t ,
. í
i'''I
üf
laji
m
Stern van het nali.uilijk v e r s l aud, dat zieh 7.elf onUvikkeld heefl, die zieh doet hooren , de
sleni van de ncderige en vrome vr i j s tcr , die zieh zelve (1772) iu haar gedieht Jümebia 0/de
godvruchtige diemtmaagd s ehi lde rde , de di cht e r e s , uit het volk voortgekomen en spr ckende
tot het Volk in een t a a l , die het verstaat. — Wa a r in beiden echter volkomen overeenkwamc
n . dat is in alkeer niel blool van al wat naar huiehlarij , dwe epzucht en bi jgeloofzweemde ,
maar van alle strenge dognmtiek. lij waren baanbreeksler.s op een tot nog loe schaars betreden
weg en daaroni dan 00k konden zij hei g e r a a r niet ontgaan, martelaressen te worden van
de boginselen, die zij predikten.
8 9 t . P l a a t LXXXVI . 1805.
De i ' a b r i e k v a n M a t h e m a t i s c h e , P h y s i s c h e , A n a t o m i s c h e e n C h i r u r -
g i s c h e I n s t r u m e n t e n v a n Mr . .1. H. Ohder pes W.jifOAAR» Ca n z i v s
l e D e l f l , d o o r d e n R a a d p e n s i o n a r i s Mr . R. J . S c u 1 mmb l p e b « i i f c k
i n h e i j a a r 1 8 0 5 b e z i c h t i g d .
roorzijde. Hei wapen r an Schimmelpenninck. z i lve r , met twee schuin gekniiste sleutels
van sabcl (kleurloos gegr ave e rd) , mel een heim gedekt.
Om d e n r a n d , i n t w e e r e g e l s ;
B E S C H E R M E R V A N G O D S D I E N S T E N V A D E R L A N D
I I A N D H A V E R VAS KÜNSTE?; EN AVET E NS C II APPEN
Keertijde. De letters R. J. S. gekruld ineengesloten, en daaromheen de dniklet ters Z(ijne}
E(scellent ie) illr. R(utger) J (an) S( chimmelpenninck) , R(aad) P(ensiouaris) [der] B(alaafsche)
R{epubl iek) 1805.
Bij gelegenheid van het bezoek, door den Raadpens ionari s afgelegd aan de bovengenoemde
f a br i e k . we rden hem een gouden afalag en drie zilveren penningen aan de leden zijner familie
uitgereikl. Behalve die waren er nog Iwee zilveren ges lagen, waarvan de een in hei
Kon. kabinet be rus t ; een andere (i) in dat van den Heer .1. A. Vöi.cker te Amsterdam. Nahet
slaan dier zes penningen « e r d de Stempel ve rbroken; geen wonde r , dat hij zeldzaam is.
De l a br i e k , ook van elders (2) bekend, hield op le we rken, toen Keizer Napoleon Holland
met Frankrijk vereenigde. Andere aannemers konden dezelfde voorwerpen als te üel f t vervaardigd
, uan de Regering lereren en daarbij wa r en nieuwe modelien voor de werktuigen ingevoerd
(3),
g e d a c h t
n i e r s Ar
8 9 8 . P l a a t LXXXVi . 1805.
d e n o n d e r s l a n d , d o o r d e Hu i s z i t l e n - A a 1 m o e s e -
d e O u d e z i j d e l e A m s t e r d a m , g e d u r e n d e e e n
a I v e e e i iw g e n o t e n . — 2 0 D e c . 1 8 0 5 .
f^oorzijde Binnen een kahelrand :
{ > ) Cat. VouTE , 99- , / 32
( t ) Be penning op hct vcorgtnotDcn b«ock aaa dtzelfde febriek door Koning Lodbwuk , komt voor bij Nahdys fiUI
^vv,. du ro^aume rf<- Holhnd,-. PI. HI. 24 , p. 65. Ook van dezci. «frdon ma« zm Muks gol.gei,.
<») Iloe Koning Lodbwijk de ftbriek begunstigde, kan biijken uit dm («»en .Is dc beido vorige hoogst zeldismen) penning,
door den eigcn.ar ler erken.enis daarvan geil.gen, en afgebeeld lij Naiiovs, i. b. p. PI, X, n°. 69. p. 154. Het
aibum van de bezoekers der fabriek, IW-mS. cigendom van Mej. J. C. O. Canzids, was op de Tentoonst. tc Delfl
Cal. n°. 2378.
