m mÉ imm
w c r d (1). Ook was hij Gcdcpuleert l c ter vcrgadcring van Iliinne Iloogmogondcn de îlecren Sla-
U ' i i - G e u e r a a l der Vercenigde Nederlaiiden. Grool -was ook zijii aaiulcel in hol beëindigea ccner
» l i a l c l i j k e en oiiuangeiiume zaak," doov de voortvingtiglieid van den kassier vaii Walohcron,
>I.\ERTii5s, verooj-zaakt. Ilij oilerde daarbij vrijwillig eea belangrijke som (2), doch vond er
a a . d i - i d i u g in, afstand te doen van hel voorzillersdiai) der Slalen vaii Zecland en Gecommill
e c r d e Kaden, dut iicm als Eerstcn Edcle loekwam. Na bekomen onlslag, nam liij in beide coll
e s i ë u afsclieid op den 1 Jan.iarij 1779. In 1780 we r d liij toi Voorzitler gekozen in bot Collegie
v a n Arbitrage in de zaak van den 2Sei. penning. Hij overleed don 8 April 1790, ond een-env
i j f l i g j a r e n en %.erd den 15 April in de Onde Kerk le Middelbnrg begraveu. VAS DE PEBRE
w a s niel alleen staalsman , maar ook voovstander van ki insten en w e t e n s c h a p p e n . Hct Zeeuwscb
G e n o o t s c h a p vaii •VVeleitsehappen te Vi issingen, teldc, reeds bij zijne oprigt ing op 2 5 Januarij
1 7 6 9 , bem onder zijnc directeuren (3). Ilij w a s op de hoogte van ziju lijd, ja zelfs in de
l u ' f d e vüor de welenscbap dien vooruit. ilet Naluurkiindig Gezelscbap te Middelburg bad
h e m zijne sticbting te danken; bij schoot de noodige gclden om er een gebouw voor tè koop
e n , en zijne w e d uwe , JACOBA VAH DES BRAMDE (*), liet bei verband daarvan royeren. In dat
z e i f d e gebouw vergaderl bot roornoemd Zeeuwscb Genootscbap en bewaarl er zijn verzan
i e l i n g , terwijl de eigendom aan het Natuurkundi g Gezelscbap beboort (5). Onze «elsprekende
k a n s e i r e d e u a n r en bijbeluUlegger VAN KER PALM was een tijd lang bnisprcdikev bij VAK DE
PERBE, WIEN hij in cene lijkredc herdacht {'), daarbij hiilde doende a a n ' sma n s bcminnel
i j k c geaardheid, ijverige zucht voor de cere Gods en het welzijn der menschen, en voor de
b e v u r d c r n i g van mitte kunsten en wetenschappen. J. SCUELTEJIA noemt hem een der aanzienl
i j k s t e en rijksic, maar ook tevens een der nutligste en mccst beminde regenten van zijn tijd.
4 8 8 . Pìaat XXXVIII. 1768.
T e r eere van Maximi l iaan Emanuel , lleer vun Groii.
^oortijde. Hel regls gewend borslbeeld in 't harnas , mei hel Mnt
o r d e van St. Joris. Daaronder F. A. SCIIEGA. F.(EGIT) (•).
v e l d (hij Maastricht).
1 het kvuis der Paltzer
O m den
M A X . ( NUS) E M A N U E L S.(ACEI) 11.{OMA
C 0 M . ( E 8 ) UE ÏEIIIITNG.
A ) L(MPEIIII)
MAXIMILIAAN EMANUEL J)M HEILIGEN RIJKS GRAAF VAN TEBRING.
Keerztjde. Een fraai versierd sehild ,
g o u d mei d r i e kocken {tgurieaux),^en 1 v;
^ a a r i n zes wapenscbi lden : hoven: dal van Grousveld,
1 k e e l ('). Daaronder gevierendeel d : 1 c n 4 het w a p e n van
( ' ) Ned. Jaerb., 1708 , bl. I2B9 cu 1332 ; 1709, bl. 2ri3 ; AVi. Mfrc., XXV, bl. 189 ; Vm. Vad. inslor., Deel XXIV. bl.
