Ifelli
im
' 1
I' it
I
IB,;;
Ii
1 4 G E E S T
E L Y K E
g e v o l g d e Hoofdileilinge der Dagen vail te
houden.
wiit mcSr mct de vcdelykhei d Over een k omt ? *
Her gene Cltivsrus in zyne Geobgia vvegcns
eene Zcsjüarige in pkatze van de genieenc
Zesdaagfche Scheppinge ondevllclt ,
is -ieer zinnebecldig. De voortbrcnging
der Oifren fcliynt Hern met de langduurigheid
van den gewoonlyken Dag, ofden'
tuiVclien-tyd van Dag en Nacht ongelykmaatig
le weezen. Hy liecft het zelve gevoelen
wegcns de zaamengevocgdlieid der Wat
e r f c h e i d i n g e van de Aarde met de voortbren-
^ i n f e der groeibaare dingen.Indien by de mid-
J d p u n t i g e omdraaijinge des A a rdr y k s ( liet gen
e echter behoort aangetoont te worden }
v o o r den viil des eerften Menfchs geene verf
ooi ing of beurtwiffeling des Lichts en der
D u y l l e r n i f f e n is g ewe e f t , heeftiy vollcoomen
een gantfchjaar. roaar niet eenen gewoonlyk
e n D.ig Liytgemaakt. Men kan o o k niet onck
e n n e n ' , da't 'er meenigmaalen Jaaren voor
D a g e n , en Dagen voor Jaaren in d e H. Schrift
g e n o m e n worden. Hier van vind men volih
ekte voorbeelden Gmef.IV.->,. Ntm.XIV.
34.. Ez,cch,lV.v.<,.c.-ii(:. Dan.XH.v.ii.
Jlfoc. XI. V. 3. XII. II. 6. Daarenboven is
het b ewui l ,da t men d e Gedachtems in^Ae^-
p i n g e niet alieenlyk opeenendagofdageiyks,
maar ook om de zeven jaaren eens, en, dat
•mcer is, om de zevenmaal zeven Jaai'en by
hei J o d e n d om pjacht te vieren, dat is,a!!encgen
en veertig SablMthifche Jaaren Levit. XXV.
11. 3. en 8. Ook kan' niemand tegenfpreek
e n , dat de gewoonlyke en gebruykelyktle
u v t l e g g i n g der xes h'erkdi^en , waar by
men h'et kiein ftipje der A a rde , eene van de
minilen onder de andere Planectcn of Dwaal
Harren, vier voikomen dagen pleegt toe t(
r e e k c n e n , ongelykinaatigcn onbi i lykzy, daar
d e 7,onne, Waaneende overige Starren niet
meer dan ¿in Dag voor hnnne byzondere
Scheppinge toegevoegtword. Daarzynvoorz
e k e r geleerde Mannen, zelfs in aloude ty-
<jcn geweel l , die nauwelyks durven befeheid
e n t i y k bepaalen, hoedanig d e Dagen der zesdaagfche
beheppinge gevveeft zyn, Hoort,
wat Aiignßimis hicrop zegt, qu'tT>iei cujtis-
•mad'i fnit., mt ferdijjiäle ilob 'ts ^ auf etiam impojfiinle
cßgitiire^ qjimto magis dkere. L. II.
