N A T U U R K U N D E . 69
P R I N T B L A D XXXIIL
I !1 F
En HABEL die hracht ook van de eerßgehmne 'zyncr Schaapen , m vau haat
vet: en de HEERE zag HABEL en zyn offer aan,
Maar KAIN en offer zag Hy met aan: doe $7itßak KAIN zeer ^en zjnaangcücht
verviel. Gen. IV. v, 4, j.
Zo haaß de Jfgmißigbeid tfn Weereld ij gckomen,
Heeß Moord- en Doodßag en Ge'jueld bezit genomen
yan KAINS wreed gcmoed: de Aard" wierd door Brotdermoord
Befmei, zo dra de Haat had de eerße Ruß grfioort.
' I
'ii! \
Ht'dcn wordi ö jarnmer! op de woeite
Schouwburg de^er Weereld het eerfte
cn wcl het jammerlykite aller Treurfpelen
vertoont. Naauuiyks hebben wy tot ons aller
leetweezen en havtzeer dea aüerfchandejykften
\'a! onzer eerile Voorouderen gezien,
vvanneer detvvee Edelften aller Schepzelen
des Aardryks door Hoogmoed en fVelluß
-¿ich dus verre door de argliiligheid eener
Slange lieten vervoercn, dac zy GODS
ftreng bevel vergeten hebbende naar de bedriegclyke
ilreelinge van ecn redenloos Dier
luyllerdenv en als blinde en onbedachtellervelingen
des xelfs verderifelyken raad en aanzoekinge
uyt nieuwsgierigheid opvolgden;
o f kort daar op komen twee andere en wel
d e allerzwaarile en gevaarelykfte Hartstochten
te voorfchyn, die ooit 's Menfchen gemoed
kennen overhecren, twee allervertrouwile
Vrienden, maar te gelyk allervinnigile
Vyanden, namcnlyk de Grammoedigheid
en de Njd.
Naauvvlyks had de Ecrilgeboorenc des algemeenen
Vaders bemerkt,dar het Slachiofferj
welk hy van de Vruchten des Velds den
H E l i ' . R ß opdroeg, GODE niet aangenaam
was; tcrwyl hy vall mct inwendige fpyt en
hartzeer zag. dat in tegendeel, de Ofterhande
zyns Broeders Habei, den Allerhoogllen
wel geviel, of hy wicrd aanitonds,
zegt de H.Schrift, door Gramfcha} ontiloken.
Men mag mct recht zeggen, dat het geenc
mindere dwaashcid i s , de dolle en fpooi
clooze driften van 's Mcnfchen verbaÜcrde
cn bcdurve Nacuure in alles te willen involg
e n , dan ecn ongetemd, jong en kregel
Paai-d den vryen toom ic gcven. Waar de
Cram»ioedi^befdd.c overhand heefr,daav\vord,
om by gelykenifle tcfprceken, aanilondshet
ganfche iSchecps-wand loi gemaaktl raenzet
alle Zeilen by men laai onverhoed het zwak
en iluurloos Scheepje der onderdrukte en
verbanne Redelykheid cen gevalle der onituymige
baarcn van de ontroerde Z c e onzer
öngebonde hartstochten dus verre weg-dryv
e n , dat dit machteloos en verlaate Vaart
u y g , door de hobbelige winden van eene
roekelooze verwoedheid geweidig heen en
w e i r geüingerd, het uyterlte gevaar loopc
van eindelyk tegen de eene of de andere verhole
Steenkllppe aan ilukken te iloocen. De
noodige evenWichtigheid, om de zaake Natuurkundiger
te beduyden,die 'er istuirchen
d e zenuwachtige Vochten en het Bloed,
word t'eenemaal weggenomen: de zogcnaamde
Levensgeöften loopen,aIseenedoorgebroke
Rivier of nederllortcnde Waccrflroom,
die alles wat hy in zynen loop ont- •
m o e t , omver haalt, vervvoeil en na zieh
fleept, uyt het Achterhoofd, dat is, uythcc
aehierfte deel derHarflenpannenaarhciHart
e , waar door het gcbeurt. dat dit voornaamile
en opperlle werktuyg des Lichaams
veel krachtiger, dan naar gewoonie, te zamen
getrokken en oncikld zynde, het bloed
met een ganfch ongemcen geweld naar de
uytterile deelen der bloedadercjes aangedreven
word. Hier uyt ontllaat die zichtbaare
roodverwigheid, waar mede het aangezichrj
wanneer men toornig is , doorgaans betrokken
word 5 de oogen fchyncn als vimr in 'c
hoofd te branden: men fchuymbekt van vuylaardigheid,
delippen ziddcren, het gnnfche
hoofd is opgezwol len, mct ¿cn vvocrd alle
de lidmaaten des Lichaams, door Gramnioc^
digheid in wanorder geraakt en door invven^
dige ongeregelde bewegingen ontroerd zynde,
maaken zieh ilrydvaardig en willen aan;
ftonds aan den vyand. Alles is inrepcnrocr,
icder lid fchynt bcgeerig om den cerllen aanüag
te Waagen. Indien iemand nieuwsgierigheid
heefi om dezen dollen en wanhoopigen
hartsEocht, ik meene de Gratnjchap, mct
ievendigere en nacuurelykere verwea afgomaald
le zien , die ieeze de leerkundige
fchriften van dien alouden en voorcrcffelyken
fPÄi/ö/öö/enLeermeeller Seneca y de ha,
welken hy onder me&r anderen wegens den
, /iard, Oorzaaken .¡QU HuLpmiddel der Gram'
R i ßb a P ,
IIR