il
m
en de gclecrden in dit en andere gewcsten uit te lokken om gezamenlijk de belangen van ons
vaderlaiid, door de iiitbreiding der waarheid, geleerdheid en deiigd, met kracht en nadrnk
te hevorderen." — Eene wct werd ontworpen en de titel aangenomeii van lu-t GenooUchup ter
hevordering van nutlige kunslm en icete/ischappm te riisshtgen.
Bij oiidcrvinding hleek, dat het getul leden te gering was, om liet doel dat men zieh voor-
Steide te bereikeii, en in Maart 1708 begon men pogingea aau te wenden om bel te verslcrkeii.
Allengskens gelnkle dit, eu nu besloot men den 2Ü November 1768 Z. Ü. Hoogheid l'rins
WiLLKM V uil le uoodigen, het prolectcraat te uanvaardeu en goedgunstig toe le staan dat hem
hel Eersle Deel der Verhandelingen iverd opgedragen; ^^elk een en ander gesohieddc. Den
15 Jannarij 1769 werden acht leden lot Direoleuren beuoemd, welk getal later werd vermeerderd.
Voorzilter werd WISCKELMAN , Onder-Voorzitter CUAKGUIO»: Seerelurisseji TJEESK en
15RA.KEL, Thesaurier GALLANDAT. Men stelde eenige punlen vasl, waaronder (bij Art. VI), »diU
het Genootschap ieder jaar eene of meer vrageu bepalen en aan 't publicq bekend zoude maken,
met loezcgging vau een gonden médaillé, geslagen op den Stempel van het Cicnootschap
en op den raud hebbeiide hel jaartal en den uaam vau den schnjver, die de vragen hel best
7.al beantwoord liebben." Jaarlijks (Art. Vlll) zou het Geuoolschap nog Iwee zilvereu penningen
uildeelen aan de inzenders der beste verhandeliugeu of waaruemingen. Voorts werd een
programma uitgevaardigd, waarin de Tragen ter beänlwoordiug, voor den eersten Mei 1771
werden voorgcsteld. Op hel einde van Februanj 1769 gaf men aan de regering vau Vlissingen
kennis van het opr igten van het Genootschap, aan hetwelk dieu ten gevolge bij Résolu lie van
den Raad dier stad, in d". 4 Maart 1769, » de Kamer van de Keure en Lands Vierschaer" teii
gebrnike werd afgestaan: waar dan ook op den 22 Maart 1769 de eerste Vergadering van Direetenreu
gehouden werd. Bij resolntie van de Staten van Zeeland in d°. 23 Maart 1769,werd
de oprigling van hel Genoolscliap goedgekeurd eu daaraan vergund, het aangeuomen zegel le
gebruikeu. De bekrachliging geschieddo echter ten name van liet Zeeuicsch Genootxchap <ler
fFeteuschappm te FUsninijcn , van welke uaamsveruudering werd kennis gegeven.
De bijzonderhcdcn hier vermeid, ontleenen « ij aan de Hislone vau het Genootschap, voor
bel Eersle Deel (1769) van de Werken geplaatsl (i). Hel ligl bniten ons beslek, over de verdere
lotgevallen daarvan tot op heden uit te weiden (2). Genoeg zij het, nog te vermelden,
dat het zieh al in den aanvang door bijzondere w erkzaambeid onderscheidde, zoodal het zicli
in 1789 reeds gedrongeu voelde, een beredeneerd register als XLLDE Deel, ILDE Stnlc op de verhandelingen
en sUikken uil te geven. De lijdsomslaudigheden deden echter den ijver verilaatiwen.
Wel zagen van 1789—1792 nog drie deelen hel licht, maar daarop volgde eene langdurige
rusl. Hel eerste deel der h'ienwe Vevhandelhujen verseheen eerst in 1807. Zoo als uil de opdragt
aan Koning LODEWIJK. blijkt, had men zelfs in 1801 in overweginggenomen, de Maalsohajipij
te sloopen. Iliertoe was men echter uiet overgegaan, doch wel om hareu zetel naar Middelburg
over te brengen.waar de meesle Direoleuren eu Leden met ter woongevesligd waren. Van
lijd toi lijd versehenen nu biindels met de i V i V « i C 6 1 8 0 7 — 1 8 3 5 , in 1836 vervangen
door de Niemoc fferken Deel 1. 1836-1839, Deel 11. 1845, en het Jrchief, be/.elzemle
vroeyere en latere medeJeelinyeu , ooornamelijk in betrekkimj tot Zeeland.
433. Plaat XXXIX. 1769.
O n t g r o n d i n g s - p a s s a g i e - g e l d te Rotterdam.
Lood: Eenzijdig.
