••iil
L-SF:
1 '-í»'
G E E S T E L Y K E
Alhocwel men vry wat xeldzaame en onge- | tuygd had, ma^ir aclitmaalen 20 verre uy^gerymdc
llrekt hebben. Voorzeker een groot mis«
verftand in de Bouwkundc! Ik heb het de
moeite waardig geacht dezen grooten misilag
dingen van zulk een ongchoord^en " '
verzierd Vaartuyg zoude kunnen voor den
haalen, echter zal men hier liever om
korcheidshalven alle verdere onbehoorlyke
gevolgen, die'er uyt zulk een onaardig verdichtzel
nict onbillykzouden kunnen getrokken
worden, met eene bezaadigde itilzwygendhdd
voorby gaan. bvenwcl heb ik
gocdgevonden, om den nieuwsgierigen Lezcrmeerder
genoegen te geeven, deze fchandelyke
verdvvaaldheid van Origenes big. U.
voor oogen te ilellen. Fig. 1. verbeeld de
yjrke Noachs, op dusdanige wyze en maate
gelleid, als zy volgens de rechte bepaalinge
der H. Schritt bchoort uycgerekend teworden.
De bovengemelde Kerkvader Jugußmus
dt'Civ. D E l L. XV. C. 15- beging , behalven
den bovengemelden misflag, noch cenen
anderen, die^oorzeker niet minder dan
deeerÜe was.door dien hydebepaalde maale
der Arke, welke GÜDd eHE ERh
Noach uvcdrukkelyk voorgefchreven had,
van alle zyden drievoudig rekende. Want Indien
men naarzvngevoelea deganfchegroott
e der Arke, volgens de valle Meetkunde
wil uytreekencn, zal men bevinden, dat als
dan haare rechte beltendigheid vier Honderd
en Vyfiig 'Duyz.end Elleboogen uytmaakt:
wel te verftaan, haare Lengte, Breedte en
Hoogte te zamen gerekend. Hier van kan
men overtuygd zyn.zo haaftals mendedrievoudige
Breedte van i jo.doorde langte van
Hevens de anderen Fig. III. te verbeeiden.
Maar om eindelyk een grondig cn duydelyk
denkbeeld van de waare grooite der Arke.
dat uytmuntend en Goddelyk MeeÖeriluk,
te kunnen hebben, dient voor al met
naauwkeurigheid onicrzocht, hoedanig de
Hcbreeuwiche Maat Amrnah, anders £/,en
by de Latynen C»tó«í,dat is, EUeboog, ge*
zegd, eigentlyk is geweell en by ons uytgerekent
5C0. vermeerderd , en het voortgebrachte
vyf CH veertig diazeni met der Hoogte 10.
of 00k de enkelde Breedte vermeerderd
door de drievoudige Langte 900, en hcc
vcortgcbrachte met \ der Hoogte. Indien
die f erwaarde Kerkvader op dusdanige wyze
zyne rekeninge drievoudig gemaakt had,
zoude hy zieh zo leelyk niet vcrgift hebben.
Maar door dien hy de ganfche uytgcñrektheid
of maate der Arke, in de H. Schrift
duydelvk bepaald , van alle kanten drievoudig
heefc genomen »hecft hyeenen misflagbegaan
van 11700000 Elleboogen in 't Vierkant;
waar door de gevvaande Ark van J^Ugußinus
zo vee! grooter, dan die des Aartsvaders
Noachy is. Diergelyken groven misflag
hebben die van Oelos eenyds begaan,
gelyk Viiruvius Ub. III. C. 3 §.14- wydloopig
verhaait. wanneer ty^po¿¿o hen teraad
c g a f , hct AUaar te verdubbclen. Dit onbedacht
volk, de rechte mceninge der Godfpraake
verkecrdelykbegrypendc,had deonvoorzichtigheid
van in piaatze van het gemeld
Mtaar ééns zo groot te maaken dan het
IC voorcn was,des zelfs ganfche uycgeilrektheid
in alle zyne deelen te verdubbelen, waar
door het gebeurt is, dat zy den Houwdezes
moec worden, te meér, om dat 'er
noch hedendaagfch een algemeen en eeuwigduurig
vcrfchil over deze maate onder de
Schriftgeleerden is, welk door geen ander
middel ooit kan bygelegd worden, dan met
écn welgelchikt en bepaald onderfcheid tuffchcn
de Ge'jLyde of Sehrtftelyke, en de gemeene
Elle of¿7/e¿í?0¿e,waar over insgelyks
onder hen even groote twiil is, voor altj d
vall te Hellen. Um ons cogwit in die geval
des te beter le bereiken, zal hcc myn dunkens
voor het tegenwoordig genoech weezen
de voornaamile gevoelens wegens de gemelde
Hebreeuwfche maate jlmmah , in 't
Nederduytfch Elle gezegd. alhier aantehaalen,
en uyt veelen het veiliglle teverkiezen»
devvyl men noodzaakelyk voor af weeten
moec, op wat wyze men de zelve beft uytreekcnen
zaJ. Tot dien einde heb ik het
raadzaamfte gevonden het gevoelen van den
Gelcerdcn tifi>i(chmid de -Fond & mens,
vet. voor alle anderen voor te Heilen, dew}
l hct ons niet weinig tot verlichtinge zai
verilrekkcn. DezeGewichc en Maackundige
Schr)'ver legt de Hebreeuwfche Elle
zogenaamde Franfche of Paryfche voeten toe<
dat is I. voet Paryfche Voetmaat, of
1713Í of Rhynlandfche voeten.'
De meergemelde en Hooggeleerde Sturmius
Mar. jEn. f>. i6. fielt lien zogenaamde
Schriftelyke of Gewyde Ellen (want deze
Schryver maakt zeker onderfcheid luiTchen
de Gewyde en gemeenc Voetmaate) met lo
Rhynlandfche voeten 3 duyracn, firuf
e h gelyk. Waar uyt te beüuyren is , dat
ingevolge van deze vooronderilellinge eenß
Gewyde El by hem moet houden 2. voeten,
o duymen , firnp. Maar deze zelvc
Schryver maakc p. 107. eene andere uytreekeninge,
by welke hy i o Rhynlandfche voeten
i duym in vyf gelyke deelen fcheid.
en cen deel voor eene Elle aanneemt, die
gevolgelyk zal beftaan in i voeten, o duymen,
en Cittfirup. wel te verftaan Gewyde
Voetmaat, die een ?alm grooter. dan de
d o o r h e t g e b e n r t i s , dat zy den Bouwäezes ¡ j.j ^..¿gea, 3
Altaats niet ééns 20 groot, als^/»«ohenbe- g^n'«-""-' '' en
TIIS
Í, f.-C
N