DE
Keerzijdc. liin
D E i l U I S Z l T T E N
A A I. 0 E S S E N I E 1 1 S A R M E N
A A N D E O i n ) E Z Y D E
D E R S T A D A M S T E R D A M
G E D U R E N D E E E N E N E E N
H A L V E E E Ü W O N D E R S T A N D
G E N O T E N I I E I J B E N D E
W I E l l ] ) D A A l l V A N 6 E D A G H T E N 1 Í S
G E V I E l l D O P D E N
« 0 " ? D E C E M B E R 1 8 0 5.
een ku bel rund :
B Y D E V I E R I N G
V A N I I E T 1 5 0 . J A R I G - E E E S T
W A R E N R E G E N T E N .
WI L L EM v an der MEUL EN
E V E R T de MAßl l E
B E R N A III) ü ö d e B 0 S C H jeronimusiz.
JOOS T HENDRIK. BUS
A D O L P H BAAR T en
P I E T E R J A C O B U S le J O L L E
Dbrnardus be Bosch , breeder van den beroemUen latijnschen dichter Jerohisio (i), geb. 31
Aug. 1742, t 30 Juli 1816, en dien wij rceds hebben genoemd als pleegvader en verzorger
van PiETER Nieuwiabd {2), hield op den 20^1''" December 1805, bij gelegenlieid van de ISO^'e
verjaring der slichting van het Uuiszillen Aalmoezeniershuis aan de Oude Zijde van .\mslerdam,
in de daartoe ingerichle broodkamer (3) , een redieoerinij, die op verzoek zijner niederegenten
werd gedrukt (29 hlz. met een biflage 8 blz.). Immers het was op den 20^1«" December 16.'55
geweest, dat de eerste uitgifte aan de armen in dat godshuis had plaats gehad. De redcvoering
werd alleen bijgewoond door de Regenten mei hunne vrouwen'en kinde r en, debeambten
van het ges t icht , een zestienlal s choi ieren, die er onderwijs g enot en, en hunne leermees lcr s ;
zij werd afgewisseld door gezang en door een uitdeeling en een maaltijd achlervolgd. Ter gedachtenis
van dit feesl hadden Regenten liegen (*) zilveren platen in de manier als penningen,
op eigen kos ten, laten vervaardigei i , waarvan s e i onder hen verdeeld « e r d e n en de dr ie
overige geschonken eena an den Binnenvader van het Hui s , een aan den Binnenvader van het
Weduwenhof en een aan den Boekhouder (5).
Ofschoon de banden, die tusschen Nederland en het Huis van Oranjc gedurende derdehalve
eemv beslaan ha dden, voor een wijl losgemaaktwaren, toch werden zij later te steviger weder
vastgeknoopt en wij vinden ons daardoor te eerder genoopt , een penning te ve rme iden, die
in dit lusscheiitijdvak (in 1805) te Berlijn geslagen werd en op Oranje betrekking heeft.
Foorzijde. Een uitgeweken bewoner van het Prinsdom Oranje, kenbaar aan zijn schild ,
dat den gouden hoorn van Guillaume au Cornei ver toont , ziel geknield al s smeekeling op naar
twee gekroonde vrouwen, die, al s i i i t de wapenschilden bl i jkt , waar zij op steunen , Groot-Brittanje
en Pruisen voorstellen. De eerslgemelde reikt aan de andere een leekening o v e r , waarop
( ! ) lioscii (Bkrnaroi's de). Zie nioyr. ÌVuordenb. m'a.,h\z. 1006—1007,
(5) Zie liierboven biz. U2, bij penning 826.
(3) Een dcr Kcgeotcn bad zeildock gelcend oni er de naakte waniicn mei te dekkcn, die — in 'tliartje van den winter —
wit veel koude afgaven. Coiicorilia e! li/irrlate liad sijn kathedcr voor deie gelegeniicid afgeelaaii,
( j ) Een daarvan bcvindt zich in de Col/. Jkb. dk Vribs Jeh.z. , wiens oud-tante Christina dr Vuiks mct B, OB Boscii
was gelmwd. De penning wordt in de tìijhge , blz. 7 , bescbrcven.
i ) Bìjl. blz. 7—8.
II. 133.