangenomen betrekking ('), en wäre bem op den Oc l o b e r
1787 geen onlslag fbui s gezonden, hij zou ongelwijfeld Kolonel bij 'I toitle (S) regimenl der
A m s t e r d a m s c h e ScbutteriJ zijn gestorveu.
( ' ) (ÍAL>s wns seilen 1750 tcr rolle ilcr .-idvokaten i.igesdirevei., zic Zewi. ran C. VAN LSXNEP, II. bl, S8. Als pleitbezorger
liad liij eelit« minder te doeri. aewijl hij bgvendien het Sckrclari.iit vnn Amstelland licklccdde. Stoedi een der koryfei-n
v&ti de I'orfir/anrficAc Socií<«í, l)lfef Iiij dit ook, toeii dcze zieh onder den nsura van DacMua Amiúixa geeonítilucord imd,
en Ins er lal van vcrhundclingen voor, doorgaans in spreekwoorden vervat. Bij d« omwe.iteling van 1730 werd hi] Lid van
liet Comilc van Jnstitic te Amsterdam, \ervolgensin 1798-1799 Prokurcur der Gemeentc en later Sehepen, Zie Mr. J, VAN
LBXNEI-, l'Msirtät ter rieriny lan he! Tijang beataan ro» het GennoUchap Doctrina et Amioitia, bl. 12, I i , 4?.
(5) lúdtrlaníUchf C/ioeo!aad, Ainst., 1796. Onder het portretje van VAN GODDOBVBR leest men ;
DilbeUd emi Amsltllaars, rfie, try M« eije/.toi,
Volinrrig keift genrgd nor 't häl ran Kirk en Staat,
Het Vicht der hirger» stijfde >» tpijt ra« d\, •/ aeerstree/de
Dit twi- geeu hwgheid ^cicMe en roor 7 gewetd niel lerfj'
Een yrv-v irgheidísoon, die -t vetboek (?) heertchcn liet
GQVBOEVER I> •! dien >nen hier RIÍÍ.
{ ' ) En niet to Aniorsfoorl, als somiuigen mecnilen en o.a. zekcrc CORNKLIA VAN LEXMONU zong in een dichtstuk.op zeer
«einige eieniptnren getrokken - die op wit satijn gedrukt, achter glasen met een verguMe lijsl, aaii de vrienden van VAN GOODOBVEB
«erden vorstrekt — cn ivaariii deze ncvens OI.C.ENBARNEVBLD werd gcsteld , larf. Chocot., bl, S en C. itet artikel van
VAN DER AA , Hiogr. Woordenb., iii r., noemt 'tmans ouders »ENDRI
N GornoEVE
laathem den aO«"» Oelober 1720 geboren wor.len en trouwen met CATII
een zoon gceft, ANTO.VIE genaamd. Wij zijn echter de opgaven gevolgd vi
OBVBB persoonüjk kende, zoo wel als diens beide in 1793 nog levendc zns
Ziebl r
(») 13 Jano«rij 1773. Zie KOK , - Í « , / . / w i . , III. W. «8.
(») Er waren te Amsterdam vijf regimenlcn, het oraaje, liet gelt, het blaatuee, het Kitle cn het jrofne, die elk Imn verschillende
•B'ijl hij hem nog bovendiei
n de Vad. C
loopplaats hadden. Zic M'AGENAAB, Amiterdm». üeel AT. Bock II. De oinstandigheid, dat Juist het regiment
" " " •> Z'jn loopplaats op den Dam had, en hij er diis telken reize de toegango.i tot het stadhu's niede kon af-
üurlijk ZI 1 de hand werken.
Het
! M
sss w w w « ) f
I n September 1786, begon VAS GOMOEVER roor 't eerst een politieke rol (e speien. Het
was loch op zijn aandrang, gelijk zijn biograaf vermeidt, dat op den 8"«" dier maand een
Kommissie nit de OfHcieren der Schutterij zieh bij Burgemeesteren kwam aanmelden, om
i i c i i le beklagen over het besluit ran Gelderland tot het fnnrken van burgerlijke geschillen
d o o r raililair ge%veld en over het bezetten van Haltern en Elburg op last van den Kapitein-
G e n e r a a l der Unie, die op gelijken grond en met gelijk doel zijn krijgsvolk morgen dit in
Holland zou kunnen laten doen.
Die zending, waarbij Kolonellen en Kapilein.s te kennen gaven, dat zij, met zulk gevaar
voor oogen, wilden toonen «geenszins inactief le zyn tot soutien van de regeering, wier Ord
e r s zy verklaarden te ziillen afwachten en opvolgen, " was een aanvang van die pressie, op
d e Regeering uit te oefenen door een Schutterij, die alles behalve i> a f w a c h t e n d en volgzaam"
w e n s c h t e le wezen. De daad wordl dan ook door VAW GOUDOXVERS bewonderaar «een slap van
g e w i g t " (1) geheelen, »en schrander overlegd, dewyl men, pligtmatig, alle onderdanig-
Iicid en overgevenheid aan Burgemeesteren wil betuigende, hen levens de banden bond om de
h a n d e l i n g e n van den Sladhouder goed le kenren."
