¡ Í N . -
m
j ï ' i * - '
' u s i
i i i « ' "
|! J t ' .
'1 i T
j f j i i i V -
a l l ' i . Il'
l ' f : fyi ';
V o r g a d e r i n g - a f g e r a a r d i g d , behoorde hij lot de parlij dcr Unitarissen, hoe zeer zich meermnlcn
v o e g r i i d c bij d e Woderalcn , waarondcr hij vele vrienden liad, met wic hij n iet wi lde b rckei i (i).
IN 18()0 werd liij Fiskaal op hel eiland Cura<;ao, ia 1809, op J a r a , secretaris van D\EX!)EI,S.
i n 1812 leriiggekeerd, en bij d e herslelling Tan 's Lands ona fhanke l i jkhe i d tot Lid dcr Keohtbank
v a n cerslen aanleg te Alkraaar benoemd, overleed hij in die betrekking den 29STCÜ Jul i j 1818
« « 5 . riaat LXI. 1-785.
O p hat o v e r l i j d e n • r í e s Chai
. v e n h a g e.
L e e r á
7 Nove
i r bij d e Waals
i b e r 1785.
F'oorzijde. E e n o p g e b a n g e n k l e e d me t f r a n j e v e r s i e r d c r b o v e n e e n g e v i e u g e l d c z a n d -
l o o p e r : in het kleed leest meo:
O A l l O L - ( u s ) CHAIS'
G E N E VENS I S
E U C Í Í - ( E S I A K ) GAL LO EELe-(tCAE)
I I A G A N v E
P A S T O 11- -
KÁJÍKL CHAIS VAN (lENJíVE, UERDER J)Eli WAALSClI-]S'JiimilT,A::n)SCIIE KEliK
TE 'SGRAVEXllAGE.
Kecvsijde. Boven, een roolcende antieke lamp: beneden, Iwee kruiswijxe geplaatsle in een
d o o d s b o o f d sleunende fakkels; in ' tmidden deze woorden:
Î Î A Ï - ( u s ) 4 IAN.(ÜAUII) 1701
P A S T - { o i i ) 15 MAI l 1728
E M E 1 1 I T ( Ü 8 ) 5- APll.(ii.is) 1764.
O B l l T 7 N0V15(EUIJIIIS 1 785.
GEBOREN DEN -1. JANUARIJ 1701, lIElinEIi BEN 15 MEl 17áS, EEllVOL ONTSf.AGEN
DEN 5 APltlL Nfit. GEHTORVEN DEN 1 NOVEMBER 1785.
I n d i e n wij meer bcpaaldelijk om hun kunstwaurde aan de penningen n". 620 en 621 op het
o v e r l i j d e n van CASTESDYK e n Fraiíkes een plaats inruimden, het onaanzienlijke penning.ske ii".
0 2 5 verdient die om den man tot wiens nagedaebtenis het is geslagen . een beknopte schels
v a n zijn elders uitvoeriger beschreven leven möge zulks be^ijzen (3).
CHAI.MOT, fV«ÍIMFFIRIJ ra» tíukken., IJccl IV. Ul. 285 CII volgg., Deel V. 1)1. 1; AW. Jaarb-, 1737 , Í>I. 6385—5086; L'fiS,
bl, 433-162, 530—510, 600-G07, 918; 1780, 1)1. 899, 929-934, I0?9—1091, 1377—1393, 1751-1/61 ; 1700, bl. I.ÍB-
111, •¿32-23" ; Vad. lüsi. Ven., XV. bl. 126—130, 213—211; XX. bl. 96—101. De ilmorie werd te Watlcii den 10'"«'
AprM 1790 nfgcwcrkt, docb rccds in H bcgin vfin 1788 bad Blok cfnige stukkcii bct lieht cîoen zicn, Mm., bl. 2.
( ' ) ViiBiSGA , t. a. p. , bb 258—255.
(S) Zic VAN DER AA , M r , , HI.OK CN de .iWaar aangclinnlde broimeii.
( ' ) Wij zijn leii opiicbcc van 't jaar van 't cnieriwat cn <iat viin 't ovcrlij<lcn van CHAIS de eerzainc en naauwkeurige
l!ark:aal gcvulgd, wier opgavcn, 1764 , bl. 486 cn 1785, II. Deel, bl- 600, voikoincn ovoreenkomen in et die van den penning,
raaar niot met die der levensbescbrijvers. De Mimo'ires tur la nie de M. CHARLES CHAIS, 6 [¡ages, gcplaatst voor bei in 1790
»crsebciien VIll» dcol van la Sainte Hi'ih, vermelden gcen der bcdoelclc jaren; bct dnaroi) gevolgd de J/. CKAIS, par
J, SENXEÜIKB, tire' ¡le so« /litloire littéraire de Geaii-e, T. III. y. 286, begipt met een onnaauwkeurigbcid, als sieggende:
M. CHAIS Ä desservi pendant cinquaitte ans C église wallonne de la Haye eu qualité de pasteur. On s'empressa pendant 50 ans
à entendre set prédications, dns tot 1788, «ftt ni et wcl strookt met bctgeen voorkomt in bet daarop onmiddellijk volgende Elor/e
de i f . CHAIS, tiré dua Discours ;)i-o««ner peu de jours aprit sa mort arrirée ea OcMre 1788 , par J. C. DE I.A SAUSS.WB ,
pasteur de réalise Wallonne à la Haye. Immers claar zcgt île sclii-ijvcr, van'snians Icerredenen sprekende: mus n'anntpas
eu le ioaheur iFe'tre du ttomlre de ceus qui ont été ù mime de les entendre. Men zou bier zicb kunnen beklngen over de Franscbc
luchtliarligbeid, waarmedc met de jaartallen is omgesiirongen , war« bet niet ilat CiiALMor, VI. bl. 262—263 , CtAsits,
I. bl. 238—211. V. D. AA, i» V., en V. D. N. in den Kaivrseher. 111. bl. 362, cn aiiileren.dc opgaxcn van SE.-Î.NBDIER zonder
iiader eu gronilig onderzoek bebbea ovrrgcnomcu en üicb n nedcplieblig licbbcn gctnaakt aaii zi)ii nbuizen.