De klimmende Leeuw van Holland, het ligchaam bedekt door bet wapen van Oranje-Nas.sau,
lusscben bet jaartal 17 — 69.
(') Vergelp Vadtrt. Hiitor. Ven., XXIV. bJ. 168; STUART, II. bl. 513 ¡^ICD. Afft-EURIIIS, 1769, bl. 135; , 1769 .
bl. 37G—378; 1770, bl. 1221—1242.
(«) Zie Ned. Jarrb., 1771, bl. 113?—1U2, 1247—1249; 1/72, bl. 833—072; 1773, bl. IIIO-IIM; 1774 , bl. 848—50 ;
177S, bl. 781 , 920; 1776, bl. 901—904; 1777, bl. 1005—1009; 1778, bl. 1416-11)0; 1779, bl. 802—809; 1780, bl.
693—704; 1781, bl. 1587; 1782, bl. 1239; 1783, bl. 450; 1785 , bl. 1605; 1788, bl. 118, 1643; 1789, bl. 142J ; 1791 .
bl. 335; 1794, bl. 687; 1795, bl. 1173.
Om
~ 29 —
Om den,rand:
O N T G R O N D I N G PASSAGIEGELT ROTTERDAM.
Tn.sscheu de poolen van den leeuw ingeslagen: N{ummer) 604.
4 3 4 . Plaat XXXIX. (Zonder jaartal.)
Als boven, van Goriuchem.
Lood : Eenzijdig.
De klimmende leeuw ^
O N T G R O N D I N G GORINCIIEM. N(uiimi3II).
In de Ofdonnanlie op de kollckte oan het regt der On/gronding, Uitvoer en Dooroaart van dm
Turf, van 2 December 1749, leest men:
Art. 14: »En om voor te komeu alle kwade praktyken zai niemand, wie hy zy, vermögen
eenigen lurf, tchoon die op de on/grmdiug of doorvaart aangcgeven i», in seliepen, schuiten ,
karreu, wagens, sieden, binnen eeuige Steden of dorpen, bniteu de sluizen hiervoor gemeld,
in de Provinoie van Holland , helzy in het Zuider- of Noorder-Kwartier of Westvriesland, mögen
brengen, of zal gehouden wezen, aleer hy denzelven turf losl of doet lossen, te gaan by
den Kollekleur van den voorz. Impost, of by den Sekrelaris van de plaats, waar geen Kollekteur
zoude mögen zijn, en aldaar le laten opsebryven zijn' regten uaam en woonplaals, dewelken
bem geven zal eeu teeken of hod, waarby blykeu zal, dat hy zieh heeft laten opsebryven
, & ziillen geene Tonsters of Vulders , zoo wel in de Steden als len platten Lande in het
werk Ireden om Tnrf le tonnen, voor en aleer zy het zelve lood of teeken zullen hebben gezien,
alles op de boete, enz." — en in de Ordonnantie op de Komumlie van den Turf en Röhn,
van 2 Dec. 1749:
» Art. 6. Ilem &c.
»en zullen geen tonsters of vulsters in eenig werk mögen treden, om turf te tonnen of vollen,
voor en aleer zy hetzelve lood ot leeken zullen liebben gezien en onlvangen, enz." (').
V i j f t i g j a r i g huwelijk van Bartholomeus van den Santbenvel en
G o s e w i n a Maria Member. 31 December 1769.
roorsijde. Een kind , «aarmede, dewijl het ongevlengeld is, vermoedelijk Hymen wordt
bedoeld, giel een offerscbaal uil over eeu omkranst altanr, aan het strand geplaalsl; regts en
links een zeilend sehip. Diiarboveu hangen vau eeu tak de navolgende achl wapens af, zijnde,
wanneer men van de linker- naar de regterhand telt:
t . van REES, (mannelijk), van keel met drie scbuins liggende boeden, 2 en 1, van zilver.
2. van SANTHEUVEL, (vrouwelijk), "j
» » (vrouwelijk), V van sinopel mel drie kouijnen, 2 en 1, van zilver.
4. » » (mannelijk), J
(") Rscds kort na !iet uitvaardigcn dor 0:
cn 435 afgebceUlc, gcslagcii. Wy bczitten
bij den klinimeiidfin leeuw von Holland lusscbcni? —
andere is kleiner (Muntmqtcr van van Gelder N^ 40), bceft Vz. den kl
kroond wapen en daarboveti: DELPT.
van 2 Dflcembcr 1749 werden dergelijke penningen als de ondor N". 434
do corsie is zeer groot cu van lood ; aa.i de eenc «ij.ie g«slcmj>ebl, heeft
bet oniscbrift: ONTGUONDING DORDRECHT (15). D«
leeiw lussebcn 17-50 C8), Kz.: gc- i . j