ñhé
i w
& I I I
f j : !
111
I
f l i i ' i
d a g t e e k e u t reeds van het Inalsl der XVI'''^ e e uw; wnar ecliler die poelsierlijkc l)enainiiigen van
i l a a n komen, is zelfs den kundigen plaatsbeschrijver van Utrecht, N. VA-» DEII IWOSDR, con
i'iiadsel gebleveu {').
Tot deze, de eigeulijkc Stads-Schiitterij van Utrecht, heeft de voorzijde van den penning
11°. 598 gedeeltelijk betrekkiiig. Ilet andere gedeelte ziuspeelt op het afschaífeu der Hecom-
?nandatie op den Augustus 1783. Ziilks geschiedde naar aanleiding van een verzoekschrift,
d o o r 304 bürgeren gcleekend, «aurbij zij v o r d e r d e n, dat de regeting der slad zieh onafhank
e l i j k zou verklaren van de aanbevelingen door den Stadhouder gedaan. Zoo ais 't nu ging,
m i s t e n toch de burgers de vrije benoeming van Burgcmeesteren en Scbepcnen eu vordere
S t a d s - C o m m i s s i e u ; want de Stadhouder Icvcrde een recommandatie-lijst in, v a a rui t men slechts
d e electie had. J)e meerderheid der Vroedschap be^villigde in het verzoek en de zaak kreeg
h a a r beslag, echter niet zoiider veel voor- en tegenschrijvens (í).
De keerzijde van den penning n°. 598 heeft betrekking tot een voorstel, den 17''™ November
1 7 8 3 door ílr. J. C. SHISSAÜRT aan de Vroedschap gedaan, om voortaan de belijders van alie
C h r i s t e l i j k e gezindheden met die van de Ilervormdo Godsdienst gelijk le stellen, %vaar het o p 'I
b e g e v c n nankwam van mindere stadsbedieningen (3). Op den December 1783 werd overe
e n k o m s t i g het verzoek besloten, en de uitsluiting van hen, die niel tot de heerschende Kerk
b e h o o r d e n , voor 't vervolg opgeheven (J).
Het Wapen-Genootschap Pro patria et libertate liet, ook na het tijdvak, waarin de vier
l a a t s t beschreven penningen geslagen Verden, nog al eens van zieh hooren. Op 24 Novemb
e r 1783 diende het bij de Regering een verzoek in, om zijn afgestorven leden met militaire
e e r b e w i j z i n g e n te begraven (5) , welk verzoek het echter in Jaouarij 1784 terug nam. Het vierde
d e n 21''" Febraarij 1784 zijn eersten verjaardag ("). Den 31^' " Januarij 1785 betiiigden Burgcm
e e s t e r en Vroedschap van Utrecht aan het Genool.schaj) hun dank Toor hun aanbod om zieh
tot dekking van een gevreesden aanval beschikbaar te stellen ('}. Zij kvvamen 16 April 1785
o p tcgen een aanspraak van D'YVO-V , toen deze van zijn betrekking als Lid van den Baad afs
t a n d deed, met de verklaring, dat hij wensoht e te Utrecht als een stil burger onder het bes
t u n r van Burgemeesler en Vroedschap te blijven w o n e n , zoo lang een gedeclte der Oiüciereii
( ' ) Zio zljno Gtschitd- ea OHdheidktmdigf bischrijriny ro'i dt ]> leinen, st ratea, siegen, vaterleidinge», vfddrn, pntten
ea pompen ran l'freM, Ulr., 1814, 1. bl. 36, cn aldaar, 11. 3ß—39, de oinsclirijving der kwartiereii. In de failerl. Liede-
'•fH. LcycUn, !78li, is n". CG «an dé F.wor/e Knechten cn n®. 68 aan den Oranjeilam gcwijd.
(») Zic Vad. JUtt. Vwr., VI. W. 324—332.
( ' ) Ilet Tiaren, volgcns de A>d. Jatrb. ,rtc navolgende: - Stadsdoeloren, — Chinirgijns, — Operateurs, — Yroortiiieesters, —
Ilreiikincesters, Kneeliten op de Amstcldanische Volk-cn'vraolilscliuilcn , Schippers van het groote seiluiteveer, Uniroepercn Aaiiplnkker
dor Krfhnizen , Ilaveninecstcr, üezworen Wijnwejers, Besteedslcrs, Knechten der Lcj-dselie eii llaagsclic scliuitcii,
IJkcrs der Biertonnen, Koornmaten , Steenen kannen cn l>uodk¡5te7i, Conimissarisscn van 't M'agoiivccr huiteii de'roUtccgpoort,
en ran 't Vaassclie veer, Sclirijver, Afslnger en Keurmeestcr van de "i'iscli, llantelverhuurders, Vocrlieden vaii liet groot Pii
klein veer. Völlers of Opstekers der Lantaamen, Oppassers van de Zyanen, Sloiter der Sinokkelboomen , Kleppers, Krannkiudcren
, M ijnsleepcrs , Uicrdragcrs, Zouldragcrs, Olieiirafters en Meters, Zakkedragcrs en Koomnieters, Knikdragers, Appelrapers,
Visehgromniers, Turfviilsters, de lieidc Ovenaartschuiljes, Opzigter van 't Bluscligereedsdiap, Branilspuitmeester en
Assistenten, Ilortulaniis, Ciistos vnn den Astroiiomisclien toren, Oiirurgijn der Anntoniie, Suds vrocdvrouwen, Scbout vaii
de l.mitDarns, Kcurmcc»ter der Yleescliliuizcn, der Itijtuigen, Klokluiders, Dodc der Stads Doctoren, Opzigter der Burger-
«acht, Bode van de Ylcetchhuizc«, de Post op Alplien, Sellout van de Jagers, Noodwakers van de Kleppers."