Zoo te Amsterdam als elders in Holland was het een vastgewortelde meening bij velen (2),
dat de Schutterij devcrlegenwoordigsler der Gemeenle was tegenover de Regeering. en d e Patrio
l t e u begrepen dus zeer oordeelkiiudig, dat zij, in afwacht ing eener oreatü van r r i i i i m phhis
in de zoogenaamde Geconstitueerden, zorgen moesten, den Krijgsraad op hun hand le
h e b b e n . Nu was VAU GOUDOEVER volkomen bereid om de partij te dienen en, overtuigd bij het
m e e r e n d e e l der Officieren steun te vinden, ijverde bij reeds in den aanvang van 1787 om
g r o o l e n Krügsraad te beieggen (s), waarin, behalve de 5 Kolonellen en 60 Kapi teinen, ook de
6 0 Luitenants zitling hadden, en waartoe niet dan in zeer zeldzame gevallen ook de Vaandrigs
g e r o e p e n werden (•!), ten einde, door middel van dien Krijgsraad, de minderheid in de Vroeds
c h a p tegen de Prinsgezinde meerderheid te onderstennen ; doch zijn vier ambtgenoolen, VAK
AIARSELIS, BO?BOOM, NYMAW e n WARIK hadden dat houden van een Krijgsraad op ongewonen tijd
b e l e t . VAS GOÜDOEVER , waarschijnlijk door HOOFT zelven daartoe aangespoord , deed nu alleen
wat hij gewenscht had nit naam van den Krijgsraad te doen en, een zestiglal Officieren, meest
L u i t e n a n t s en Vaandrigs. met zieh voerende, begaf hij zieh op den 21'ien Februarij 1787 naar
B u r g e m e e s t e r s k a m e r om een request le overhandigen, door gemeide Officieren cn eeniye andere
penoncn ondcrteekend , en 't welk de Kapitein GALES Burgemeesteren voorlas. Over dil sink,
d a l betrekking had tot het Cordon en het Corps van SALH, is reeds door ons in de levensschets
v a n H. HOOFT DZ. ge.sproken. Op dienzelfden morgen zoude eindelijk de groote Krijgsraad
g e h o u d e n w o r d e n , en geen wonder dat, nu, behalve de gewone zaken, ook het op dien
d a g gebeurde veel slof gaf tot redetwisten, de zitling lang duurde. Toen het vijf uren was,
Steide GALES voor , op 21 Maart weder Krijgsraad le houden, ter behandeling van het onafged
a n e . Hiertegen, als zijnde dit ongebruikclijk, verzetteden zieh de vier Kolouellen, VAS
GorDOEVERS tegenslanders. Maar zoodra hadden zij zieh niet verwi jderd, of hi j , met zijn vriend
e n achlergebleven, dwong den Secrelaris A. BÄCKER ook te bl i jven, en liel, overeenkomstig
een voorstel, door GALES gedaan (5), besluilen.
Den 26''^" Februarij begaf zieh VAK GOUDOEVER, deze reis met 96 Officieren, die hij i n de
Faderlandiche Socieleii had bescheiden, op nieuw bij Burgemeesteren, om nader, zoo mondel
i n g als schriftelijk («), aan te dringen op het in dienst houden van het Corps van SALM. Wat
bij di e gelegenheid voorviel is door ons reeds in de levensschets van HOOFT verhaald.
( I ) Fad. Chocol., bl. 9. In de Ned. Jaari., 1786, hl. 1096, uordt alleen gemeld, di
van ncge Kolonellen en Kapiteiiis der Schutterij aan Burgemeesteren gedaan werd,
wachten te houden en de 5 Kolonelle., en 5 Knpilei.ien henoemd »erden om middelen
( ä ) Zeer uitvoerig wordt die meening door WAOENAAK hestreden cn uit Keuren e
des Krijgsraads van Burgemeesteren hetoogd. Amsterdam, VI. Deel, II. Boek (ed.
SiCKESi, De Schutterijea in Kederland, Utrecht, 1364, hl, 82 en 92.
(>) iVfrf.Jaari,, 1787, hl. 71.
{<) Zie WAGKSAAB, Amsterdam, i. a. p., bl. 126.
(• ) ited. Jaarb., bl. 249- 250 . en vooral bl. 464-465.
(«) ^W., 1787 , hl. 252. De .Umori«, aldaar, bl. 258-261.
1 voorstel door een kommissie
«oarop bij voorraad besloteu werd, dag-
• heramen ter heveiligiug der stad."
Gebruiken de volstrekte afhankelijkheid
1 8°., X]. bl. 131—138). Zie ook C. J.