M8—ir>3; J.VAN LENSEP, Voorn. Gésc/t. l'an Noonl-Nedirìanil, IV. (1857) bl. 29. Vergelijk ^REJI,./, uilgegeven Ooor LI«t
Zceuwscb Gcn., IV. 1^59, bl. 46-48, over bet vroeger met die belrokkhig voorgo vai lene. In .lie boedaniglieid «oonde liij bct
feestblj .lertweelioLderdjarige verlossing van Vlissingcti in 1772. Ferr. ladtri. //Mir., XXIV. bl. 262; Aed, Jar-rb., 17?2, bl.
33Sì J. J. BRAUÉ, Kerkcl. Rfdn-oering, bl, XII. bl. 89, en Viitsitiji Eeiiw-rreufd, 1773, bl. .'iS, 57, 171.
(2) Zia , Jatri. 1778 , bl. 26—103, voorùlW. 87—103 «n bl. 1109.
< ' ) Zìe de Nnamlijst voor liet Ernte Deel .1er Werken, bl. XL.
( • ) Zie J. ScnBLTEMA., S/aaii. , U. bl. 182. Kun Imn-elijk was kinderloos,
{») Medegedecld door den licer A. AV. G. FOKKKB, te Middelburg.
{") yerAa/iM. ran het Zeeuicsch Ofìuxiliohap., Deel XV.
(F) FRANCISCUS AN-DRUAS SCIIEGA, in 1711 geboren te Neustadt in Krtiin, stein («Isnij der to Munobon, 1739—1787, e» A1-
clanr In 1787 overleden. llet Oberbayeritohe Àrchiv für ¡¡mjfrìscke Getchichte, te Munebcn nitgpgeven, bcvnt (l)pcl IX) een levensscbots
vnn hein en eeiie opgavc der talrijke stukken , door boni gesiKxlcn, Ook bestaat er ecn gedenk[Xnning te zijncv eere ,
\emicld in den Catahyttc de la coUeclion WELZ DB WEI.I.EXIIBIU , II. 2, )i. 738, n°. 14735! /ieew ¡h ta Numhmalifue liclye,
1' s.'ric, 1. p. 363.
( ' ) Vergelijk ook bet oudc irapon van Gronsvilcì in eie Reaue de la Kumhmaligue Hr^hje, 2' sirie, I. p. 3r)l ; ook is hct veld
van bct nieuwe wapen somtijds van zilver.
m -
Tù'n-iiìff, zilver mei drie roode rozen: 2 en 3 dal van Seefeld, goud mei drie ruilen van sahel,
b a n d . i g e w i j s . In hel midden een harlschild met hel wapen van Mödlimj, keel mei een nijpl
a a g van zilver. ilei sehild is mei ceu gravekroon gedekl en umhängen met de haisketen en
h e l krni s der St. Joris-orde.
O m den rand:
l ) f ) M T > f U S TN CJRONSFKLI).
UHER FAN GKONSVELD.
I n de afsnede:
M1) c c L X V n . r.
De ligging van het dorp Gronsveld bij Maast r icht , op hel grondgebied van het Koninkrijk
d e r Nederlanden, gaf ons aanleiding dczcn i)enniiig op le nenien. Wij zullen ons echter niel
v e r d i e p e n in de gescliiedenis van de Ileeven van Gronsveld. Eene belangrijke bijdrage daart
o e , alsmede loi de kennis der munleu, door heu geslagen, kan men vinden in de Reiuic de
ta Nmnîêmatique Bel,je, 2« Sér ie, 1. p. 352—378; gcvloeid nil d e pen van den Vocrzitter
d e r Société numismatique belge, den beer R. CIIAI.ON. Ook van daar ontleenden wij den penn
i n g en hel navolgendc herigl, aangaande den man ten wiens eere hij geslagen wcrd.
