5 4 G E E S T
Hcbreeuwfch vvoord EadaUÎ y welk Scheiden
of verdcden beduyd , mogelyk om dat
de BedoUcb eene zo koilelyke en uycmunrende
Pilarle moet geweell: 2yn, dut l y om^haare
groote waarde en zonderlingeuytnemendhcid
van alle de andere Paarlen onderfcheiden
wierd. Meêr andere gevoelens van geleerdc
mannen, die hec'gemeld Geileente
mede voor eene koltelyke Paarle houden, wil
inen hier niet aanhaalen.
Zommigen van de Üverzetters. die voor
het u'oord Bedolach in hunne verüaünge Bdellium
gebruyken, zoeken die koftelykcwaare
in de AardgevvaHen. Zulks is gefchied in
beide de Zurigfche Bybels , waar in men
de geloofwaardigheid van veVfchcide voörtrefFelyke
fchryvers gevolgt heeft, en de meérgemclde
Bedolach , hier Bdellmm vertaalt,
als cen Gom achtig Aardgcvvas voorgeileld
word, want de Boom o f t Gewas word gemee-
Ivk vòor de Gomme zelfs genoomen. Zie
>ig. III. Dioscorides L.l.c. 8t. en 'Plinìns L.
XÙ c. 9. tvveeoudcKruydbcfchryversfpi-eeleen
wydloopiger van den eigen aard van dit
Gomg'ewas. DaarcRboven zeggen de hedendaagfche
Kruydkenners zelfs den zo gcnaamden
Boom , dieomtrcnt zogrootals
een Olyfboom is, ílekeüge bladen voort te
brengen, die byna als die van eenen Eikeboom,
doch langwerpiger en fmalder zyn.
Het ftaat een iegelyk vry van den gemeiden
Bedolah en deszelfs aard en eigenfchappen
te oordeelen,wat hy wil. Voor myn deel ik
zoude in twyffel Haan, ofiknaar de zyde
van 't Krißal of naar die der Taarlen zoude
ovcrhellen ; nochtans. om de waarheid te zeggen.
ben ik meêr voor het eerilcn, dan voor
de laatilcn: gelyk my ook de ilclling vanÄi'-
Y K E
land wegens de rechte piaatze des Paradys vry
meérbehaagd, dan die van Bochart, welke
hy nochtans raeent met zo veele en zo krachtige
bewyzen aangetoont te hebben. dat'er
naauwlyks iet IchynL te ontbreeken tot eene
volkomen overtuyginge.
Insgelyks is de lleen Scholam geene weinige
tegenlh-ibbelinge en opwerpingeonderhorig,
niet tegenftaande hy eertyds van dusdanige
waarde by de Jooden gefchat wierd, dat hy
tot eeneerlykborllcieraad des Hoogepriefters
Abaron mögt dienen , Exod. XXVII. 20.
XXXIX. f^. Aquila, Symmachus, Theodotion,
en meêr andere HoogduytfcheSciiryvers, en
meeR alle hünne overzetters Hellen in de piaatze
van Scholam het woord Otifx, welk eene
Paarle betekent. DebovengemeldeLXX.
Overzetters gebruyken'er in hunne vertaaüngen
htt woord Smaragdus of Smaragdvoor,
welk ccn groenverwig en koftelyk gerteente
is, en meeil in Schytie gevonden word. Dit
fchynt weeder den meêrgemelden Reland \n
zyne aangetoonde gelegenheid des Paradys
te beguniligen. Dat zoort vaneäeleGeßeettteti,
zegt Plhiius L. XXXVIIl. c. $.word
van de Scythen voor het uytmtmtendße en beße
van hetganßht- landgehouden, endaaromhet
edelße Scytrßhe Geßeente getioemd :
meti vind nergers diergelyksn, die of ßynder
van ßoffe zyn of minder gebreken hebben ; en
zoveel als de Smaragden van de andere Paarlen
verßhillen, zo veel verfihilt dit Scytißh
Geßeente van de Srnaragden.'Dït is de reden,
dat Martianus dit fcytijch Gefieente voor de
allerbeile zoorte van Smaragden houd. Sturmius
in zyne meêrgemelde Erklärung H.
Schrift p. 4<j. merkt den ftcen Scholam voor
Emmer of Banißeen aan,
T'u.ißvry, oWysaards! om naauwkeurig nyt te leggen^
JVat V 'xoordvan EEDOLACH en SCHOLAM ons -wil zeggen ^
Ofmen daar PAERßL, of SM AR AGT> moet door verßaan.
JVy gunnen n de winß van deezen fjuifl, en ßaan
Onze Mgen OP V Geßeente y alleen om 't alvermogen
Des grooten SCHETPERS in zyn werken te be'eogen.
Die zulk ccn 'wondWen glavs en luyßer bragt in fleen^
Om ons een denkbeeld in te ßrenten van het geen
Zyne eeuw'ge beerHykheid hier boven zal vertoonen^
JVanneer v:y V Vrede-hof na onz-e dood, bevjoonen.
Dat eeu'juig Vrede-hof, zal Taerel en Robyn,
Smaragd, Tnrkois, Zafhier., Agaat en Krißalyn,
Ja zelfs den Diamant van hnnnen glans berooven:
Dies J>aß het ons 't Geßeente in zyn 'jjaardy te locven.
Toi teken van GODS gunß, wiens eeurz<ig wys beleid
Deez fchatten in den fchoot des Aardrjks heefi verfpreid.
P R I N T -
G k n k s i s Oip.II.v.iij.17.
A r h o r Srientia^ boni ei mal i
I d r i c i ) ^ Íol i í ' tVp.ii.y.ui.i- ^