1'
G E E S T E L Y K E
I
: • i,
J , i . vertolken Doudai niet Mandragora, maar
Calatbos of Camßra, en de 'Ibatgum over
Hoogl. VII. 15. balfamOH^ balzem^ wsiar uyt
tcn minften blykt, dac de Dnda'm vee! eèr
eeiieiia;ingcnaamen geurverfpreid,geene (kapvcru'el:
kcnde , geene zwaare of benanuwchcid
aanbrengende, hoedanige Titmus Lib.
XXKc. 13. de Mandragora toefchryfc. Dat
de Mandragora lief de vervrekkende krngttn
heefc, ja dat'er liefdcdi'nnkcn gegcvcn u'ordcn,
hoedanige doorgaans voorgegevcn worden,
is zeer twyiielagtig, en nog mecr , dat
dir Iict oogmerk gcwecil is van de godvrugtige
V'rouvven, datzy door hct gebruykvan
liefdedranken of gencgenheid zouden verwekken,
oi de bcvrugiing voortzetcen. De
alderbeüe en natiiurclykilc liefdedronk was
Rachels uytnemende fchoonheid zelve. En
waar toe zoude de Lieidedrank gedient hebben?
Dar de man als door cene betovering
zoude worden gebonden, en als cen razcnd
mcnfch tot de omhelzing van zyne vrouwc
loopen? Hy had inderdaad dit bülpmiddcl
nict van noden, maar een 2oJànig,door licn
welk hy de on^-ugtbaarheid zoudegcnezen-,
dog zoortgelyke hulpmiddelen zyn van dien
aard, daizy 'ecrder onmatige Venns omhelzingen
belettcn. Ja dac zyniet geil isgevveeft
blykt zelft daar uyr, dat zy de 'Dndatm geilelt
heeft voor de gemeenfchap van hären
man, her zeive hare zufter inwilligende. Eindelyk
het vak bezwaarlyk van de vrugtbaarmakende
krage van de M-aniragora^ of Jlruvn,
van hct Opwm^ cn andere flaapverwekkende
dingen iets tebepa]cn,datveelecr
daar uyt eene ihydige uytwerkinge zoude
können worden afgeleid. De beminnelykheid
eindelyk, of het fraai aanzien van de
Mandragora geeft nict mcer dan v.in andere
bloemen, vrugten, cn die dikwils veniietigende.
)k zoude overgeilagcn hebben her
verdichtzel der Joden , hct welk voorkomt
by Abeti Ezra over Nur». XI.z. wegens de
gedaante eens menfchen in Rubens Baniere,
insgelyks van de Mandragora VÌR eene mcnfchelyke
gedaante j oudtyds al bekend hyTytbagoras
en de aloude Rome'meti, ten zy, dat
dit verdichtzel van de Joden, Arabiers, cn
Perfianen is ovcrgekomen tot de Chriilcnen :
inderdaad van de kragt van dczen worcel
geliik aanbrengendc, onvruchtbaarhcid vcrdryvende,
verborgene fchattcn ontdekkende
, niet dezclve op cene by/,ondcre w\7.e
onder eene Ga!g te begrnvcn, verteilen de
bygeloovigen wondcrc dingen, en hebben
voorheen al vertele 'Joßfus \an de Joo^ißhe
\ Oorlogeuhet VI!. Hock het 2, Kap. 'J'ünms
het \ X V . Boek het 15 Kap. veci ccr bclagchens
waardig, ,dan eene crnÜigc wedcrlegging.
inmiddeisvcrtoond Figuur I.dc Mandragora.
Luüüim vertaak voor •zci/'if T.dieny frane.
j Georgias ecn Vcnetiaanfch Mindcrbroeder.
I De J5oI van eene Lelie, eene mamme^ dad
gelyk, begunÜigt dat. De Meimaand , in
welke ondcr de Joden de Tarwcnoogftvvas;
de aangenamereiik, Hoagl.VlL 15.geroeint,
eindelyk de vrugibaarmakende kracht. Alle
welke dingen echlcr vygagtig zyn, 00k andere
Planten gemecn, lMg.il.
yarchi houd deze Plam voor een violett
ßgle, by de Arabiers"] eftmn gcnaamd : Matthen
s SHvaticus vcrtaalt het leukoion, eene
'(vitfe violet. Dezen eu andere Joden heefc
tot dit gevoelen overgehaalt de Ichoonheid
van de ß!ocrae,en aangenaine reuk,waarom
Theofraßus by Athenceus Dipiof. LXV dezelve
onder de voornaamile telt uyt de ßcfhanojnaiikois,
oi^3SivmQn Krooncn van vlegt.
Maar op hocdanigen onzckeren voct ook deze
dingen Haan, kan icder zien. De Iii.Fig.
Daar zyn'er die door den fmaak geleid liever
zoeken, dan door 't gezicht, en liever
ondcr de Aarde willen gvaven, danbovende
zclve opzamelen. Deze vinden onderaardfchc
Boomvrugten, by de Franfchen Irufes,
Trußcs i wy zeggcn Aardnpfelen, cene fpyze
ook op pragcige Tafeldiilchen gczet, vän
ecncn aangenamcn fmaak, voornamentlykby
aidicn'cr roebereide iauze by komt. Dezebewyzen
uyt onzen Text en Hoogl. /^//.dat zy
op hct veld worden opgezameìt, dat zy de
gedaante hebben dadm, van borllcn.nietalleen
ronde, maar onk tepelachtigcuitwailcn,
insgelyks eene inwendige fponsagtige en als
naar eene vrouwe boiil gelykende ÜofFe,dac
zy ook minverwekkende zyn. Van dit gc
voelcn zyn Dan. Ludovici Eph. Germ. Dee. /.
Aliti. IV. Kavold Bveß. Samml. X. verß pan
602. Zie de IV. Figuur.
P R I iN T B L A D L XXXIX.
WY kecrenweder tôt cen fraai gezicht,
het welk de meeile behaagd. Denjing
ilelt voor de Diidaim eene zoort van eene
n/eloen ofpompoen, zeer gemeen in Syrie en
in Egypte,gelyk als een ,r o o d
en geel gemengelt, van eenen aangenaamcn
fmaak. Tôt hulp haalt hy by de Arabiers,
dewelke Dndaittt overzettcn Lnfahhycn met
dit woord betcekcnenzy, bchaivcnde Mm.
dragoor-appckn, eene zoort van pont poeti of
meloen, volgens het getuygenis van lùtt Bei
tare-, de Pcrllancn, devvelice dezclve vrugc
noemen 'Deßanbouie, dat is, de rcuk v.in de
hand, dat u'egcns de aangcnanie gcur in do
band
g i i .
¡J'-' '[ :
: Il I
'^''iil