FLLA.'iiun.IAAN EMANUEL, Graaf van TÜRMSG-LTTEKBACN, Kamerhecr en Geheimraiid van den
K e u r v o r s t van ßeijeren, Voorzittcr van d e h o f k ame r en van d i e van k o o p h a n d e l , Grootkruis van
d e Pallzerorde van St. Joris, werd den 18 November 1715 geboren. In eersle huwelijk Ironwde
hij den 3 Januarij 1746 met zijne nicht MARIA JOSEPHISA, erfdochler van GROUSVELD, geboren
d e n 14 Maarl 1722 en overlcden den 17 Fcbruarjj 1754. Den 1 Mei 1755 l ierlrouwde Inj met
ISAKELLA THERESIA CUARLOTTE WALBURGA van SESSUEIJI, geboren den 15 April 1740.
Ilij slierf den 13 Maart 1773, zonder kindereii uit een der beide Iniwelijken na te lalen. Zijn
j ü n g e r e broeder AUÜUSTU.S JOSEPHUS LAUREKS volgde hem als naaste bioedverwant op in het bezit
d e r llcerhjkhcid Gronsveld (i).
4 3 0 . PLAAT XXXVIII. 1768.
O p bei Vijf-en-twinI
d e Vapour,Heer
r i n c h e m , en:
r i g huwe l i j k vr
" W u l v e n , Baad
A d r i a n a de Lc
n Mr. H e n d r i k van d e r Gr
; n I J u r g eme e s t e r van Gob
a r r e . 23 Julij 1768.
Foorzijdc. Ond e r een kroon, omgeven door bloemen en andere sieraden, bij welke eene
b o n d e l h i j l , de zamengcvoegde wapens van VAS DER GKAAP DE VAPOUR en LARBARRE. Het eerstgem
e l d e is gevierendeeld en gedekl met cen schildje, keel met vier kepers van zilver: vooi-ls
1 en 4 sabe! met dri e stappende reigers en Iwee faassen van zilver waartusschcn een sler, mede
v a n zilver: 2 en 3 lazuur mei adelaar van goud; hel wapcnvanLABARRE i.s zi lvermetdriedrui -
vetros.scn van lazuur; 2 en 1 van lazuur, gescheidcn door een gouden faas, beladen mei cen
a a n z i e n d c n ossekop waarschijnlijk van keel.
( ' ) De /letae noemt t. a. p. MAXIMILIAAN EMANUEI, conseiller prM de Feleclevr de Bat'itre, ton miais/re dei con/érenccs.
De diplomatie was hem alilus niet vreemd: en ook in onze staaisgesehiedenis is zijn geslaclit niet onbekend. Zoo sprecktSTUART,
Vaderl. /D^lar., II. bl, 27 , op het jaar 1759, van een' - Graaf van Gronsveld, oiilangs als onze afgczant bij bct Hof van «erlijn
teruggekcerd", en ald. bl. 103, op l.et joar 1701, van cen .. (iraaf van Gronncl.l, wcgens Iloliand in de Admiraliteit
van Amsterdam, cen tegenstander van den Uertog van Brunswijk en van het Stadbouderliik Iluis. J)e la.itstbedoclde ovcrleed,
oud omirent 57 jaren, de« M November 1772. OÍ Ned. Jaorb., 1772, bl. 990, nocmen bem -3T. Bertram Philip Sijiemund
Altert, Craef vau Gronsfeld, Diepenbrock en Rees, Heer va» Wyngaarden en Uensbroek; boscbreven m de Orde der Ridderscl.
ap cn Edelen van Holland en Westvriesland , en wcgens dezelve gccommitteerd in bet Ed. Mog. Collcgie ter Admiraliteit, Kastelein
van den lluize Muideii, Bailluw en Dykgraef van Naer<len en Gooiland, Hoofd-Sehout van Wcesp, Weesper-Karspcl
en Hoog-Bylmer enz." Hij sticbtte op den Overtoomsehcn weg de cerstc porceleinfabrick in Nederland. Zie Nedn-l. Volti-
Almami. 1800, bl. 125, cn vergelijk v. u, AA , lìiorjr. ìl'oordeub., L'. G. bl. 417-118.