(*) Ned. Jaeri., 1783, 1)1. 212Gi lad. ¡Hit. Ven.,\l. 1.1. 337, cn den Lienen, in denPcwi, n=. 203, 1>1. 43D.
(») Atd., 1784, bl. 408-410, en een bekendmaking aldaar van liet Cen., bl. 411—412. Op de vnpenoe/ening van 23
Aug- 1784 vindt mei. ecu gedicblje in den l'osl. VII. bl. OS.'i.
(8) Vad. Ritt. Knr., IX. bl. 23—21. Men treft verder in dezcn tijd aan een í/arícA nor hei VlreMuh Exercitk-
Gen., geeom¡¡oneerd door den If'elEd. Gestr. Heer 0. I). ConooN (Kolonel van liet Gen,, z\t Sehvtlersloekji! (*)), gcmrieert
door F. NiEuwEsnuvsBN, Utreclit, 1784, — Marsch war de Barger Compagnie Ae Zwunc , gceomponecrd door
C. NiitvwisiirvsKX, ftrcclit, 1784. — Ecu kurieus bockje is De uittaart tan de Oranje-Echarpe gehenden binnen VIrechl den
14 Sept. 1781, inet een gekleurd titehignet, vaarop men de voorstelling ziet, Iioc de oranje sjer]) door lijkbiddors begraven
wordt onder een vaaiidel, met de Utrechtsclie kleuren , nit eu rood, liet stuk is ecu voorlezing vau 20 bl., op 14 Seplcmber'
1784 gelioudcn.
( ' ) Hed. Jaeri., 1785, bl. 32C, 327.
r, MM. i er tcmkäJc irf»«c/,oi «
i U l ^
of Leden van het Exercitie-Genootschap Pro jmtria et lihevtate «hem hetzelve wel wilden toel
a t e n . " (i) Kog bij een andere gelegenheid, toen het de bewaring ran een viertal veldstukjes
g o l d , bleek hoe kitteloorig het Gcnootschap was, en viel er vrij "wat voor (2).
De Vierde verjaardag van 't Genootsehap werd, op 5 l'ebruarii 1787, zoo in 't openbaar als
b i n n e n s h u i s gevierd
a t LVIÜ. 1784.
w a p e n i u g der burger-ko
1 7 8 4 en d e n toenn
• p s e n bij d e n aanvan
a l i g e n tijdstoestand.
Foorzijih. De Fr^jheid} »tot teeken van haar zedelijk electrisch v u u r , " zegt de gednikte
v e r k l a r i n g , »zoo schiet haar hoed, in haar regtorhand om hoog gehouden, veel beteekenende
s t r a l e n uit: in haar linker band houdt zy den speer en leunt daarop, tan blijke dat zy bare
o u d e dapperheid nog niel heeft verloren. Zy wordt op een schik!, naar de wyze der oude
G e r m a n e n , als zy hunnen heir-aanvoerder voorstelden, getorst door cccen burger hoplieden
i n hunne uniformen, ter aanduiding, dat de zeven provincicn ten baren dienste zieh als om
s t r y d in den wapenliandel oefenen. In het verschiet vevtoont zieh een menigte gewapende
b u r g e r s , het geweer presentee r e n d e en de officieren daarvan het groot saluut makende, ten
b e w y z e van hnnne algemeene bereidwüligheid en yver voor dp Fniheidy
O m n d :
T O T S T EUN VAN DE V A D E R E N DER VADEKLANDS
I n de a f s n e d e
O ^ M V l l I K B A A I l
1),(F:N) 1 IAN-(ÜARIJ) 1 7 8 4 .
O p d e n sokkel:
1. G. IIOLTZIIEY I'EC.ilTl
Keerzijde (altijd volgens de gedrukte verklaring): »Ilet Schild van Staat, geplaatst in een
e i k e k r a n s , en in deszelfs midden de Generaliteils Leeuiv, met Zwaard en pylen."
O m d e n rand:
V O O K I IANDVESTEN E N VOORUECHTEN. e)
De biirgerwapening ging aanvankelijk, als wij gezien hebben, bijna geheel van de burgerij
u i t . Het was eene vrijwillige handeüng, een aanbod tot ondersteuning, gelijk het veelal
h e e t t e , v a u de krachten der Regeringen. Door deze, waar zij tot de Oude Staatspartij behoorde
e n er uitbreiding van haar voorrcchten uit hoopte, werd die beweging in den aanvang, waar
zij tot de voorslanders eener verandering in de be.staande orde van zaken, voortdurend,aangem
o e d i g d en beschermd; — waar zij tot de Oranjepartij behoorde, tegengewerkt, j a hier en
( ' ) Ned. Jaeri., 1735, bl. GD3-095.
( Í ) bl. 1133—1134-
( ' ) -AUl., 1/87, bl. 347.
(<) -Alies," zegt de verklaring, - ter af hecldingc, dat der bui^et
bedoeit, dat de waaidige regenten ondersteund, de Ingeslopene inislin
in derzelver kracht hersteld worden, want
!rcning in de
afgcsclmft,
JfViar Iroum wer '! Ftzderland
der Surgrea hart regeert
h Vri/heid in dm llaad eu