COAR-
. t 1-
CHARLES CHAIS, op den 3JEN Januarij 1701 te Genève geboren, waar hij reeds in 1714 de Lal
i j n s c h e scholeu doorloopen had, werd in 1717 onder de Studenten in de Godgeleerdbeid inges
c h r c v e n , en in 1724 tot den predikdienst toegelaten. In datzelfde j a a r wer d hij al.s medgezel
a a n g e n o m e n van eenige voorname Engelsehen op hun tweejarige reis door Zwitseriand cn
e e n i g e andere Europesche Staten, waaronder ook de Vereenigde Kederlanden. Een t«eede
b e z o e k , hier in 1727 afgelegd, had ten gevolge, dat men hem op 22 Maart 1728 tot predikant
bij d e Waaische Gemeenle te 'sGravenbage beriep, waar hij op 15 Mei zijn i a t r e d e d e e d . Ze.se
n - d e r l i g jaai- nam hij hel herdcrsambt aldaar met trouw en ijver waar , do stichting van bet
W a l e n Diaconiebui.s was voorui aan zijn bemoeyingen te danken, en de door hem reeds in
1 7 5 4 , ili 1760 en 1768 iiitgegoven geschriften toi toelichting en verdediging ook uit een god.sd
i e n s t i g oogpunt van de inenting der kinderpokjes bij kiuderen (i) deden hem kennen als een
man , die zijn tijd verre vooniit was.
Z i j n hoofdwerkvvas La Sainte Byhle ou U vieux et le nouveau Testament,avec un Conwie/ilaire
litéral, composé de notes c/toisie» et tiréeg de divers auteurs Anglais. La Haye 1743—1790.
V l l l Volumes 4®., waarvan het laatste deci vijf jareii na des schrijvers dood le Utrecht in
•t Hellt kwam.
Dea 20««" Maart 1764 werd CUAIS emnritus verklaard op ziju verzoek cn den 23>''" Aprii
j . T. Gi'icnERiT van Maastricht in zijn plaats beroepen.
Tot aan zijn overlijden op deu November 1785 na een pijnlijke ziekle, bleef hij werkz
a a m , en te recht getuigde meii van bem, dat bij zieh door kundc en arbcidzaambeid eenwclv
e r d i e n d e n lof in de geleerde wereld luid verMorven (2).
O S U U - H . PI
O p de
e b e s t de
i v r e d e t u s s c h e n Keiz.er Jozef l i e n bet
N e d o r l i i n d e n , door Frankr i j k verkregcu.
626a. Foorxijde. De leemv van Nederland, kenbaar aan den Vrijheidshoed o p d e S p e e r , aan
bct opgeheven zuaard in deu rechter, en de zcvon pijlcn in den linkerklaauw, ligt o p dou voorg
r o n d . Achter hem verheft zieh de Generaliteits-standaard, als zinnebeeld der zeevaarl.
Een Adelaar met een keizer- eu een koniiiklijken Scepter lusschen de klaauwen komt aan 't
h o o f d van een zwerm roofvogels aangevlogen. Een en ander zinspeelt op Neder land, dal ru.sl
i g , doch gewapcud, bereid is zijn erf te verdedigen legen den Keizer en zijn talnjke l)cnden.
Doch tnsschen hen verheft zieh de lelic, Frankrijks zinnebeeld, en daarboven do woorden:
GEEN KRYG TUSSCIIEN U LIEDEN. Boven den Leeuw schiel liet Alziend Oog zijn straleu
zegonend ncder. In bet ver.schiel ziel men een stad, l'arijs voorstel lcnde, waar bet bemiddel
i n g s w e r k is geschied.
I n de
D E L E L ï IIEETÏ DEX KRYG
Y E l U i OED.
E E E 'T ZWA A l l D ZICII
B A A D D E I N MENSCHEN
B L O E I ) .
{ ' ) In bct laalste Jaar, blijkcns den nlet bij V. D. AA vermelden Brief ran dm Heer CHAIS aan den Heer Ser
Med. Doet., geassocieerd met den Hea'e SurroN. orer de l^ieuu-v wyze om de tinderpoijes in te entei
Heer Doctor SDTHKRLAND, bl. 4, vcrlanld Uoor Jon. HIDOINOA , Med. Doct-, 'slUgo, J768, 21 blz. 8». (Vad. Lett.,
(«) ¡¡oekzaal. 1785, II. bl. 600. CHAIS V
O'L" üct. 1774. Zie zijn Reizen, V. b. 359.
BJÖRNSTAHL bczoebt bera in den llaog op den
1 ! 1:,