deCiv:i:-Dei.C.f,. Datisi het zoude Otis zeer
tnoeijelyk, of weionrtioogelyk omte denken, veel
meer om lezeggenzyn^ -van-xataardofttatttitre
die allercerfle Dagen zyn ge-jjeeß. Onderw
v l e n is her eene gewiife zanke, dat de jilfchepper
cn Opperheer^ indien 't H c m belieft
hadde , op 66nen oogenblik de volkoome
v o o r t b r e n g i n g e des Geheel-Als kon uytgevoert
hebben. Insgetyks is het zeeker , dat
het alleen van des Scheppers Wenk en vryen
Wille afhing de ganfche Weereld binnen den
t y d van zes Vagen of wel van zes faaren
voort te brengen. Hoe dit zy of niet , het
v e i l i g l l e is, zieh by de geraeene en cveral
Avond en Morgen worden hier als Hoofdd
c e l e n voorgcftek, die eenen ganfchen nat
u u u r l y k e n Dag uytmaaken. Hier van wor d
Avond Morgen Dan. Vin. »4. bydeHeb
r e c u w e n Erebb-Bober, Avond-Morgen gen
o c m t : Bochart Hieroz. T. I. L,U.C.^.p. 84.
M e n y.oude hier te Land volgens de Nederd
u y t f c h e fpraakc zeggen, Avond en Morgen^
v e r l b a n d e door "t woord Morgen den ganf
c h e n Dag van Morgen, zo lang de Zon onz
e n Gezichteinder fieftraalt, met dit onderf
c h e i d nochtans,dat het w o o r d Morgen'm dien
z in genomen niet beduyde 't gene Anderen,
e n zelfs onzeLandgenooten, jaalle Europianen
in 't g eme e n daar door verltaan. te weeten
den Morgenßond, Ochcent »ofVoormiddagalleen
: gelyk de Avond voor *t andere deel des
Dags» of voor 't laacße des 's Namiddags gehouden
word.
O p ' t evengemelde Vaars fchynen niet alleea
d e a l o u d e Vagen"Jooden, ma a r o o k d e h e -
dendaagfchender Ita/iaanen gegrondtezyn,
w e l k e n van den eenen Avond tot den ander
e n voor eenen Dag gerekent worden. De
Romeinen , Egyptenaaren , Starkundigen en
w y zelfs, reekenen gemeenlyk den Dag van
de'n eenen IVljddernacht tot den anderen. By
d e Babjlojiißhen en Gricken begon en eindigde
ieder Dag met den OpgangderZonne. Het
l l o n d de j o ode n niet vry anders hunne Feeftdagen
te vieren, dan volgens de inftellinge
des eerrten Dags. Hier van ziet men een duyd
e l y k b e v e l des Wetgeevers Levit. XXIU.^t.
Het zal ueen Sabbath der ruße zyn, danziilt
gy wj::e zielen verootmoedigen: of den Hegenden
der Maand in den Mvond, van den Avond
tot den Avond zult ^ wwen Sabbath ruften.
O f j Het IS u een iabbath van ruße^, en gyheden
zult nwe Zielen vernederen en verdrukken
op den negenden Dag der zevende Maand^
van den Avond tot den Avond zult gylieden
uwen Sabbath vieren.
H e t f c h y n t a l te hoogdraavend ente Zinneb
e e i d i g te weezen, 'i gene de bovengemelde
Leonh. Chrifl. Sturm, in zyne Verßändlicher
Erklärung der ßellen H. Schrift
p.x. fielt buy ten G e loof s g e f chi l , te weeten dat
d e zesdaagfche Schepping , als een voorbeeld
van den zes-duyzendjaarigen Weereld-ftand
xoude zyn, willendedaardoortekennengeev
e n , dat gclyk het ganiche werk der Scheppinge
zes Dagen geduurt heeft, de weereld
insgelyks zes duyzend J aaren in weezen zoud
e blyven : even als of de Schepping een
v o o r f p e l der HerßeHinge aller dingen was,
en de Kerkeiot eene wi l l e G o d s fpraakemoefte
verilrekken De Hooggeleerde Heer D.
yo: Guil. Bajer^ een voornaam Godgeleerde
van Altorff, in zyne Voorreden over het gemeld
Boek , meent dit gevoelen of enkelde
g i f -
G K N E S I S CAP.I.V. <Y.
O p u s r e c m i d « D i e i
1 . M l J^P|t? eay. I v. 6. f.
.• iiii
Iii),.
i j i . '